Владимир Кулик - Белорусский дневник – 2022

А смеласць – каб чорныя хмары
ты мог разганяць. Без яе
і кроку не зробіш да мары,
не спраўдзіш памкненні свае.

* * *

Не папракай мяне за шчырасць,
Не дакарай за праўду ўслых.
Я разумею: б'е пад дых…
Не папракай мяне за шчырасць,
Спадзевам мне – твой цяжкі ўздых.
І пройдзе з часам, знікне прыкрасць.
Не папракай мяне за шчырасць,
Не дакарай за праўду ўслых.

Убачыў я тваю натуру,
Чароўны стан і воблік твой —
Пачуцці выбухнулі бурай,
І з той хвіліны сам не свой.

Гасподзь ствараў цябе як мару,
І пабажыцца я гатоў:
Твой бюст, тваю скульптуру твару
Не зможа вылепіць ніхто.

Твая пяшчота пэндзля варта! —
Яна ракой з душы цячэ,
І Рэпін не знайшоў бы фарбаў
Для таямніц тваіх вачэй.

Шкада, не чуў маэстра Моцарт! —
Магу аспрэчыць галавой —
Нікому больш не хопіць моцы
Пакласці ў ноты голас твой.

Твой воблік так паэтаў вабіць! —
У сэрцах іх гарачы хмель.
І Пушкін з Лермантавым, мабыць,
Пайшлі б адчайна на дуэль.

Тваю жаночую натуру
Не для мастацкіх мэт – о не! —
Не для карцін, не для скульптуры —
Стварыў Бог толькі для мяне.

Ад чаго арытмія ў сэрцы?
Уцякала ад смерці.

Ад чаго туман у галаве?
Чужым розумам жыве.

Ад чаго баліць жывот?
Ад сямейных згрызот.

Ад чаго трашчаць косці?
Ад злосці.

Ад чаго свярбяць вочы?
Ашукаць хтосьці хоча.

Ад чаго баляць зубы?
Ад сквапнасці.

Ад чаго трасуцца рукі?
Ад зайздрасці.

Ад чаго ледзь ходзяць ногі?
Ад гультайства.

Ад чаго смаркач пад носам?
Ад зазнайства.

Ад чаго закладвае вушы?
Ад раўнадушша.

* * *

Тасуе памяць дзён былых калоду —
На чым даўно пастаўлена пячаць.
Дарма карціць ёй нанава пачаць
Шукаць у іх цяпло і асалоду:
Няма ў душы жаданага спакою —
Там рэй вядуць памылкі і грахі,
Не вытрасці ніяк з яе трухі.
І са спагадай шчыраю людскою
Не змыць з гадоў, пражытых мною, плесню —
Сама аднойчы сыдзе ў небыццё.
Ды, дзякуй Богу, доўжыцца жыццё,
І сэрца прагне, сэрца просіць песню.

Божухна! Якое тут багацце! —
Ад паліц не адарваць вачэй!
Тут, нібыта ў казачным палацы,
Кніжны свет ракой дзівос цячэ.

Тут сябры яшчэ з часоў дзяцінства,
І з юнацкай сонечнай пары, —
Цэлая эпоха пабрацімства! —
І крыху пазнейшыя сябры.

Тут сябрыне нават цеснавата:
Кожны з назапашаным дабром.
Так бывае, калі ў хаце свята —
Шмат гасцей і шмат тваіх сяброў.

І, па-мойму, лепшага настрою
Не знайсці і не адчуць нідзе:
Кожны аўтар пра сваіх герояў
Гутарку няспешную вядзе.

Хоць нячутны гэтай мовы гукі, —
Кніга ўмее ціха гаварыць.
А бярэш яе з паліцы ў рукі —
Як паходня, поклічна гарыць.

Тут я бачу класікаў – мо, роту, —
З блізкіх і далёкіх нам краін:
Дантэ, Твэн, Шэкспір, Міцкевіч, Гётэ…
У святочных строях – як адзін.

Тут сябры са школьных хрэстаматый:
Пушкін, Гогаль, Лермантаў, Крылоў,
А яшчэ з усмешкай хітраватай
Пазіраюць Горкі, Блок, Святлоў.

Бачу сярод постацяў выдатных,
Хто сюды на кніжны сход прыйшоў, —
Нашыя Купала, Колас, Гартны,
Багдановіч, Броўка, Куляшоў.

Ёсць і шмат сучаснікаў вядомых,
Хто гасцюе тут не проста так,
З кім і не па кніжках я знаёмы, —
Ліпскі, Федарэнка, Шніп, Бадак…
Кніжны свет – загадкавы, бясконцы:
Між паліц з трымценнем я іду,
Моўчкі, шчыра б'ю паклоны творцам,
Інжынерам чалавечых душ.

Крыху збоку – гурт людзей з навукі,
Ветразяў прагрэсу ўсіх часоў.
Маю шанц паціснуць моцна рукі
Ньютану, Энштэйну і Русо…

Вось ён, залаты запас краіны!
Храм, дзе прычашчаецца душа,
Дзе жывуць і мары, і ўспаміны,
Ад якога ў свет вядзе бальшак.

Вось, яно сапраўднае багацце!
Зліткі залатыя – не раўня,
І няварта на іх грошы траціць:
Мёртвыя яны, як цішыня.

Вольны час без кнігі бавіць марна.
Кажаце: «Няма чаго чытаць…»
Вы калі наведвалі кнігарню,
Бралі ў рукі кніжку пагартаць?

І не для забавы – мне паверце! —
На пацеху часу ўсім стае.
Моц душы і асалоду сэрцу
Нам чытанне кніг штодня дае!