Васіль Быкаў - Альпійская балада

I ўсё ж трэба было ісці далей. «Не час тут валяцца, вылежвацца, мусіць, трэба б пабудзіць яе», — падумаў ён і сам лёг побач — цесненька, да самага бока, і асцярожна, каб не патрывожыць яе сну. Агорнуты пяшчотаю да дзяўчыны, ён адхіліў ад яе галавы навіслыя сцябліны маку, адагнаў беленькага пырхоткага матыля, які ўсё прымерваўся сесці на яе валасы. «Хай яшчэ трошкі… — думаў Іван, усё мосцячыся побач. — Яшчэ — і трэба ісці… Ісці ўніз, у даліну…»

Над затуманенай навалаю гор у супакоеным вячэрнім небе ціха дагараў шырокі Мядзведжы хрыбет. На крутых яго схілах усё вышэй узнімалася шэрае сутонне ночы і ўсё менела ружовага бляску на піках-вяршынях.

Неўзабаве яны і зусім пагаслі. Хрыбет адразу сцяўся і асеў, шэраю дымнасцю ахуталіся горы, і на пакуль што святлявым небе прарэзаліся першыя зоркі. Іван, аднак, ужо не ўбачыў іх — ён заснуў з апошняю сваёй думкай: трэба ўставаць.

Абудзіла яго ўжо Джулія. Мусіць, ад холаду яна заварушылася побач, цясней тулячыся да яго бока. Санлявы яшчэ, Іван адразу адчуў яе і прахапіўся. Яна ашчаперыла яго рукою і горача-горача зашаптала ў вуха поўныя пяшчоты словы — незнаёмыя, чужыя і дужа дарагія яму словы. Ён прыгарнуў яе і вуснамі сустрэў яе вусны…

Было ўжо зусім цёмна. Пахаладала. Чорнымі на паўнеба гарбамі высіліся бліжнія вяршыні, угары мігалі рэдкія зоры; вецер, мусіць, зусім сціх, бо не шалясцеў нават мак, толькі несціхана і роўна шумеў, булькатаў побач паток. Травяное багацце лугу ўначы запахла на ўсю сваю духмяную сілу, ад яго водару лёгкая п’янасць пацякла ў крыві. Зямля, горы, неба з спакойнай упэўненасцю драмалі ўначы, а Іван, прыўзняўшыся, схіліўся да дзяўчыны і глядзеў-углядаўся ў яе твар, нейкі не такі, як удзень — супакоены, як гэтая ноч, прыціхлы, быццам трошкі спалоханы. У вялізных яе вачах варушыліся цьмяныя зрэнкі, і ў іх далёкай глыбіні бліскала па ледзьве прыкметнай зорачцы. Начныя цені невыразна блукалі па яе твары, а яе рукі і ўначы не трацілі сваёй трапяткой жвавасці — усё гладзілі, пеставалі ягоныя плечы, шыю, патыліцу.

— Джулія! — ціхенька пазваў ён, усё прыгортваючы яе да сябе.

Яна пакорліва азвалася — ціха, з пяшчотай і адданасцю:

— Іваніо?

— Ты не баішся мяне?

— Но, Іваніо.

— Што ашукаю, пакіну цябе?

— Но, аміка. Іван нон обман. Іван — руссо. Кароші, мілі руссо!

Таропка і пругка, з нечаканай для яе тоненькіх рук сілай яна прыціснула яго да сябе і радасна, ціхенька засмяялася.

— Іван — маріто. Нон сіньор Дзангаріні, нон Маріо. Руссо Іван — маріто.

Ён з задавальненнем, нават з патаемным гонарам у душы запытаў:

— А ты давольна? Не пашкадуеш, што Іван — марыта?

Яна шырока расплюшчыла зацененыя яго нахіленай галавой вочы — зоркі ў яе зрэнках здрыгануліся і заскакалі.

— Іван — кароші, кароші маріто. Мі будэт маленькі-маленькі філіё… Как ето по-рускі, скажі?..

— Дзіця?

— Нон дітя! Как ето маленькі руссо?

— А, сын, — трошкі здзіўлена падказаў ён.

— Так, сін! Ето карашо. Такой маленькі-маленькі, кароші сын. Он будэт Іван, да?

— Іван? Ну, можна і Іван, — пагадзіўся ён, зірнуўшы па-над ёю ў чорную далячынь хрыбта, і ўздыхнуў.

Яна прыціхла, нешта думаючы. Абое на хвіліну змоўклі, кожны ўвайшоў у свет сваіх думак. А навокал ціха ляжалі горы, скупа бліскалі рэдкія зоркі, чорнай, непрагляднай аблогай накрыўся макавы луг. Было ціха-ціха, толькі шумеў, віраваў паток, але ён не парушаў цішыні, і Івану здавалася, што ў цэлым свеце іх толькі трое — яны і паток. У апошніх яе словах штосьці было клапотнае, яно сагнала з Іванавага твару ўсмешку. Страціўшы жартоўную лёгкасць, ён набрыў на штось труднае і сур’ёзнае ў сабе і, мабыць, упершыню ўбачыў яшчэ адзін паваротак у іх дужа не простых адносінах. А Джулія, наадварот, надумаўшы штось, неўзабаве прахапілася ад радасці і зноў сціснула яго ў сваіх абдымках.

— Іваніо! Іваніо, карашо! Как ето карашо — філіё, сін! Маленькі сін!

Пасля яна разняла рукі, павярнулася ніц, зоркі зніклі з яе вачэй, і твар цьмяна зашарэў у траве светлаю плямай, на якой у глыбокіх ценях вачніц ледзьве прыкметна блішчалі вочы. Кароценькае захапленне яе змянілася нечаканым клопатам.

— Іваніо, а где будэм жіт? Рома? — Яна трошкі падумала. — Нон Рома. Рома батіка уф бёзе. Трыесто?..

— Што раней часу загадваць, — сказаў ён.

— О! — раптам ціха ўсклікнула яна. — Джулія знат. Мі будэм жіт Россія. Белоруссіо. Дэрэвня Тэрэшкі, блізко-блізко два озера… Правда?

— Можа быць. Што ж…

Раптам яна нешта ўспомніла і насцярожылася.