Майн Рыд - Коннік без галавы

Гэтыя гаварэнні, якія нясуць пакуты мільёнам, у апошні час чуюцца занадта часта. Гора чалавеку, які прамаўляе іх, і нацыі, якая іх слухае!

Добры настрой плантатара, здавалася, падзялялі ўсе яго спадарожнікі, за выключэннем Калхаўна. Ён адбіваўся на тварах нявольнікаў, якія лічылі Пойндэкстэра крыніцай свайго шчасця ці няшчасця – усёмагутным, амаль як Бог.

Явы любілі яго менш, чым Бога, але баяліся больш, хаця яго нельга было назваць дрэнным гаспадаром – у параўнанні з іншымі рабаўладальнікамі. Ён не знаходзіў асаблівай асалоды ў здзеках над сваімі рабамі і быў задаволены, калі бачыў, што яны накормленыя і апранутыя, што скура іх блішчыць ад тлушчу. Бо па гэтых прыметах меркавалі пра дабрабыт яго самога – іх гаспадара. Ён часам вучыў іх плёткай, запэўніваючы, што гэта аказвае на іх дабратворнае ўздзеянне, аднак на скуры яго нявольнікаў не было ніводнага рубца ад жорсткіх катаванняў, а гэтым мог пахваліцца далёка не ўсякі рабаўладальнік штата Місісіпі.

Ці варта дзівіцца, што ў прысутнасці такога прыкладнага гаспадара ўсе былі ў добрым гуморы і нават нявольнікі, заразіўшыся агульнай радасцю, пачалі весела балбатаць!

Аднак лагодны настрой цягнуўся нядоўга. Ён быў перарваны не па віне тых, хто яго падзяляў: прычынай былі абставіны, якія ад іх не залежалі.

Як і прадказаў незнаёмец, сонца схавалася раней, чым паказаўся кіпарыс.

Але гэта не павінна было выклікаць занепакоенасць: след ласо быў добра бачны, і арыентавацца па сонцу не было неабходнасці. Аднак хмары, што зацягнулі неба, прыгнятальна паўплывалі на падарожнікаў.

– Можна падумаць, што ўжо змяркаецца, – скаваў плантатар, – а між тым усяго толькі тры гадзіны. Наша шчасце, што гэты малады чалавек дапамог вам. Калі б не ён, мы да захаду праблукалі б па гэтай выпаленай прэрыі. Бадай што, давялося б заначаваць прама на попеле…

– Ну і чорная была б пасцель! – жартаўліва адгукнуўся Генры, каб надаць размове больш вясёлы характар. – Ух і страшныя я бачыў бы сны, калі б давялося так спаць!

– I я таксама, – дадала сястра, выглядаючы з-за фіранак і ўглядаючыся ў далячынь. – Я ўпэўнена, што мне прысніліся б Плутон і Празерпіна ў пекле.

– Хі-хі-хі! – засмяяўся чорны фурман, які лічыўся ў кнігах плантацыі як Плутон Пойндэкстэр. – Mіca Луі ўбачыць мяне ў сне на гэтай чорнай прэрыі! Вось дзіўна дык дзіўна! Хі-хі-хі!

– Занадта рана вы пачалі весяліцца, – пачуўся змрочны голас капітана, які пад’ехаў у час гэтай размовы. – Глядзіце, як бы вам і на самай справе не давялося начаваць у гэтай чорнай прэрыі! Будзе добра, калі не здарыцца яшчэ чаго-небудзь горшага.

– Што ты хочаш гэтым сказаць, Каш? – спытаў плантатар.

– Я хачу сказаць, дзядзька, што гэты малойчык падмануў нас. Я не магу яшчэ гэтага сцвярджаць, але, здаецца, справа дрэнь. Мы праехалі ўжо больш за пяць міль… каля шасці, па-мойму, а дзе ж кіпарыс, аб якім ён гаварыў? Думаю, у мяне зрок не горшы, чым у іншых, аднак, як я ні ўглядаўся ў далячынь, я не ўбачыў ніякага дрэва.

– Але ж навошта яму падманваць нас?

– Ах, «навошта»! У тым і справа, што ў яго для гэтага можа быць шмат прычын.

– Назаві нам хаця б адну з іх, – пачуўся серабрысты голас з карэты, – мы з цікавасцю паслухаем.

– Вядома: ты будзеш слухаць з асаблівай цікавасцю ўсё, што датычыць гэтага суб’екта, – іранічна сказаў Калхаўн, – а калі я выкажу свае меркаванні, ты з уласцівай табе паблажлівасцю назавеш гэта дарэмнай трывогай!

– Гэта будзе залежаць ад таго, што ты скажаш, майстар Касій. Мне здаецца, што табе варта выпрабаваць вас. He можам жа мы думаць, што ты, ваенны і такі спрактыкаваны падарожнік, паддаўся беспадстаўнай трывозе!

Калхаўн зразумеў злую насмешку і, магчыма, устрымаўся б ад далейшай размовы, калі б на гэтым не настаяў Пойндэкстэр.

– Паслухай, Касій, растлумач жа, у чым справа? – сур’ёзна спытаў плантатар. – Тое, што ты вам сказаў, выклікае больш чым звычайную дапытлівасць. Якой мэтай мог кіравацца гэты малады чалавек, падманваючы вас?

– Ну што ж, дзядзька, – сказаў Калхаўн не так ганарыста, як раней, – я ж не сцвярджаю гэтага, я толькі выказваю свае меркаванні.

– Якія ж?

– Ну ці мала што можа здарыцца! У гэтых прэрыях нярэдка нападаюць на караваны – і не толькі на такія, як наш, але і на больш моцныя – рабуюць і забіваюць.

– Барані Божа! – з прытворным спалохам усклікнула Луіза.

– Індзейцы? – сказаў Пойндэкстэр.

– Часам бывае, што і індзейцы, але часцей за індзейцаў выдаюць сябе белыя, і яе толькі мексіканцы. Для гэтага дастаткова карычневай фарбы, парыка з конскага хваста, некалькіх пёраў для галаўнога ўбора і пабольш нахабства. Калі нас абрабуе банда «белых» індзейцаў – а гэта не раз здаралася, – то вінаваціць нам будзе некага, акрамя саміх сябе: мы будзем толькі пакараны за сваю даверлівасць да першага сустрэчнага.