Іван Чыгрынаў - Звон ― не малітва

Iзяслаў. Не збіраецца помсціць?

Рагнеда. Хто ж яго ведае? Але перад багамі...

Ізяслаў. Але ж дачка...

Рагнеда. Так, сын... Але перад багамі...

Ізяслаў. Я не дарэмна кажу — трэба сапраўды гэтых лясных ідалаў і тут разбурыць. Як бацька ў Кіеве зрабіў!

Рагнеда. Не, сын, ты ўжо не чапай іх.

Ізяслаў( глядзіць амаль варожа на маці ). Як знаеш!.. Бывай!.. Але новыя багі ўсё-ткі прыйдуць на змену старым! ( Выходзіць .)

Усё той жа светлы пакой. Праз многа гадоў. Княгіня ўвечары стаіць каля расчыненага акна. Няйначай, што на дварэ якраз зноў пара позняга лета. У пакоі з ёю — нянька.

Рагнеда. Забылі пра нас, нянька. Нават сын забыў. Пахавалі нас тут, як у магіле.

Нянька. Такая планіда наша, княгіня. Рагнеда. Так, планіда, будзь яна праклятая!

Чуецца, як пачынае выць недзе старая ваўчыца .

Толькі яна верная пакуль застаецца.

Нянька. Дык звер жа...

Рагнеда. Гэта я не дала яе некалі забіць Ізяславу... А вось Анею...

Княгіня слухае. I да яе прыходзіць апошні ўспамін, як цяжкі прывід: Уладзіміравы варагі ў лета 6488-е ўрываюцца ў Полацкі замак, забіваюць на вачах у Рагнеды бацьку, маці, братоў...

Канец драмы

1989

Скарына Францыск .

Максім Грэк .

Жыгімонт І Стары ― кароль Польшчы і вялікі князь Вялікага княства Літоўскага.

Бона Сфорца ― каралева.

Гаштольд ― канцлер.

Ян ― епіскап віленскі.

Альбрэхт ― герцаг прускі.

Вартаўнік .

Чалавек у чорным .

Маргарыта ― жонка Скарыны.

Раман ― пляменнік Скарыны.

Іван ― брат Скарыны.

Бабіч Якуб ― найстаршы бурмістр Вільні.

Астрожскі Канстанцін ― гетман Вялікага княства Літоўскага.

Гусоўскі Мікола ― паэт.

Лонгій Мацей ― павераны Скарыны.

Скаргардыян Валянцін ― бурмістр Познані.

Войт .

Лаўнікі і радцы .

Познань. У цеснай вязніцы на драўлянай лаве, прыкаванай да сцяны, сядзіць Скарына . Замест вопраткі па небараку лахманы. Ён паднімае галаву, прыслухоўваецца. Здалёк чуецца сумная-сумная песня.

Скарына сціскае галаву рукамі. Лязгаюць запоры. Адкрываюцца дзверы. Уваходзіць Вартаўнік. Ён прыносіць ваду і хлеб і моўчкі падае вязню. Той бярэ прынесенае, з удзячнасцю схіляе галаву. Есць няспешна, з павагаю да вады і хлеба. Вартаўнік назірае за ім .

Вартаўнік. Чы пан зна цэнэ хлеба?

Скарына. Так, пан ведае цану хлебу...

Вартаўнік( пасля паўзы ). Валацуга?..

Скарына. Валацуга... ды яшчэ які...

Вартаўнік. Далёканька ж цябе занесла, нябога.

Скарына. Мяне яшчэ не так заносіла...

Вартаўнік. Выходзіць, пабачыў свету?

Скарына. Пабачыў, хоць і не так многа, як бы хацелася...

Вартаўнік. І дзе ж цябе яшчэ нялёгкая насіла?

Скарына. Калі мне было гадоў 14, занесла ў Кракаў да палякаў, а як споўнілася 17, падаўся я ў Капенгаген да датчан, пасля 22-х апынуўся сярод італьянцаў у Падуі, адтуль накіраваўся ў Прагу да чэхаў, у 27 вярнуўся дамоў, потым занесла мяне Вітэнберг да немцаў, у Кёнігсберг да прусакоў, а зараз, як бачыце, у Познань зноў да палякаў. Між іншым, Маскву таксама не абмінуў...

Вартаўнік( з зайздрасцю і недаверам ). Палётаў, голуб!..

Скарына. Палётаў бы яшчэ, ды крылы звязаны...

Вартаўнік( нечакана ). І ўсюды краў?..

Скарына( здзіўлена ). Чаму краў?..

Вартаўнік. Каб папрасіць, трэба ж ведаць па-нямецку, і па-дацку, і па-чэшску! А італьянцы?!.

Скарына. Я яшчэ магу прасіць па-руску, па-грэчаску, па-яўрэйску і на... латыні...

Вартаўнік( з недаверам ). Трапляліся мне прахвосты, а такіх, як ты, яшчэ не было!

Скарына. І не будзе!.. А мо ў наступным стагоддзі і народзяцца...

Вартаўнік. Але ж ты нарадзіўся?..

Скарына. Я апярэдзіў час... Гадоў гэтак на сто-паўтараста.

Вартаўнік. Прахвост няшчасны!..

Скарына( без крыўды і нават з усмешкай ).Памыляешся, шаноўны. Перад табой чэсны і... даволі шчаслівы чалавек...