Так был назван этот процесс у J. Semmler’a.
Обсуждение этого понятия отсутствует в книге: Kaser М. Das römische Privatrecht: In 2 Bde. München, 1955, и самого термина нет в индексе. Оно не имело четкого юридического значения, и употреблялось в основном для обозначения согласия: “Pactum autem a pactione dicitur (inde etiam pads nomen apellatus est) et est pactio duorum pluriumve in idem placitum et consensus” // Digesta 2.14.1.2. / Ed. Th. Mommsen. Leipzig, 1905.
Подобные сборники постановлений императоров составлялись и раньше: в конце III в. появились первые собрания рескриптов — в 291 г. увидел свет кодекс Григория, а в 295 г. н.э. кодекс Гермогениана. См.: Liebs D. Die Jurisprudenz in spâtantiken Italien, 260–640. Leipzig, 1987. S. 30–52, 134–144.
В другом случае житие использует именно этот термин для обозначения судебного процесса: Passsio Leudegarii I. P. 24. Ewig E. Die fränkische Teilreiche. S. 127; Fouracre P., Gerberding R. A. Late Merovingian France: History and hagiography, 640–720. Manchester, 1996. P. 222.
“…dum et inluster vir Chaldeloaldus, comis palatii nostri, testemunivit quod taliter hac causa acta vel per ordeni inquisita seo defmita fuisse denuscetur”.
“…iubemus ut ipsas <���…> domni Dioninse hacturis omni tempore habiant evindicatas, et sit inter ipsis de hac re in postmodum subita causacio”.
Некоторым исследователям этот феномен видится как результат раздачи королями иммунитетов: См. Rosenwein В.Н. Negotiating Space. P. 92–96. Однако, как нам кажется, в этом деле не было самого факта королевского пожалования.
“1. Si qua mulier vidua filios habens, si et ilia et filii sui cessionem de bonis mariti, qui defunctus est, fecerint, nullam nullam ex debito ipsius repetitionem aut calumniam patiantur. 2. Si certe praesumpserint hereditatem, debitum paternum simul solvant” // Lex Burgundionum cap. 65.
Поэтому заблуждается Н.Д. Фюстель де Куланж, видевший широкое распространение этой правовой практики в меровингскую эпоху. См.: Fustel de Coulanges N.D. Histoire des institutions politiques de l’ancienne France. 2 éd. P., 1900. T. 5. Les origines du système féodal. P. 117–127. Ошибка французского ученого состояла в том, что он переоценил значимость формулярия Маркульфа для распространения этой важной практики в реальности.
Можно не согласиться с Фюстелем де Куланжем, который писал о значительных «доменах» церкви в эту эпоху. См.: Fustel de Coulanges N.D. Histoire des institutions politiques de l’ancienne France. T. 5. P. 128.
Ewig E. Die fränkische Teilreiche. S. 213–217. Он настаивал на тесной связи между Балтхильдой и Леодегаром. См.: Idem. Die fränkische Teilreiche. S. 209. См. противоположную точку зрения: McKitterick R. The Frankish Kingdoms under the Carolingians, 751–987. P. 89. Эта исследовательница утверждала, что он являлся лидером бургундско-австразийской группы знати.
Так, как это предполагалось исследователями, использовавшими термин “Grundherrschaft” в отношении раннесредневековых доменов и распространявших комплекс отношений, связанных с ним, на всю систему власти.
Список использованной и рекомендуемой литературы.
В качестве примеров можно привести сочинения Б. Ренана. См.: Rhenanus В. Rerum Germanicarum libri très. Basel, 1531.
Thierry A. Récits des temps mérovingiens, précédés de Considérations sur l’histoire de France. P., 1840.
Dahn F. Die Könige der Germanen. Leipzig, 1894. Bd. VII. Die Franken unter den Merowingern. Abt. 1. Королевству франков был посвящен 7 том. Ф. Дан отдал дань концепциям обоих французских исследователей и попытался согласовать их разногласия.
Kosinna G. Die Herkunft der Germanen. Zur Methode der Siedlungsarchäologie. Würzburg, 1911.
Классической монографией является: Roth R. Feudalitat und Untertanverband. Aalen, 1863. Среди работ, развивавших данную точку зрения, можно назвать в первую очередь: Hintze О. Wesen und Verbreitung des Feudalismus. Weimar, 1929, и отчасти — Mitteis H. Lehnrecht und Staatsgewalt. Weimar, 1933.
Среди многих исследований этого историко-правового жанра основными и оказавшими наибольшее влияние являются: Waitz G. Deutsche Verfassungsgeschichte. Kiel, 1876. Bd. VII. Die deutsche Reichsverfassung von der Mitte des neunten bis zur Mitte des zwôlften Jahrhunderts; Beauchet L Histoire de l’organisation judicaire en France. Époque franque. P., 1886; Glasson E. Histoire du droit et des institutions de la France. P., 1888. T. II. Époque franque; Viollet R Histoire des institutions pontiques et administratives de la France. P., 1890. Vol. I — II.
Fustel de Coulanges N.D. Histoire des institutions politiques de l’ancienne France. P., 1875. Vol. I—VI.
Fustel de Coulanges N.D. Histoire des institutions politiques de l’ancienne France.
Buchner R. Das merowingische Kônigtum // Das Königtum. Konstanz, 1956. S. 143–150.
Hauck K. Von einer spätantiker Randkultur zum karolingischen Europa // Frühmittelalterliche Studien. 1967. Jg. 1. S. 3–93.
Подобную точку зрения можно увидеть в: Lot F., Pfister С., Ganshof F.L. Histoire du Moyen Âge. P., 1928. T. I. Les destinées de l’Empire en Occident de 395 à 888. P. 297–325.
Читать дальше