Рифа Рахман - Таулар һаман ерак…

Зиннурның бу хакта хатынына да сөйләгәне бар. Ул әллә ни исе китеп тыңламады. Ничек күренсен инде шундый киң дөнья Бөртамак тауларының башыннан гына, диде. Менә аларның, бигрәк тә Каровинаның, биек Карпатларга менгәне, аннан чаңгыларда җилдәй сызгырып аска төшкәне бар! Ул җылы яктагы Алатауларга да өскә күтәрелер өчен, күтәрелгәч, текәлек белән аска карар өчен җәяүләп менмәде. Карлы тау башларына ярсып чапкан атлар кебек аска томырылыр өчен яисә тау елгаларында көймәдә, ташлар белән көрәшә-көрәшә аска агар өчен, тимерчыбыкларга асылган кабиналарда күтәрелде.

Зиннур, үзе кебек, болын буйларын күзәткән Каровинасына карады. Ул бормаланып аккан Бөр, ярларындагы таллыклар турында бөтенләй башкача, үзенчә фикер йөртәдер. Диңгезләр күргән кешегә сумыни инде бу, Карпатларга менгәнгә таумыни инде бу, ә?! Бала-чагага ярый шунда! Әнә Гаррилары, Мишельләре рәхәтләнер кышын. Шул тауларның итәгендә җиләк тә күп була, ди. Кибет тулы ризык барында, нәрсәгә ул җиләк! Базардан алып ашый алганны, бил бөгеп җыяр заманнар узган.

Каровина шулай дип уйлады. Алай да матур иде таулар. Зиннур өчен матур иде. Ул утыргыч кырына – Каровина янына чүмәште.

– Иртәгә, шул якка чыгып, хозурланып кайтырбыз әле бер, яме! – дигән булды.

Каровина дәшмәде. Үзләренә таба килгән күрше хатынына карап тора иде.

Мәликә апалары, килеп җитәр-җитмәстән, чәйгә чакырды, якыннарын күргән кебек елмайды, аннан ике куллап күреште, үзе белән таныштырды, без сезнең белән ызан күршеләре – туган кебек яшисе, дигән булды. Каровина үзбәкләрнең яңакка яңак куеп, кочышып исәнләшүләрен дә яратмый иде, инде монысы ни дигән сүз тагын?!

Җавапка ул да исемен әйткән булды, әмма Мәликә апасының кушучлап сузган кулын алмады, исе китмәгәндәй, гап-гади генә исәнләште:

– Драсьте!

Күрше хатынның кулы һавада асылынып калган иде, аны тиз генә үзенең көрәк куллары белән Зиннур эләктерде:

– Ни, исәнме, Мәликә апа! Менә кайттык әле. Бу юлы хатынны да иярттем. Бөтенләйгә. Габәширдә яшәргә исәбебез!

– Әйбәт иткәнсез, нигезне буш тотканчы, – дип үсендерде Мәликә җиңгәчәләре. – Хатыныңның исемен ялгыш ишеттемме, әллә чынында да шулаймы? Кара син аны, Корова дип атаганнар. Безнең колакка гына ятышмыйдыр инде ул… Кайсы милләттән соң үзе?

– Аның милләтен белмәссең. Полягы да, урысы да, хохолы да, молдованы да – барысы бергә буташкан, катышкан.

– Алай икә-ә-ән, Корова икә-ә-ән, – дип сузды күрше хатыны.

– Корова түгел, Мәликә апа, Каровина! Ну ни, патша кызы Королина кебегрәк инде, исемдә калдыра алмыйм дисәң. Әнә үзеңнең исемең дә патшабикә дигәнне аңлата бит. Бу да бераз шуның шикеллерәк яңгырый, мәгънәсен аңламыйм аңлавын.

Мәликә апалары Зиннурның бу сүзләрен исенә дә алмады. Алай икән, гаҗәп икән, дип сөйләнгәләп, кире үз турыларына китеп барды. Ызан күршесе шул көнне үк Каровинаның төп дошманына әверелде, татарча аңламаса да, ире белән Мәликә апасының ни сөйләшкәнен ул якынча чамалаган иде.

Мәликә, кайтуга, телефоннан бар күршеләренә шалтыратып чыкты:

– Шәми төпчегенең малае Маһисара пуҗымына яшәргә дип кайткан, чат бабасының атасы инде менә. Сары Сәлине беләсез бит. Тач шул, тач шул! Сары Сәли Зиннуры дисәң дә үзенә ятышрак булыр, Шәми абзагыздан да, Сәрвәр түтиегездән дә берни юк анда!

Авылга бер дә төс түгел бер чибәркәй белән кайткан. Исеме дисәң, исеме исем түгел. Корова диме? Әллә тагын, ялгыш ишетмәгән булсам!

Шул көнне үк, әллә кайчан онытылган кебек, нәсел аты бик күпләрнең исенә төште. Шулай итеп, җылы якларда бөтенләй башка кушамат белән йөргән Зиннур монда Сары Сәли Зиннуры булды да куйды. Каровинага да исем табылды, аның чын исеме ачыклангач та, үзе ишетмәгәндә, Корова дип йөртә башладылар. Сыер кебек олы гәүдәле хатынга әлеге исем бик барса да, хатын-кызны ямьсез сүзләр белән кушаматлау гадәте юк иде Габәширдә, шул көннән башланды.

Авыл бетеп барса да, мәктәптә эш бетмәгән иде. Каровина шунда физкультура укытучысы булып урнашты, җәй узып та, татарчага өйрәнә алмаган балаларын күрше урыс авылы мәктәбенә илтте. Ике авыл арасында язларын су таралып, юллар өзелә иде. Шуны сәбәп итеп, ул аларны Яңа Бөртамакта фатирга урнаштырды. Ичмасам, үзләре теләгәнчә урысча гына сөйләшерләр, татарны тыңлап башларын катырмаслар, дип уйлады.

Теләсә дә укытты Каровина мәктәптә, теләмәсә дә. Ничек тә ашарга табарга кирәк иде. Аяклары сызлый башлаган Зиннуры ныклап эшкә ябыша алмады. Аңа итек басу да, балта эшенә йөрү дә авырга килде.

Тора-бара Зиннурга хәл керде, сызлаулары да бераз басылган кебек булды. Каровина шуны гына көтеп торган диярсең, бер тапкыр өстәл янында сүз арты сүз киткәч, әйдә, киттек бу авылдан, татарчаңны да өйрәнәсем килми, татарча да яшисем килми, дип елап ук җибәрде. Зиннур каршы да төшмәде, ризалык та бирмәде. Каровина аңа карап тормады, шул атнада ук мәктәбен ташлады да балалары янына, Яңа Бөртамакка күченде. Урыс мәктәбендә физкультура укыта башлады.