Le Politique (dialogue) // Mémoires de l’estât. T. III. P. 76: «Qu’en se garde avec soin de l’ochlocratie, ou excès de la démocratie, laquelle veut destruire la noblesse».
Discours politiques // Mémoires de l’estât. T. III. P. 224, 239–240, 258–259 ff.;
Le Politique (dialogue) // Mémoires de l’estât. T. III. P. 69 ff. (возражения на теории анабаптистов).
Discours politicoes // Mémoires de l’estât. T. III. P. 204 ff.
Ibid.
Ibid.
Ibid. P. 217.
Ibid. P. 222 b ff.
Ibid. P. 259 b.
Ibid. P. 260.
Ibid. P. 224–225.
Discours politiques // Mémoires de l’estât. T. III.
Cp.: Réponse à la question s’il est leisible au peuple et à la noblesse de résister par armes à la félonie et cruauté d'un seigneur // Ibid. P. 339 ff., 348 ff.
Я пользовался главным образом двумя изданиями Готомана:
1) изданием 1573 г. на латинском языке (Holomani iurisconsulti. Francogallia / Ex officina Jacobi Stoerii. Genevae, 1573),
2) французским переводом, помещенным в «Mémoires de l’estât» (изд. 1577 г.).
Это последнее представляет в некоторых местах разницу с первым и отличается большею определенностью в выражениях и большею резкостью в языке.
Holomani iurisconsulti. Francogallia / Ex officina Jacobi Stoerii. Ge-nevae, 1573: «Causam autem confirmo esse plagam quam annis abhinc ciriciter centum ab illo accepit, quem constat primum omnium praeccara maiorum nostrorum institute labefactasse».
Ibid. Cp.: Mémoires de l’estât. T. II. P. 581.
Mémoires de l’estât. T. II. P. 581.
Cp.: Holomani iurisconsulti. Francogallia: «Rempublicam nostrum turn sanatum iri confidimus, cum in suum antiquum et tanquam naturalem statum divino beneficio restituetur».
Aubigne Th. A. d'. L’Histoire universelle du sieur d’Aubigné. T. I–II. Maillé, 1616–1620. T. II. P. 107.
Вот что мы находим в биографии Готомана, составленной Невеле (Nevelet) в 1595 г.: «Ad Allobrogos igitur iterum tanquam in portum se refert, scriptisque aliquot eruditis contra (idem immo per fidem ipsam caesorum innocentium constanter tuetur: et quidem adeo efficaciterm ut qui mollem putabant futurum ejus in tanta calamitate animum, prolixis pollicitationibus hortarentur ab htius modi scriptionis genera abstineret, quibus ille hoc tantum reposuit. Nunquam sibi propugnatum causam quae iniqua esset, nunquam quae jure et legibus niteretur, desertam praemiorum spe vel metu periculi, opprimi enim in bona causa melius, quam male cedere». Цит. в кн.: Bayle P. Dictionnaire historique et critique. Rotterdam, 1697 (Art. «Hotoman», n. E).
Mémoires de l’estât. T. II. P. 733.
Письмо к Де Ту (Lettres de Jacques de Bongars. S. 1., 1695. P. 651). Этого письма нет в издании 1694 г., цит. в кн.: Bayle P. Dictionnaire historique et critique.
Cayet P. V. P. Chronologie novennaire, histoire des guerres de Henri IV de 1589 à 1598. P., 1606. P. 16: «Ce livre fut agréable à quelques formes et à quelques catholiques, unis lesquels n’aspiroient, qu’à la nouveauté et non pas à tous».
Ср.: Requeste presentee au Roy par la noblesse de Forestz // Hotomani iurisconsulti. Francogallia / Ex officina Jacobi Stoerii. Genevae, 1573. App. 1. Весь отдел о « justice » (с § 29 по § 44) с ссылкою на императора Севера (§ 39), почти буквально заимствован у Готомана (см.: Mémoires de l’estât. T. II. P. 730), отделе же о « tiers-état » (§ 43, 69 и сл.) составляет распространение идей Готомана (см. 21 главу французского перевода, помещенную в « Mémoires de l’estât »).
Haag Е. La France protestante. T. V. P. 52.
В таких выражениях Лопиталь характеризует занятия суда.
См.: L'Hospital М. Carmina // EHospital М. de. Oeuvres inédites / Ed. J. S. Du-fey. T. I–III. P., 1824–1825. T. III.
Thierry A. Considérations sur l’histoire de France // Thierry A. Oeuvres complètes. P., 1840. T. VII. P. 30–31.
Cм.: Raynal L. Histoire du Berry depuis les temps les plus anciens jusqu'en 1789. T. I–IV. P.;
Bourges, 1844–1847. T. III. P. 428.
Факты из жизни Готомаиа почерпнуты мною главным образом в следующих книгах:
Bayle P. Dictionnaire historique et critique. T. I–XVI. P., 1820–1824;
Haag E. La France protestante; Moreri L. Le grand dictionnaire historique. T. I–X. P., 1759 et al.
Holman F. Antitribonian ou Discours d’un grand et renommé jurisconsulte de nostre temps… P., 1603.
Издана в 1560 г.
Издана в 1572 г.
Brantôme P. Oeuvres complètes du seigneur de Brantôme… T. I–VIII. P., 1822–1823. T. XV. P. 5–6.
Praefatio // Francisci Hotomanni icti celeberrimi Franco-Gallia… Frankfurt, 1665.
Ibid.
Hotomani iurisconsulti. Francogallia / Ex officina Jacobi Stoerii. Ge-nevae, 1573. Cap. XX. P. 161 ff. Cp. иэд. 1665 r. P. 313 ff.: «Sub Cape-vingorum familia exortum est in Franco-Gallia Regnum judiciale, regnum Rabularium. Horum tanta trecentis fere abhinc annis fuit solertia, ut non modo publici Concilii auctoritatem prope jam oppresserint, verum etiam omnes Regni principes, atque adeo Majestatem Regiam amplitudini suae parère coegerint».
Ibid.: «Quibus in oppidis illius Regni sedes positae sunt, in iis tertia fere civium et incolarum pars… ad illius se artis Rabulariae studio ac disciplinam applicavit quod vel Lutetiae… cuivis licet animadvertere. Quis enim vel triduum in ilia urbe versatus, non animadverterit, tertiam civium partem, artem istam pragmaticam et litigatoriam facticare?… Tantaque hujus morbid vis et contagio est, ut maximus gentis Galliae numerus in litibus et calumniis exercendis, et forensibus scriptationibus operam consumât». Cp. фр. перевод в кн.: Mémoires de l'estât. T. II. P. 720–721.
Ibid. P. 722: «Id nobilitas Francica jampridem sensit atque experta est».
Holomani iurisconsulti. Francogallia. P. 163–164: «Publicum ordinum Concilium vetusta lingua Parlamentum dicebant, quod cum maximae auctoritatis esset, eamque auctoritatem imminuere Capevingii morientur, et certorum Senatorum numerus in ejus Concilia locum substituere, augustum illud nomen in ilium Senatum transulerunt».
Читать дальше