Сяргей Чыгрын - Тэатр у Слоніме

Да ўсяго сказанага пра творчае жыццё тэатра ў 2001-2002 гадах, трэба нагадаць, што 10 красавіка 2001 года ў тэатр прыйшоў новы дырэктар – Мікалай Васільевіч Лішык. Тэатрам ён кіруе ўжо 7 гадоў.

У сакавіку тэатр пакінулі рэжысёр Віктар Бутакоў і яго жонка – артыстка Тамара Галаванава. У калектыў вярнуўся Віктар Небальсін і пачаў працаваць галоўным рэжысёрам. За год ён паставіў спектаклі “Сямейны уік-энд”, “Крыштальную сняжынку” і “Пудзіла”. Дарэчы, п’есу “Пудзіла” напісаў Аляксей Якімовіч. Гэта быў сёмы спектакль пастаўлены на слонімскай сцэне паводле ягоных драматычных твораў.

Гледачам запомніўся спектакль “Пярсідскі бэз”, які паставіў малады рэжысёр, выпускнік Беларускай акадэміі мастацтваў Дзяніс Нупрэйчык. У спектаклі было толькі дзве ролі – Ён (артыст Сяргей Лішык) і Яна (артыстка Ірына Яцук) і два супрацоўнікі міліцыі (артысты Віталь Спасюк і Сяргей Фурса. Іх ролі без слоў). Рэжысёру і акцёрам удалося паказаць жыццё ў трагічны момант лёсаў двух людзей.

За два гады на слонімскай сцэне гледачы ўбачылі 7 спектакляў у пастаноўцы Васіля Сяўца і Віктара Небальсіна. Адзін спектакль “Зайка-зазнайка” паставіла былая артыстка тэатра Анжэліка Прэдка.

Віктар Небальсін вырашыў ажыццявіць пастаноўку трагікамедыі Андрэя Макаёнка “Трыбунал”. Драматург напісаў гэту п’есу ў 1970 годзе. Яна – пра неўміручасць нашага народа. І калі ў папярэдніх беларускіх п’есах пра Другую сусветную вайну станоўчыя персанажы характарызаваліся аднабакова ўзвышана, манументальна статычна. То Цярэшку Калабка Андрэй Макаёнак не толькі не падсаджвае на п’едэсталы, а нават запіхнуў яго ў мяшок. А справа была вось у чым. Простага беларускага калгасніка Цярэшку Калабка (артыст Уладзімір Навумік) немцы прызначылі старастам. Цярэшкава жонка (Ірына Яцук) і дзеці ўспрынялі гэта як самую страшэнную ганьбу. Больш таго, з двухсэнсоўных размоў Цярэшкі, з яго знешне бесклапотных жартаў вынікала, быццам ён сам згадзіўся быць старастам, каб атрымаць нарэшце ўладу над людзьмі. Аднак гэта падманнае разуменне сутнасці падзей, якія раскрываліся на сцэне. На самай справе Цярэшка меў сувязь з партызанамі і выконваў заданне – і для партызан было вельмі важна, каб на чале вясковай улады, якой давяралі немцы, быў свой чалавек.

У спектаклі было няшмат дзеянняў. У ім пераважала больш размоў, знешне бяскрыўдных жартаў Цярэшкі, якога жонка з дзецьмі завязалі ў мех і судзілі сямейным трыбуналам за здраду. Але гледачы разумелі, як глыбока пакутуе герой. Як хацелася б Цярэшку адкрыцца родным людзям, што ніякі ён не стараста, што ўсё гэта для адводу вачэй, што ён быў і застаўся патрыётам сваёй краіны...

А рэжысёр Васіль Сявец у сваім спектаклі “Курыца” паказаў нам прыгажосць, якая абяззбройвае мужчын перад жанчынамі. Бо што ж прымусіла артыстку Дашчатаўскага драмтэатра Алу Кастрову (артыстка Ірына Яцук) бесцырымонна ў пяць гадзін раніцы ўварвацца ў той самы пакой інтэрнату, дзе некалі са сваім мужам-адміністратарам пачынала сваё сямейнае жыццё? А хапіла толькі аднаго тыдня яе адсутнасці, як муж Алы закахаўся ў маладую “курыцу” – артыстку Нону Дубавіцкую (артыстка Наталля Шугай) і гатовы ўцячы з ёй, пакінуўшы Але дзвюх пятнаццацігадовых дачок.

У спектаклі “Курыца” артыстам тэатра ігралася лёгка. Бо яны ігралі ролі артыстаў, у якіх сваё жыццё з праблемамі, радасцямі і расчараваннямі. А з гэтым калектыў тэатра добра знаёмы.

Паціху да беларусаў пачынае вяртацца наша літаратурная, гістарычная і культурная спадчына. Гэта пацвярдзіў і новы спектакль “Пакрыўджаныя” паводле п’есы забытага беларускага драматурга Леапольда Родзевіча (1895–1938) у пастаноўцы рэжысёра Віктара Небальсіна. Фонд прэзідэнта Беларусі па падтрымцы беларускай культуры і мастацтва выдаткаваў на пастаноўку гэтага спектакля 30 мільёнаў беларускіх рублёў.

У 1916 годзе, калі Леапольду Родзевічу быў толькі 21 год, ён стварыў сімвалічна-рамантычную драму “Пакрыўджаныя”, якая асобным выданнем была апублікавана ў 1921 годзе. І дзесьці ў 1990-х гадах спектакль па гэтай п’есе ўпершыню паставіў Беларускі акадэмічны тэатр імя Якуба Коласа ў Віцебску. І вось новае сцэнічнае ўвасабленне “Пакрыўджаных”. Дарэчы, гэты драматычны твор тэатразнаўцы да сённяшняга дня ставяць на адзін узровень з купалаўскім “Раскіданым гняздом”.

Дзеянне “Пакрыўджаных” адбываецца ў часы паншчыны. У аснове твора ляжыць ідэя асабістай свабоды чалавека. Яна ўвасоблена перш за ўсё ў вобразе старога Тодара, народнага самародка-разьбяра, ролю якога цікава выканаў артыст Сяргей Лішык.