Янка Купала: Шляхам жыцьця

Як я лесам іду, зважна думкі сную,
Аглядаю сьвятую дубоў грамаду;
Там, як дома, сабе з пушчай песьні пяю,
Зважна думкі сную, як я лесам іду.

Як я ў хатку ўвайду, мяне штосьці гняце;
Бледны сум падыходзіць — прыносіць нуду;
Ў заплясьнелым кутку цень касьцісты цьвіце, —
Мяне штосьці гняце, як я ў хатку ўвайду.

Я ад вас далёка, бацькаўскія гоні, —
На чужое неба ўжо гляджу сягоньня,
Але думкай, сэрцам толькі вас я знаю,
Як і жыў, жыву я ў сваім родным краю.
І няма на сьвеце так вялікай меры,
І няма на сьвеце так каваных дзьвераў,
Каб хоць на часіну ў будні ці ў нядзелі —
Беларусь са мною разлучыць пасьмелі!

Я ад вас далёка… скажуць гэтак людзі…
Але хто заглянуў у чужыя грудзі
І паняў хто шчыра той агонь і мора,
Што гарыць, бушуе і аб чым гавора?
Пойме толькі гэта, хто аж да скананьня
Не пазнаў спакою, не пазнаў прыстаньня;
Каго доля-ведзьма ад самой калыскі
Кідала па сьвеце, як той ліст вятрыскі.

Я ад вас далёка… А дзе ні гляджу я —
Дома толькі думка днюе і начуе;
Знаю толькі пушчы Белавежскай гоман,
Знаю толькі рэчку — з плытнікамі Нёман.
Дзе ў чужыне будзе сад так гадаваны,
Дзе такі там хорам важна збудаваны, —
Што мне замянілі б хату і бярозкі,
Хату і бярозкі беларускай вёскі?..

Я ад вас далека… Дзеліць нас паўсьвета, —
А жыву ж я з вамі і зіму, і лета;
Чую з вамі ўвосень непагоды песьню,
Цешуся з праталін вольнага прадвесьня,
І ці сонца ўзыйдзе, і ці сонца зайдзе, —
Вечна з думкай там я, мой спакойны край дзе;
З выраю як толькі сустракаю гусі,
Весьці ў іх пытаю з роднай Беларусі.

Я ад вас далёка… Жыву між чужымі,
Чую ж вашы песьні, — водклік шлю сваімі;
Дабываю песьні ад душы, ад сэрца,
Аж бы сам за імі к вам ляцеў, здаецца.
Не зрабіць нікому гэткай дамавіны
І ня вырыць ямы гэтакай глыбіны,
Каб у іх з вачэй мне Беларусю-маці,
Як людзей хаваюць, гэтак пахаваці.

Я ад вас далёка… Божа ты мой мілы!
Неразлучны з вамі да самой магілы, —
Не пакіну думаць сьвітам і ўпацёмку:
Як там жывіцё вы, як жыве старонка?
А хоць дасьць мне доля ў дамавіне мейсца, —
Ўстане цень зь зямлі мой, на крыж абапрэцца
І ў той бок глядзеці будзе век нязводна,
Дзе ляжаць загоны Беларусі роднай.

Сплылі ў душу з высі высокай
I зацьвілі ў ёй яснавока,
Як сьветласьць бледная аблокаў
На дальнім летнім небасхіле.

Цьвілі, гулялі пераліўна
Сьвітаньнем новым долі дзіўнай;
У казку волі неспажыўнай
Цяклі нявыплаканай сілай.

Вялі па сьцежках нехаджалых,
Арлом узносілі на скалах,
Карону клалі ў міртных хвалах
На ўсёй будзённасьці завілай.

Так асянялі, панавалі,
Як сонца бліск на вод крышталі,
Аж пацягнулі вышай, далей,
Туды, адкуль сышлі так міла.

Вітаю іх і не вітаю,
Стаю, як пільгрым на расстаю
Ў чужым далёкім недзе краю,
Як над пустой стаю магілай.

Як летняе сонца свае згасіць косы
I кветкі нябесны зайграюць нясьмела, —
Ноч сее тады серабрыстыя росы,
Над логам зьвісае туманнай пабелай.

Ад бледнага месяца бледныя цені
Зь сялібаў і пушчы кладуцца на гоні;
Як цені мінуўшых даўно пакаленьняў,
Устануць, пастануць слупамі ў прасоньні.

Цікавая думка над сном усплывае,
Вяртаецца зь цішай і просіцца ў сэрца,
Дзе ласкай сьвітае, як байка жывая,
I вогнікам ціхім навокала ўецца.

Малітва вячэрняя ў той час выходзе,
Ахвярна кладзецца на сьпячыя далі,
I пасмай няўгледнай да зорак на ўсходзе
Плыве і мяняецца ў кветным крышталі.

О, будзь вечна слаўнай, вячэрняя ціша
З планетнай зарніцай і месяцам бледным!
Хай песьня спакою душу укалыша
I вынесе чыстай над шумам пабедным!

Ночкай, як толькі выходзіў я з хаты,
Зоркі на небе страчаў я чатыры;
Кожны раз зводзіў іх вогнік крылаты,
Хоць к ім з малітвай узносіўся шчырай.

Першая — бацькава зорка ясьнела,
Маткі — другая глядзела ў сьвет горка,
Трэйцяя мне мігацела нясьмела,
Роднай зямелькі — чацьвертая зорка.

Першая згасла навекі ня ў часе,
Звольна губляе бліск свой другая,
Трэйцяя сумнаю мглой спавілася,
Толькі чацьвертая лепей міргае.