Махмуд Самандаров - МУЛОҲАЗА - иқтисодий урбанизация. Ўқув қўлланма

Шуни таъкидлаш керакки, янги шаҳарларни яратиш ва режалаштириш мавжуд шаҳарларнинг муаммоларини ҳал қилиш билан бирга кетиши керак: ишдан чиқаётган эски уй-жой фонди, коммунал хизматлар билан тўлиқ таъминлаш, ижтимоий инфратузилма ва шаҳар бошқарувини яхшилаш, технологияларни ривожлантириш, табиий ресурслардан ва интеллектуал салоҳиятдан оқилона фойдаланиш, бу мамлакатда барқарор иш ўринларини яратишни ва бошқаларни назарда тутади.

Юқорида айтиб ўтилган комплекс чора-тадбирларни амалга ошириш қишлоқ аҳолисининг аҳолининг яшаш шароитларига ўтиш имкониятларини кенгайтиради, миграцияни сезиларли даражада оширмасдан тегишли шароитларни яратишда шаҳар тоифаси.

«Сингапур модели» ни яратиш орқали шаҳар ва қишлоқ аҳолисининг уй-жой муаммоларини ҳал қилиш бўйича Сингапур тажрибаси қизиқ.

Уй-жой сиёсатини шакллантиришнинг бошида Сингапурда шартлар қуйидагича эди: профессионал ишчи кучининг етишмаслиги, етарли қурилиш саноати ва чекланган молиявий имкониятлар, шаҳар марказида аҳоли зичлиги 1 км2 га 50 мингдан ошган ва одамлар доимий равишда ёмонлашиб бораётган тўлиб тошган квартираларда яшайдилар, тегишли инфратузилма ҳақида гапирмаса ҳам, ижтимоий хизматлар деярли йўқ эди.

Одамлар шаҳарнинг гавжум марказий қисмида урушгача бўлган хароба уйларда яшар эдилар.

Сингапурда давлат уйлари фуқароларнинг давлатнинг масъулияти эканлигини таъминлаш ҳуқуқи сифатида қаралади.

Сингапур Уй-жой ва тараққиёт кенгаши, гарчи ҳукумат маблағлари томонидан қўллаб-қувватланса-да, асосан хусусий ишлаб чиқарувчидир. Уй-жой қурилиши соҳасида эркин бозор шароитлари чекланган, аммо тижорат бозори тўлиқ чиқариб ташланмайди, бу эса янги қурилиш даврлари учун молиявий ресурсларни жалб қилишга имкон беради.

Бу нархлар, одатда, аҳолининг катта қисми учун ололмайдиган эркин уй-жой бозорининг камчиликларидан ва социалистик ёндашувдан қочишга ёрдам беради, бу асосан давлат уйларини янада таъминлаш учун молиявий ресурсларнинг етишмаслигидан келиб чиқади.

Уй-жой қуриш ва ривожлантириш қўмитаси уй-жой сотиш ва ижарага бериш нархини белгилашдан ташқари, уй-жой қуриш давлат дастурининг барча жиҳатлари учун жавобгардир.

Бу Миллий ривожланиш вазирлиги томонидан амалга оширилади. Уй-жой ва тараққиёт қўмитасига ерларни сотиб олиш, кўчириш, шаҳар дизайни, архитектура дизайни, муҳандислик ва қурилиш материаллари ишлаб чиқариш бўйича кенг ваколатлар берилган.

Уй-жой қуриш ва тараққиёт қўмитаси томонидан қурилган уй-жой зарур эҳтиёжларни тўлиқ қондиради (битта оилага тўғри келадиган уйларнинг умумий майдони ўртача 80 м2).

Транспортни жамоат ишлари департаменти, автобус компаниялари мувофиқлаштиради. Тез транзит ҳисобга олинади ва таъминланади, яъни. тижорат, саноат, институционал ва дам олиш масканларидан осон фойдаланиш.

Уй-жой қуриш ва тараққиёт қўмитаси томонидан амалга оширилаётган кенг кўламли вазифалар ва лойиҳалар даромад олиш учун кенг имкониятлар яратмоқда. Сотиш ва ижара ушбу манбалардан биридир. Даромадлар, шунингдек, автотураргоҳлар ва бозорлар каби ёрдамчи иншоотлар ҳисобидан ҳосил бўлади. Ушбу фаолият туридан тушган маблағлар тўғридан-тўғри кейинги уй-жой қурилишини молиялаштиришга йўналтирилади.

Давлат уй-жойлари учун ерларнинг мавжудлиги Уй-жой қуриш ва тараққиёт қўмитаси учун жуда қийин бўлган. Сингапурда ерларнинг жуда камлиги туфайли ер нархи жуда тез кўтарилмоқда. Ҳокимият органларига давлат уйларини қуриш учун ерларни тез ва арзон нархларда сотиб олишга рухсат бериш мақсадида, ерларни олишни тартибга солувчи турли хил қонун ҳужжатлари қабул қилинди.

Ерларни сотиб олиш тўғрисидаги қонунга тузатиш, ердаги чайқовчиликни чеклаш ва ерни сотиб олиш нархининг ўсишини чеклаш учун ишлаб чиқилган. Ерни мажбурий равишда олиш бу олишнинг энг самарали у Мен ижтимоий ривожланиш учун ерман.

Кўчириш.Сингапурда мажбурий равишда ер сотиб олиш, кўчириш сиёсати билан боғлиқ. Ҳукумат доимий равишда янгиланиб турадиган кўчириш бўйича кенг қамровли сиёсатни ишлаб чиқди. Эскирган бинолар аҳолисини тегишли биноларга кўчириш ва бошқа мақсадлар учун умумий уй-жой қуриш учун ер зарурлигини ҳисобга олган ҳолда кўчириш сиёсати зарур.

Нархлари паст ва арзон нархларда сақланади. Уй-жой нархи мутаносиб равишда паст, бу қурилиш самарадорлигини оширадиган ва харажатларни минимал даражага туширадиган бир қатор чора-тадбирлар орқали амалга оширилади. Нархларни назорат қилишнинг асосий омиллари қуйидагилардир: лойиҳалар кўлами, қурилиш ишларини стандартлаштириш, қурилиш шартномаларини қатъий назорат қилиш ва ўз вақтида тўлаш.