Франц Кафка: Стук у браму (на белорусском языке)

Франц Кафка

Стук у браму

Пераклад: Лявон Баршчэўскi

Гэта было ўлетку, спякотным днём. Iдучы дамоў разам з сястрою, мы якраз прамiналi нечую вялiзную браму. Не ведаю - цi то каб трохi пасваволiць, цi то з рассеянасцi - але сястра ляпнула кулаком па палавiнцы брамы; а можа, толькi пагразiла кулаком i нiякага стуку не было. Сто крокаў далей - там, дзе прасёлак рабiў крук улева, - пачыналася вёска. Якая - мы не ведалi, але калi прайшлi паўз першую хату, насустрач нам выйшлi людзi: яны махалi нам рукамi прыязна альбо з перасцярогаю - самi напалоханыя, прыцiснутыя цяжарам страху. Яны ўсё паказвалi на двор, паўз якi мы былi прайшлi, i нагадвалi пра той стук у браму. Маўляў, гаспадары будуць скардзiцца на нас у суд, зараз пачнецца следства. Ды я заставаўся вельмi спакойны i сказаў сястры, каб яна надта не палохалася. Яна ж, вiдаць, зусiм i не стукала па той браме, а калi й стукала, дык нiхто на свеце давесцi гэтага не здолее. Я паспрабаваў растлумачыць усё тым людзям - яны слухалi мяне, але нiчога не казалi. Пасля ўсё ж выказалiся: вiнавацiць за гэты ўчынак будуць не толькi маю сястру, але i мяне самога - як яе брата. Я, усмiхаючыся, згодна закiваў галавою. Тут мы ўсе разам азiрнулiся i паглядзелi на той самы двор - як глядзяць на далёкiя клубы дыму, чакаючы, што вось-вось пыхне полымя. Так яно i было: неўзабаве мы ўбачылi, як праз шырака расчыненую браму праехалi коннiкi. Клубом узвiўся пыл, пад iм схавалася амаль усё - толькi блiшчалi вострыя аканечнiкi дзiдаў. I не паспеў яшчэ той ланцуг знiкнуць увесь за брамаю, як, здаецца, коннiкi ўжо завярнулi назад i былi па дарозе ў наш бок. Я сказаў сястры, каб яна сышла куды-небудзь, прыхавалася: маўляў, сам з iмi разбяруся. Яна не схацела пакiдаць мяне аднаго. Тады я сказаў, што ёй трэба хоць бы пераадзецца, памяняць сукенку, каб выглядаць перад тымi панамi больш выгодна. Урэшце яна згадзiлася i неўзабаве рушыла ў няблiзкую дарогу дадому. Тым часам коннiкi былi ўжо пад'ехаўшы да мяне i яшчэ на хаду спыталiся пра сястру. "Пакуль што яе няма, - адказаў я спалохана, - але пазней яна прыйдзе". Яны выслухалi мяне амаль абыякава: iм, здаецца, было важна тое, што яны знайшлi мяне. Камандавалi тут найбольш двое паноў: суддзя, малады i рухавы мужчына, а таксама ягоны цiхманы памочнiк, якога называлi Асманам. Мне было загадана iсцi ў хату. Нiзка схiлiўшы галаву, соўгаючы пальцамi сюды-туды па шлейках, я паволi рушыў з месца. Мне ўсё яшчэ трохi верылася, што будзе даволi аднаго слова, каб мяне, гараджанiна, пусцiлi (можа, нават з пашанотаю) гэтыя вяскоўцы. Але не паспеў я пераступiць парога ў хату, як суддзя, якi быў працiснуўся туды раней i ўжо чакаў мяне, сказаў: "Мне шкада гэтага чалавека". Не варта было й сумнявацца, што ён, кажучы гэта, меў на ўвазе не маё цяперашняе становiшча, а тое, што мяне яшчэ чакала. Хацiна, дзе я апынуўся, была больш падобная да турэмнае цэлi, чым да сялянскай хаты. Вялiзныя каменныя плiты, цёмная i зусiм голая сцяна, умураванае ў яе жалезнае кальцо, недзе ўсярэдзiне - збудаванне, якое нагадвала цi то нары, цi то аперацыйны стол.

Цi заставалася ў мяне магчымасць дыхаць яшчэ якiм-небудзь паветрам, не турэмным? Нялёгкае пытанне - цi, хутчэй, гэта было б пытаннем, калi б я меў яшчэ спадзявацца выйсцi на волю.