Туфан Миңнуллин - Пьесалар / Пьесы

Тәнзилә. Рәхмәт! Синнән ул сүзне ишетү – куанычлы хәл, Ризван. Тарих моны онытмас, алтын хәрефләр белән язып куяр. Ләкин син кызлар белән сөйләшмәскә ант иткән кеше бит, Ризван.

Ризван. Әйе, иткән кеше.

Тәнзилә. Ә үзең сөйләшәсең.

Ризван. Сөйләшү белән сөйләшүнең аермасы бар. Әгәр дә мин синең белән сөйләшер өчен сине махсус эзләп йөрсәм, антымны бозган булыр идем. Бу – очраклы сөйләшү.

Тәнзилә. Мәхәббәт сөйләрлек булгач очраклы сөйләшү буламы?

Ризван. Була. Мин бит «мәхәббәт» сүзен телгә алмадым, «яратам», дисәм, дип кенә әйттем. Шуны белеп торсаң, бүгенгә шул җитә. Калганын киләчәк күрсәтер.

Тәнзилә. Бар икән күрәселәр!..

Ризван. Әйе, бар. Җитди сөйләшүгә әзер тор, Тәнзилә.

Тәнзилә. Баш өсте, тәкъсир! Җитди кеше белән җитди сөйләшергә туры килер. Тик Заһир белән нишләрбез икән соң, ул да бит мине ярата.

Ризван. «Яратам» дип әйткәне бармы?

Тәнзилә. Әлегә юк югын. Ләкин…

Ризван. Димәк, мин беренче әйттем. Монысы – бер. Икенчедән, Тәнзиләне бер генә егет яратырга тиеш дигән закон юк.

Тәнзилә. Әмма минем берәүне генә яратырга хакым бар.

Ризван. Кемне дип сорамыйм, киләчәк күрсәтер.

Тәнзилә (Гомәр килгәнен күреп). Әнә Гомәр сине эзләп чыккан.

Ризван. Гомәр?.. Тәнзилә, мин сине күрмәдем. (Китәргә җыена.)

Тәнзилә. Ничек инде күрмәдең?

Ризван. Күрдем, ләкин күрмәдем. Аңладыңмы?

Тәнзилә. Аңламадым.

Ризван. Миңа моннан тиз генә китәргә кирәк.

Тәнзилә. Юк инде, чакырып алдың да хәзер качасыңмы?

Ризван. Ярый, ярый, күрдем. Ләкин очраклы гына. Мин сиңа «яратам» дип әйтмәдем. Аңладыңмы?

Тәнзилә. Аңламадым.

Ризван. Гомәр белмәсен, Гомәр сизмәсен. Теле озын.

Гомәр керә.

Гомәр. Исәнмесез! (Тәнзиләгә.) Хәерле төн, Низам!

Ризван. Низам түгел ул, Тәнзилә.

Гомәр. Шулаймыни? Син Низамны эзләргә киткән идең ич.

Ризван. Без очраклы очраштык.

Тәнзилә. Һәм Ризван миңа «яратам» дип әйтмәде.

Ризван. Әйтмәдем дә. Әгәр дә Низамны күрсәгез, әйтегез, кайтып йокласын. Мин аны эзләүне дәвам итәм. (Ашыгып чыгып китә.)

Гомәр. Әллә ниләр эшләнә бу дөньяда. Тәнзилә белән төн уртасында Ризван басма өстендә басып тора дисәләр, үлсәм дә ышанмас идем.

Тәнзилә. Инде ышанырсың.

Гомәр. Ярый, ышанырбыз. Ләкин хәзергә шул урыннан кузгалмый тор.

Гомәр тиз генә чыгып китә дә Заһирны җитәкләп керә.

Мин Низамны эзләргә чабам. Мин әйләнеп килгәнче, Тәнзиләне шуннан җибәрмә. Аңа әйтәсе бер-ике сүзем бар. (Чыгып китә.)

Озын пауза. Тәнзилә чыгып китә башлый.

Заһир (исенә килеп). Китмә инде, Тәнзилә.

Тәнзилә. Китсә ни булган?

Заһир. Гомәр җибәрмәскә кушты.

Тәнзилә. Ә син җибәрмә.

Заһир. Тотып тора алмыйм ич инде сине.

Тәнзилә (Заһир каршына тасраеп килеп баса). Элек, ичмасам, шигырь укый идең. Инде анысын да оныттыңмыни? Гомерең буе кушканны гына эшләсәң, нишләрсең соң син? Ничек яшәрбез соң без синең белән?

Заһир. Ничек дидең, Тәнзилә?

Тәнзилә. Берни дә әйтмәдем.

Заһир. Яшәрбез, дидең. Яшәрбез булгач, бергә яшәү була түгелме соң? Бергә. Икәү. Гомер буе. Уйлап әйттеңме, Тәнзилә, уйнап әйттеңме?

Тәнзилә. Мин дә синең кебек сүзләрнең кирәген сайлый беләм.

Заһир. Рәхмәт!

Тәнзилә. Нигә рәхмәт, нәрсәгә рәхмәт?!

Заһир. Сүзләрнең матурын сайлый белүеңә рәхмәт.

Тәнзилә. Син… син бит шигырь язасың, телеңә бер дә матур сүз килмимени?

Заһир. Минем күңелем тулы матур сүзләр.

Тәнзилә. Шуларның берсе минем өчен кызганычмыни?

Заһир. Түгел, Тәнзилә. Мин аларның барысын да сиңа әйтер идем.

Тәнзилә. Әйт соң, кайчаннан бирле көтәм.

Заһир. Көтәм?.. Рәхмәт, Тәнзилә. Мин алай дип уйламаган идем.

Тәнзилә. Ничек яшәрбез без синең белән?

Заһир (шигырь укый).

Тәнзилә. Ничек итеп яшәрбез без синең белән?

Заһир. Йөрәгемдә сагыш түгел, көн дә бәйрәм –

Тәнзилә. Ничек итеп яшәрбез без синең белән?! Сокланам мин сиңа, Заһир, һәм куркам. Саксыз кыланып, синең күңелеңне ватармын дип куркам.

Пауза.

Заһир. Тәнзилә!..

Тәнзилә. Нәрсә, Заһир?

Заһир. Юк-юк… Ярамый. Ярамый, Тәнзилә!

Тәнзилә. Нәрсә ярамый, Заһир?

Заһир. Антны бозарга ярамый.

Тәнзилә. Нинди ант? Бүтәннәргә кушылып, ни эшләгәнеңне белмичә эшләү ант буламы? Низам белән Ризван шаярганга син чынлап ышангансың.