Владимир Кулик - Белорусский дневник – 2022

Штодня палохаюць вайной:
Вось-вось пачнецца, грымне…
Заплаціць свет нямой цаной —
Усё жывое згіне…

Як ашалелыя чмялі,
Гудуць, гугняць няспынна…
Абрыдла жыць вам на зямлі —
Кідайцеся на міны.

Дарэмны, марны ваш хаўрус!
Вам, нелюдзі-паганцы,
Не ўдасца знішчыць Беларусь —
Мы не дадзім вам шанцаў!

Нязломкі, з моцных мы парод,
З непераможнай верай.
Загартаваны наш народ
На шмат вякоў наперад.

З вайной жартуеце дарма:
Не аддадзім мы волі,
Не будзе вашага ярма,
Не будзе аніколі!

Тым, хто гундосіць марш такі,
Хто нам рыхтуе бойню,
Павырываць бы языкі —
І жыў бы свет без войнаў.

Ёсць спрадвек у беларусаў,
Знешне мала гаваркіх,
Мудры, просты, без прымусу,
Выраз: «Час цяпер такі…»

Зазвіняць вясною ў небе
Жыццялюбы-жаўрукі —
Што мы думаем? – «Так трэба!»
Кажам: «Час цяпер такі.»

Бачым летнюю раскошу,
Луг квяцісты ля ракі —
Што мы думаем? – «Прыгожа!»
Кажам: «Час цяпер такі…»

Восень прыйдзе ў жоўтым плацці,
Дорыць лес баравікі —
Што мы думаем? – «Багацце!»
Кажам: «Час цяпер такі…»

А зімой мароз прыцісне —
Шчокі тром у дзве рукі —
Што мы думаем? – «Карысна!»
Кажам: «Час цяпер такі…»

Наступае час бязбожны:
Жах вайны ці мор які —
Што мы думаем? – «Трывожна…»
Кажам: «Час цяпер такі…»

Гэту прымаўку, напэўна,
Прымуць новыя вякі,
Бо яна засела ў генах —
Наша! – «Час цяпер такі…»

Скалечаны, бурай павалены дуб
Упаў на ўзбярэжжа азерца,
Адкінуўшы ўбок свой расхрыстаны чуб, —
І жах скалануў маё сэрца.

Я бачыў, як падаў ён: быццам салдат,
Падкошаны куляй смяротнай, —
Высокі, магутны, бясстрашны гігант
З дубовай праслаўленай роты.

Ён грымнуўся так, што пачуў я здаля,
Як грукат працяў наваколле,
І як застагнала матуля-зямля
Ад болю, нясцерпнага болю.

Ах, дуб-прыгажун, дарагі мой зямляк!
З усёй прыазёрнай дубровы
Упаў ты адзін, як бяссільны трухляк,
Хоць быў колісь самы здаровы.

Цябе неўпрыкмет падмывала вада,
Асоўваўся бераг высокі.
Не год і не два падступала бяда,
З карэнняў высмоктвала сокі.

Час ветраны, сцюжны цябе не лячыў —
І вось ты нябожчыкам стала…
Прабач, што не змог я табе памагчы.
А смутку майго табе мала…

Загадак Бог прыдумаў шмат.
Не проста шмат – а безліч.
Тварэц на ўсё меў свой пагляд —
У гэтым Бога веліч.

Чамусьці думаю не раз —
І як тут не дзівіцца! —
Як Бог прыдумаў вечны час? —
Загадка-таямніца!

Без стомы час ідзе, бяжыць…
Адзін ён мае права
Як сам Гасподзь, бясконца жыць —
Вось што найбольш цікава.

Жывым істотам на зямлі
Інакш наканавана:
Каб пажылі і аджылі —
Час, Богам дараваны.

Расліны, дрэвы, жыхары
Лясоў, лугоў і рэчак
Заўсёды маюць знак парЫ —
Як знак істот нявечных.

Такі ж лёс мае чалавек.
Па боскаму закону
Яму даецца пэўны век:
З народзінаў – да скону.

Камусьці больш, камусьці менш —
Такі рахунак Бога.
Ці шмат, ці мала ты жывеш, —
Канчаецца дарога.

Час мае вечную пячаць —
А нам з ім, хуткацечным,
Крыху пагушкацца і спаць
Сном непрабудным, вечным?

Чаму Ўсявышні так рашыў? —
Адказ знайсці спрабуем.
Час вечны толькі для душы?
Яе адказ не чуем…

Дык, можа, час і ёсць душа?
О, Божа ўсемагутны!
Няўжо ў іх доля спарыша —
І ў гэтым тайны сутнасць?

Ну што магчыма тут змяніць?
Што перайначыць можам?
Ніколі нам не адмяніць,
Што маем воляй Божай.

І толькі зрэдку ў галаве
Адказ мільгне яскрава:
У кожным з нас Сусвет жыве
З душой – дзівоснай явай.

* * *

Свабода, сумленне і смеласць —
вось што патрэбна душы,
а разам яны – яе спеласць, —
як пра душу ні кажы.

Свабода – каб з вольным размахам
лятала, як птушка, яна,
каб далеч жыццёвага шляху
была ёй заўсёды відна.

Сумленне – каб чыстым усюды
быў след тваіх рук на зямлі,
і каб аніякага бруду
пакінуць яны не змаглі.