Henrik Ibsen: Eta Eyolf

RATO-FRAŬLINO

Jes, svarmegis. (ridas silente kaj kontente) En la litoj ili svarmadis kaj ĉirkaŭkuris la tutan nokton. En la laktujojn ili falis. Kaj trans la plankojn ili siblante kuradis ĉiudirekten.

(mallaŭte, al Asta ) Tien mi neniam volas vojaĝi, onklino.

Kaj jen mi venis – kaj krome iu alia. Kaj ni kunprenis ilin, ĉiujn. La dolĉajn etulojn! Al ili ĉiuj ni du metis finon.

EYOLF

(kriante) Paĉjo, – jen, jen!

(montras) Estas io baraktanta en la saketo!

RITA

(maldekstren; krias) Hu do! Elpelu ŝin, Alfred!

RATO-FRAŬLINO

Ho, karega sinjorino, ne timu tian etan figuraĉon.

Estas nur Mopsulo. (malligas la saketon) Venu nun el la mallumo, vi karega amiko mia.

( Hundeto kun larĝa, nigra muzelo metas sian kapon el la saketo.)

(kape kaj mane signas al Eyolf ) Proksimiĝu nur fide, vi eta vundita batalanto! Ĝi ne mordas. Alvenu! Alvenu!

(tenas sin al Asta ) Ne, mi ne kuraĝas.

RATO-FRAŬLINO

Ĉu ne ŝajnas al la juna sinjoro, ke ĝi havas mildan kaj ŝatindan aspekton?

(surprizita, montras) Tiu jena ?

(duonlaŭte, fiksrigardas la hundon seninterrompe) Ŝajnas al mi ke ĝi havas la plej teruran – aspekton kiun mi iam vidis.

RATO-FRAŬLINO

(fermas la saketon) Ho, ŝanĝiĝos, ŝanĝiĝos.

EYOLF

(senpere proksimiĝas, tute proksime, kaj facile glitfrapetas la saketon.) Delikata, – delikata ĝi tamen estas.

(kun konsiderema voĉo) Sed nun ĝi estas tiom laca kaj elĉerpita, la kompatindulo. Tiom ege laca ĝi estas. (rigardas al Allmers ) Ĉar estas fortostreĉa, – tia ludo, sinjoro komprenu.

ALLMERS

Kian ludon vi sugestas?

Aha, estas eble la hundo, kiu logas la ratojn.

(kapsignas) Mopsulo kaj mi. Ni du kunlaboras. Kaj tio iras glate. Almenaŭ aspekte . Ĝi ekhavas ŝnuron ligitan al la kolringo. Kaj jen mi kondukas ĝin tri fojojn ĉirkaŭ la domon. Kaj ludas buŝharmonikon. Kaj kiam tion ili aŭdas, tiam ili trudiĝas supren el la keloj kaj malsupren de la subtegmentejoj kaj el le truoj, – ĉiuj tiuj benindaj, etaj kreaĵoj.

EYOLF

Ĉu tiam ĝi mortmordas ilin?

RATO-FRAŬLINO

Ho, fore de tio! Ne, ni iras en la boaton, li kaj mi. Kaj ili sekvas post ni. La grandaj kaj iliaj etuloj.

EYOLF

(streĉita) Kaj jen kio –? Rakontu!

RATO-FRAŬLINO

Jen ni debordiĝas. Kaj mi julas kaj ludas buŝharmonikon. Kaj Mopsulo, ĝi naĝas malantaŭe (kun fajrer-ŝutantaj okuloj) Kaj ĉiuj tiuj kiuj svarmadis kaj ĉirkaŭkuris, ili sekvas, sekvas nin sur la profundan akvon. Jes, ĉar tion ili devas!

Ĝuste ĉar ili ne volas . Ĉar ili tiom timotremas antaŭ la akvo, – tial ili trudiĝas en ĝin.

Ĉiu kreita opulo. (pli mallaŭte) Kaj jen ĉio estas tiom trankvila kaj bona kaj malluma por la ŝatindaj etuloj, kiom ili nur povas deziri. Dormas tie malsupre en tia dolĉa kaj longa dormo. Ĉiuj tiuj kiujn la homoj malamas kaj persekutas. (ekstaras) Nu, en pli fruaj tempoj mi ne bezonis Mopsulon. Tiam mi mem allogis. Mi sola.

