Лонг - Пастушыная гiсторыя пра Дафнiса i Хлою (на белорусском языке)

33

Хутчэй чым думка, не пiўшы, не еўшы, пабег да Хлоi; знайшоўшы яе - яна якраз даiла i рабiла сыры, сказаў ёй радасную вестку пра вяселле i як бы жонку ўжо, не тоячыся, пацалаваў i разам рабiў усю работу. Даiў малако ў даёнкi, укладаў сыры ў пляцёнкi, каб сушылiся; падводзiў ягнят i казлянят пад маткi. Калi ўсё як мае быць было пароблена, яны памылiся, паелi, папiлi i пайшлi шукаць спелых пладоў. Iх было мноства ў гэтую ўсёдайную пару года: шмат грушак, дзiкiх i садовых, шмат яблык, адны пападалi долу ўжо, другiя былi яшчэ на дрэвах; тыя, што на зямлi, больш духмяныя, тыя, што на голлi, больш румяныя; адны пахлi, як вiно, а другiя блiшчалi, як золата. Адна яблыня была абабраная: нi пладоў на ёй, нi лiсця - усе галiнкi голыя. Толькi ў самым версе гайдаўся адзiнюткi яблык - вялiкi, прыгожы, сваёй духмянасцю ўсе iншыя перабiваў. Збiраючы, нехта пабаяўся лезцi высока i не парупiўся яго зняць, а можа, збярог для закаханага пастуха.

34

Як толькi Дафнiс убачыў гэты яблык, тут жа падышоў, узлез, каб зняць яго, не зважаючы, што Хлоя пярэчыла яму. Зазлаваўшы, што ён яе не слухае, яна пабегла да статкаў; Дафнiс жа хутка ўзлез, каб дастаць яблык, прынёс дарунак Хлоi i прамовiў такiя словы да гняўлiвай: "Дзяўчынка! Гэты яблык прыгожыя Горы ўзрадзiлi, прыгожае дрэва яго жывiла, сонца спялiла, а Доля яго ацалiла. Я не мог, маючы вочы, пакiнуць яго, каб ён долу ўпаў i каб статак, пасучыся, яго растаптаў, цi паўзун-гад атруцiў, цi час там яго зглумiў; яго, якiм толькi любавацца ды захапляцца. Такi яблык Афрадыта ва ўзнагароду за красу атрымала, гэты - я табе даю ў знак твае перамогi. I суддзi вашы падобныя: той жа быў пастух авечак, а я казапас".

Гэта сказаўшы, паклаў ён яблык у складкi адзення на грудзях; i калi ён падышоў блiзка, яна пацалавала яго, так што Дафнiс анi не каяўся, што так адважна лез на гэтую вышыню: бо атрымаў ён даражэйшае, чым нават залаты яблык, - пацалунак.

КНIГА ЧАЦВЕРТАЯ

1

З Мiтылены прыйшоў раб, якi належаў таму гаспадару, што i Ламан, i прынёс вестку, што незадоўга да збору вiнаграду прыедзе iх гаспадар, каб паглядзець, цi не прынёс шкоды яго палям напад метымнейцаў.

Лета ўжо канчалася, наблiжалася восень, i Ламан рыхтаваўся да прыезду гаспадара, каб тут усё яму цешыла вока. Ён пачысцiў крынiцы, каб вада была чыстая; вывез гной з двара, каб цяжкi дух не дакучаў; дагледзеў сад, каб ён меў прывабны выгляд.

