На галаве ў Явы быў дамскі капялюшык, што застаўся нам у спадчыну ад нейкай дачніцы, якая адпачывала ў нас пазалетась. Капялюшык быў завялікім для Явы і насоўваўся на вочы. Каб хоць што-небудзь бачыць і не ўпасці, Ява вымушаны быў увесь час падкідаць галавой, папраўляючы яго. Здавалася, што Ява некаму кланяецца.
У мяне пад пахай быў кілімок. О, гэта быў знакаміты кілімок. Ён вісеў над маім ложкам. Кілімок быў чырвоны, і на ім было вышыта трое смешных шчанючкоў, якія сядзелі, прытуліўшыся адзін да аднаго галовамі. Гэта былі Цюця, Гава і Рэва, пра якіх мне калісьці маці расказвала розныя байкі, аж пакуль я не засынаў. Апошнія два гады, калі я падрос ужо, кілімок ляжаў у скрыні, і цяпер ад Цюці, Гавы і Рэвы дужа патыхала нафталінам.
Кілімок і капялюшык — гэта быў наш тарэадорскі рэманент. Па дарозе мы яшчэ выразалі з ляшчыны дзве цудоўныя шпагі. Былі ў поўнай баявой гатоўнасці.
Мы ішлі і спявалі арыю Хазэ з оперы Бізэ «Кармэн», якую шмат разоў чулі па радыё:
Торе-гадор, смеле-ге-е в бой,
торе-гадор, торе-гадор...
Там ждет тебя-га любовь,
там ждет тебя-га-га любовь.
Мы спявалі і не ведалі, што нас чакае. Неба было сіняе-сіняе — сапраўднае іспанскае неба.
Надвор'е — самае адпаведнае для бою быкоў.
Мы пагналі кароў аж на самы край выгану, туды, дзе ставок — падалей ад людскога вока.
— Адгані сваю Маньку ўбок, каб не перашкаджала, — сказаў Ява, — і давай пачынаць.
Я не стаў пярэчыць. Тым больш што Манька ў нас дужа нервовая, ёй лепш не бачыць бою быкоў.
Ява паправіў на галаве капялюшык, падцягнуў нагавіцы і, падтанцоўваючы, стаў набліжацца да Кантрыбуцыі. Падышоў да саменькай морды і пачаў махаць кілімком перад вачамі. Я затаіў дыханне — зараз пачнецца...
Ява замахаў кілімком яшчэ мацней.
Кантрыбуцыя — анігадкі!
Спакайнюсенька шчыпле сабе траву.
Ява мазнуў яе кілімком па храпе. Кантрыбуцыя толькі адвярнулася.
Ява разнервавана піскнуў і з усіх сіл хлёснуў карову кілімком. Кантрыбуцыя, ляніва пераступаючы нагамі, павярнулася да Явы хвастом.
Ява зноў забег наперад і пачаў вытанцоўваць...
Праз паўгадзіны ён сказаў.
— Яна да мяне проста прывыкла, яна мяне любіць і таму не хоча... Ану, давай ты!
Праз гадзіну, захекаўшыся, я сказаў:
— Палена нейкае, а не карова. Шкада, што ў Манькі адбіты рог, а то я паказаў бы, што такое сапраўдная тарэадорская карова.
Ява зноў замяніў мяне. Ён штораз мяняў тактыку: то падыходзіў да каровы паціхеньку і неспадзеўкі біў кілімком, то падскокваў з разгону, то налятаў збоку. Кантрыбуцыя не прымала бою. Чубы ў нас узмакрэлі, кілімок адчайна матляўся ў руках — здавалася, што Цюця, Гава і Рэва вось-вось загаўкаюць.
А Кантрыбуцыя — хоць бы што, не звяртала на нас аніякенькай увагі.
Адзін раз, калі Ява схапіў Кантрыбуцыю за вуха, яна з дакорам глянула на яго сваімі сумнымі вачамі і сказала:
— Му-у!
У перакладзе з каровінага гэта, мабыць, азначала: «Ідзіце, хлопцы, адсюль. Не чапайце мяне».
Але мы ўчасна не зразумелі папярэджання.
Хэкаючы, мы скакалі навокал яе, выклікаючы на двайны бой. Ява саромеўся за сваю Кантрыбуцыю — я гэта бачыў. Нарэшце, раззлаваны дарэшты, Ява крыкнуў:
— Ану, удар яе, Паўлуша, добра! Што — баішся?.. Ну, дык я сам!
Ён размахнуўся і ткнуў Кантрыбуцыю нагою па губе.
І раптам... Раптам я ўбачыў Яву дзесьці высока ў небе. І адтуль, з неба, пачуў яго адчайны лямант:
— Вва-вай!
Ён пачаў бегчы, па-мойму, яшчэ ў небе. Бо калі яго ногі дакрануліся да зямлі, то ён ужо штосілы імчаў да стаўка. Я рвануўся за ім. Гэта быў наш адзіны паратунак. Мы з разгону ўляцелі ў ставок, уздымаючы цэлыя гейзеры вады і гразюкі. Спыніліся ажно на сярэдзіне. Тое, куды мы ўляцелі, па праўдзе кажучы, стаўком можна было назваць толькі ўмоўна. Калісьці сапраўды тут быў вялізны ставок-копанка. Але ён даўно ўжо перасох, абмялеў і ператварыўся ў звычайную сажалку. На самым глыбокім месцы нам было па шыю. Менавіта тут мы зараз і стаялі, адсопваючыся.
Кантрыбуцыя бегала вакол канавы і мукала ў наш адрас свае каровіныя праклёны. У сажалку лезці яна не хацела. Гэта была гідлівая, акуратная карова.
Мы стаялі і маўчалі.
Дно сажалкі было гразкае, мулкае. Мы па саменькі пуп стаялі ў слізкай твані.
А вышэй, да самай шыі, была вада — каламутная і смярдзючая. Сапраўдныя памыі. Доўга мы тады прастаялі з Явам у тых памыях. Паўгадзіны, не меней. Аж пакуль Кантрыбуцыя не супакоілася і не адышлася. Яна была яшчэ вельмі гуманная і высакародная, карова гэтая — Кантрыбуцыя. Бо яна падкінула тарэадора Яву не рагамі, проста мордай. І калі мы нарэшце вылезлі з сажалкі, няшчасныя і завэдзганыя, як парсюкі (не мы, а сам бруд), яна і словам не напомніла нам пра нашы нядаўнія адносіны. Мы засталіся сябрамі. Ява пасля ўсяго не толькі ніколі больш не біў яе, але заўсёды частаваў цукеркамі, якія давала яму маці.
Читать дальше