Тарханова Флёра - Саклыйм җылы назларымны = Душа моя полна нежностью

Милләт бәйсезлеген сакларга дип,
Газиз җиребезне якларга дип,
Гарасатның канлы дәһшәтенә
Халкы белән кергән Кол Шәриф.
Җимерелгән кальга урынында
Кырылып яткан яугирләр турында
Алтын юллар тезгән чал тарих.

Фәлсәфәче, шагыйрь, сәясәтче,
Казан ханлыгының имамы
Кол Шәрифнең чиксез зур абруе,
Бәк, морзалар кыйбла табалмыйча
Төрле якка сугылып йөргәндә дә,
Саклап калган милләт иманын.

Яраннары, якыннары белән
Казан әйләнгәндә ат менеп,
Ихтирамга һәм зур данга күмеп,
Сәламләгән бар да бил бөгеп.
Аны күргәч, хәтта Хан ат төшкән,
Сәламне дә әүвәл үзе биргән,
Хушлашканда хөрмәтенә төргән,
Чапанының итәген үбеп.

Зирәклеген, гыйлемлеген җигеп,
Казан белән Мәскәү арасында
Күп эшләрне җайга салган ул.
Яхшылыкка яман җавап биргән
Кара гяур котырынгач кына
Кулына кылыч, калкан алган ул.

Явызлыгын җуймас, нәфесе туймас
Иван козгыннары, өерелеп,
Җиребезне килгәч таптарга,
Шәкерт, муллаларны яугир итеп,
Дошман яуларына каршы китеп,
Ут уйнаткан алгы сафларда.

Тик кайда соң, кайда илаһи көч,
Хыянәткә каршы торырлык,
Бугазыннан алып, бер селтәүдә
Юк булганчы җиргә орырлык?

Җиңеп булмый торган шул хыянәт
Җиткән Кол Шәрифләр башына.
Инде ничә гасыр, хәтер саклап,
Баш орабыз кабере ташына…

Казансуны тутырып татар каны,
Мәетләрдән изелеп татар җаны
Бөелә-бөелә аккан бер мәлдә
Шәһит киткәннәрнең исемнәре
Килер буыннарга күчкән дә
Хакыйкатьне гел агартып тора,
Хәтерләрне гел яңартып тора
Гасырларны узган көннәрдә.

Борынгыда калган Болгар илен
Күз алдыма китерәсе килеп,
Гасырларны үтәм уй аша.
Ни дисәң дә, безнең тирән тамыр
Буталчык һәм борма юллар белән
Болгарларга барып тоташа.

Йөзәр генә түгел, меңәр еллар
Аерса да безне тамырдан,
Тарих катламнары арасында
Әллә ничә тапкыр үзгәрсәк тә,
Без барыбер шул ук «камырдан».

Заманында Бөек Болгар иле
Затлы читек, кайнар мунчалары,
Җир астыннан үткән торбалары,
Алтын-көмеш балдак, алкалары,
Чуен кою, суккан акчалары,
Бодай, арпа, тары… басулары,
Төрле балыкларга бай сулары
Һәм башкалар белән танылган.
Табигый ки: моңа сөенүче,
Болгарлардан явыз көнләшүдән
Кара көюче дә табылган.

Колач җитмәс нарат бүрәнәдән
Өелгәннәр шәһәр өйләре.
Имән диварларга сарыла-сарыла,
Шәһәр чикләреннән сызылып үткән
Кыл кубызның 10 10 Кыл кубыз – скрипканың борынгы төре. моңлы көйләре.
Болгар койган булат кылычларның
Зеңгелдәве киткән еракка.
Афәт килсә, яугир ир-егетләр,
Батыр кызлар кылыч уйнатканнар
Сикереп менеп җилдәй мең атка.

Ибне Фадлан килгәч Багдадлардан
Зур бүләкләр, зур өмет белән,
Каршы алган аны шәһри Болгар
Икмәк, тары һәм дә ит белән.

Яңа хөтбә дәррәү яңгырагач
Ярларында гүзәл Ителнең 11 11 Атыл, Әтил, Ител – Идел.
Ислам иңгән Болгар киңлегенә
Чәчкәле һәм ямьле май аенда
Тугыз йөз егерме икенең.

Ител буе болгар төркиләре,
Кайбер хәзәр, бортас, сувасы 12 12 Болгар дәүләтендә яшәгән кайбер кабиләләр. …
Ислам динен кабул иткән чакта
Илчеләрне, Ханны, диндарларын
Кочагында ике айлап тоткан
Яушир(мә)нең Ханнар буасы 13 13 Чистай районының Яушир (Җаушир) елгасы буенда урнашкан Яуширмә авылы янындагы Ханнар буасы.

Тирәләтеп тезгән тирмәләргә
Алмыш патша җыйгач аларны,
Ачыклагач хәләл-хәрәмне,
Янә бер кат яңа хөтбә укылып,
Болгар иле ислам кабул иткән –
Төрле якка атлы чапкын киткән:
Кичекмәстән тирә-күршеләргә
Җиткерергә ошбу хәбәрне.

Шул еллардан бирле без – мөселман,
Табынабыз тик бер Аллага,
Йөзебездә балкый иман нуры,
Инкарь итеп булмый: ни дисәк тә,
Мең кат үлеп, мең кат терелсәк тә,
Безнең тамырларда әле һаман
Болгарлардан кергән кан ага.

Болгар җире – элгәрләрнең җире:
Җаннар гына түгел, тамыр бәйле
Алар рухы иңгән җир белән.
Әледән-әле яулар үткән саен,
Болгар туфрагының һәр учмасы
Сугарылган кан һәм тир белән.

Татарларның бүгенгесе тоташ
Бакыйдагы угыз, кыпчакка…
Колак салсам тынып, мин аларның
Ничә катлам аша сыктауларын
Ишеткәндәй булам кайчакта.

Сыктый алар җирен югалтканга,
Кылычыннан үткәч башканың.
Ыңгыраша таптап киткән саен
Күмелеп яткан кабер ташларын,
Илен яклап чапкан яугирләрнең
Гарасатта салган башларын.