2

А сад быў надзiва прыгожы, нiбы царскi. Цягнуўся на цэлы стадый, а ляжаў на высокiм месцы, маючы чатыры плетры ўшыркi. Можна падумаць, шырокае поле. Дрэвы ўсялякiх парод былi тут: яблынi, мiрты, грушы i гранаты, а таксама фiгi i алiвы; а ў другiм месцы высокiя вiнаградныя лозы абвiвалi яблынi i грушы, чарнеючы гронкамi, нiбы спрачаючыся з пладамi; гэта былi садовыя дрэвы. Але i былi кiпарысы i лаўры, платаны i хвойкi. Усе iх замест вiнаграднай лазы абвiваў плюшч, i яго вялiкiя чорныя пучкi нагадвалi вiнаградныя гронкi. Пладовыя дрэвы стаялi ўсярэдзiне, нiбы пад аховаю: iх абступалi непладовыя, нiбы агароджа, зробленая рукамi людзей; а ўсё разам аточваў нiзенькi мур. Усё было акуратна падзелена i размерана, i дрэвы раслi роўна адно ад аднаго. А ўгары голле перапляталася, змешваючы лiсце; так што створанае прыродаю, здавалася, было зробленае мастаком. Былi i градкi кветак; адны ўзрасцiла самасеем зямля, другiя - умельства; кусты руж, гiяцынты i лiлеi - з працы рук, фiялкi, нарцысы, гусiныя лапкi зрадзiла зямля. Улетку тут быў цень, увесну кветкi, увосень - плады, i на ўсякую пару свая раскоша.

3

Адсюль адсланяўся шырокi вiд на раўнiну i можна было згледзець пастухоў, якiя пасвiлi жывёлу; адсюль адсланяўся i прыгожы вiд на мора i можна было ўбачыць, як праплывалi караблi; так што i гэта прыдавала прывабнасць саду. А ў самай сярэдзiне па даўжынi i шырынi яго стаяла каплiца Дыянiса i ахвярнiк; ён абвiваўся плюшчом, каплiца - вiнаграднай лазою. Усярэдзiне каплiцы былi намаляваны карцiны з жыцця Дыянiса: роды Семелы, сон Арыядны, Лiкург скаваны, Пентэй разарваны. Былi i пераможаныя iндыйцы i тырэнцы, перакiнутыя ў дэльфiнаў; усюды сатыры вiнаград тапталi, усюды вакханкi танцавалi. Не абмiнулi i Пана: сядзеў на скале, iграючы на сiрынзе як бы агульную песню i для тых, што вiнаград тапталi, i для тых, што танцавалi.

4

Гэты сад старанна даглядаў Ламан, сухое голле падразаў, вiнаградныя лозы падвязваў. Дыянiса ён упрыгожыў вянкамi; да кветак правёў ваду. Была там крынiца, якую знайшоў для кветак Дафнiс. Гэтая крынiца хоць служыла кветкам, усё ж называлi яе Дафнiсавай крынiцаю. Ламан загадаў Дафнiсу, каб ён як мага лепш адкармiў коз, бо гаспадар, сказаў ён, абавязкова захоча пабачыць iх, прыехаўшы пасля доўгай адлучкi. Але Дафнiс быў упэўнены, што i так яго пахваляць за коз, бо лiк iх, як ён iх узяў, падвоiўся; i воўк нiводнае не ўхапiў, i былi яны тлусцейшыя за авечак; але каб гаспадар ахватней згадзiўся на яго шлюб, усё старанне i руплiвасць скiраваў на статак, выганяючы яго, ледзь на золак займала, i прыганяючы позна ўвечары. Два разы вадзiў на вадапой, расшукваў найлепшыя пашы ў тутэйшых мясцiнах. Парупiўся i пра мiсы, каб былi новыя, i каб даёнак было шмат, i большыя пляцёнкi для сушэння сыроў. Яго дбайнасць да таго дайшла, што i рогi алеем намазваў i воўну расчэсваў. Можна было падумаць, што бачыш святы Панаў статак. Ва ўсёй гэтай рабоце яму дапамагала i Хлоя; занядбаўшы сваю ўласную атару, яна праводзiла больш часу каля яго коз, так што Дафнiс думаў, што толькi з-за яе яны так цудоўна выглядаюць.