(streĉita) Ho, diru al mi, kiu li estis!

RATO-FRAŬLINO

(ridas) Estis mia amato, tiu, vi eta ĉarmulo!

(malmole) Malsupre ĉe ĉiuj tiuj ratoj. (denove milde) Sed nun mi devas denove eliri al la aferoj. Ĉiam survoje. (al Rita ) Ĉu la gesinjoroj tute ne bezonas min hodiaŭ? Ĉar tial mi povus finfari samtempe.

RITA

Dankon ne; mi opinias, ke ne estas bezonata.

RATO-FRAŬLINO

Nu-ja, plej kara sinjorino, oni neniam scias –. Se la gesinjoroj rimarkus, ke estas io kio ronĝadas, – kaj svarmas kaj ĉirkaŭkuras. – jen sendu por mi kaj Mopsulo. – Adiaŭ, adiaŭ milfoje. (Ŝi eliras tra la pordo dekstre.)

(mallaŭte triumfe al Asta ) Onklino, jen pensu, ke ankaŭ mi vidis la Rato-fraŭlinon!

( Rita eliras sur la verandon kaj ventumas sin per poŝtuko. Iom poste Eyolf gardeme kaj nerimarkite eliras dekstren.)

(prenas la tekon de la tablo ĉe la sofo) Ĉu estas via teko, tiu ĉi, Asta?

ASTA

Jes, mi havas kelkajn malnovajn leterojn en ĝi.

ALLMERS

Nu, la familiajn leterojn –

ASTA

Ĉar vi ja petis min ordigi ilin por vi dum via foresto.

(frapetas ŝian kapon) Kaj jen por tio vi trovis tempon, vi!

ASTA

Ho jes. Mi faris tion parte ĉi tie kaj parte en la urbo ĉe mi mem.

ALLMERS

Dankon, kara –. Ĉu vi trovis ion apartan en ili?

ASTA

(supraĵe aludante) Nu, – ion aŭ alian oni ja ĉiam trovas en tiaj malnovaj paperoj, vi scias. (mallaŭte, sincere) Tio en la teko, tio estas la leteroj de patrino.

ALLMERS

Do, tiujn vi ja kompreneble mem retenos.

ASTA

(kun sindevigo) Ne. Mi deziras, ke ankaŭ vi tralegu ilin, Alfred. Iam, – pli malfrue en la vivo. – Sed hodiaŭ mi ne kunprenis la ŝlosilon de la teko.

ALLMERS

Ne estas bezonata, kara Asta. Ĉar mi tamen neniam legos la leterojn de via patrino.

ASTA

(fiksrigardas lin) Do mi iam, – tiel en hejmeca vespera horo, rakontu al vi ion de tio, kio tie estas rakontita.

ALLMERS

Jes, tion vi prefere faru. Sed gardu nur la leterojn de via patrino. Vi ne havas tro da memoraĵoj post ŝi.

(Li donas la tekon al Asta . Ŝi prenas ĝin kaj metas ĝin sur la seĝon sub la supervestaĵojn.)

( Rita reen venas en la ĉambron.)

RITA

Hu, ŝajnas al mi, ke tiu maljuna, terura virinaĉo kvazaŭ kunportis kadavran odoron.

ALLMERS

Jes, iom timiginda ŝi ja estis.

RITA

Mi preskaŭ sentis min malsana, dum ŝi estis en la ĉambro.

ALLMERS

Krome mi povas kompreni tiun trudan, logantan forton, pri kiu ŝi parolis. La soleco supre inter la montopintoj kaj sur la vastaj altebenaĵoj havas ion de la sama.

ASTA

(rigardas lin atenteme) Kio vere okazis en vi, Alfred?

Jes, io estas. Kvazaŭ metamorfozo. Ankaŭ Rita rimarkis tion.

RITA

Jes, mi tion vidis tuj kiam vi revenis. Sed tio do nur estas por bono, tio, Alfred?

Devas esti por bono. Kaj estu kaj fariĝu por bono.

RITA

(ekkrie) Vi ion spertis dum la vojaĝo! Ne neu! Ĉar mi vidas laŭ via aspekto!

ALLMERS

(skuas la kapon) Eĉ nenion – ekstere. Sed –

Interne en mi vere okazis eta metamorfozo.

(trankviligante, frapetas ŝian manon) Nur por bono, kara Rita. Pri tio vi senzorge fidu.