Nizami Gəncəvi - Qəzəllər

Ruhanilər qibləsi oldu, bu tərsayə bax!
Hanı müsəlmançılıq, ol büti-zibayə bax!

Qibləm onun gül üzü, günsə onun qibləsi,
Surətinin qibləsi şölə saçır ayə, bax!

Açdım o büt önündə mən də bu səccadəmi,
Gör nə vuruldum bütə, mən kimi rüsvayə bax!

Kilsə bu dövrlərdə həmdəm olur çeşməyə,
Çeşmə ürək qanımdır, göz yaşı dəryayə bax!

Qırx il olur zahidəm, aləm aşikar bilir,
Xəlvəti kafir oldum, indi bu sövdayə bax!

Ötən gecə çalmışam həlqəsini gilsənin,
Xaç mənə vermiş cavab: — Rahibi-şeydayə bax!

Nəğmeyi-Davud kimi ucaldı zəngin səsi,
Mülki-Süleymani gör, bir belə kilsayə bax!

Zülfi çəlipa gözəl etdi məni bütpərəst,
Düşdü pərişan halım şöhrəti dünyayə, bax!

«Nədən dönübdür dedim, kilsəyə kəbə?» — dedi:
— Gənc evi viranədir, Nizami, mənayə bax!

Eşq der: «At Kəbəni, gəl talibi-bütxanə ol!»
Əmr edir canan ki: — Aşiqsən əgər, divanə ol!

Eşq zəncir istəməz, azad yaşar hər qeyddən,
Sən ki, eşqə aşinasan, hər şeyə biganə ol!

Danə ol qəm quşlarına yar kuyində, könül,
Vəsli-yarə yetməyə, şəmə dolan, pərvanə ol!

Sərvi-azadi gəzib, vurma bəzək nərgizlərə,
Hökmrana bəndə ol, gəncinəyə viranə ol!

Söylədin, sirr kasəsindən içmişəm, nuş et, nolur.
Getmə gəl yar kuyinə, getsən əgər mərdanə ol!

Zərrə idin bir zaman, dön indi də bir xurşidə,
Tor idin sən quşlara, gəl, ey gözəl, bir danə ol!
İstəsən canan yanında bir gün olsun söhbətin,
Sən də dillərdə Nizami tək çalış, əfsanə ol!

Xoşa ol canə ki, can rahət eylər,
Nə dərviş, bəlkə sultan rahət eylər.

O şuxə qismət olsun qoy gözəllik,
Ləbin dişlərkən insan rahət eylər.

Nə xoş mətbəx, nə artımlı qazandır
Ki, dəvətsiz o, mehman rahət eylər.

Peşimanlıq bütün ömründə görməz,
O kəs ki, bir pərişan rahət eylər.

Cavanlıq köç edər, qoyma, gedər əldən, zaman keçsin,
İnanma, bir daha burdan qəribi-karivan keçsin.

İtən gənclik soraqilə qocalar yer süründükcə,
Büküldü bel, bu mümkünmü ömür daim cavan keçsin?

Əziz ömrü şirin tut ki, keçər, bərbad olar, qafil!
Qədr bil, vermə gəl əldən həyati-cavidan keçsin!

Canı can verib alsaydın bilərdin qədrini şəksiz,
Bilərmi oğru mal qədrin, ələ yaxşı-yaman keçsin,

Nə qəmlərdən qəm əksilməz, nə bir nöqsan tapar şadlıq,
Günün istər qara keçsin, ya istər şadiman keçsin.

Nizami, varsa eşqin coş nəvayi-ərğənun ilə,
Əlində saqinin gəlsin şərabi-ərğvan keçsin!