Xaliq Azadi Məmmədov - Qəm yağışı

Bu gün Baysal da başqa cür görünürdü. Bu dəmir bədənli pəhləvan bu gün ilk dəfə yeriməyə başlayan və bunun üçün də hədsiz sevinən uşağı xatırladırdı.

Bir sözlə, bu gün kənar müşahidəçilərin gözündə Baysalla İnqa san ki, səadətin özü idilər ki, oturmuşdular yan-yana. Həmişə gözəlliyi ilə seçilən İnqa bu gün san ki, göylərdən yerə enmiş məleykə idi! Yalnız qanadları çatmırdı. Geyindiyi uzun ağ don ona çox yaraşırdı. Həmişə hörük etdiyi gözəl saçlarını bu gün çiyinlərindən aşağı tökmüşdü. Həmin o rəsmixətt dərsində olduğu kimi… Mənə mənzilin havası ağır gəldi. Binanın həyətinə qaçıb düşdüm.

Bu gün bir neçə dəfə İnqa gizlətməyə çalışsa da, qəşəng mavi gözlərinin yaşla dolu olduğunu görmüşdüm. Düşünmək, müşahidə etmək qabiliyyətini itirmiş şüurum onun qəşəng gözlərində parlayan bu göz yaşlarını gözəl gələcəklə bağlı arzuların, niyyətlərin, sevincin müşdəçisi tək qəbul edirdi.

Amma, əfsuslar! Həmin vaxt mən həyətdə tək-tənha oturanda İnqa arxamca düşdü. Onun mənə kədərli səslə söylədiyi, iki-üç kəlmə söz mənim həqiqətdən uzaq olmağım, necə deyərlər, ağı —ağ, qaranı-qara görə bilməməyim barədə ürəyimə az da olsa, qara şübhələr doldurdu.

İnqanın kədərlə dediyi bu iki-üç kəlmə, gec də olsa çatmalıydı qulaqlarıma. Bu sözlərdən sonra, onun taleyində ilk növbədə mənim atdığım bəzi səhv addımlarımın nə qədər rol oynadığını düşünməliydim. Amma, heyflər mən lazım gəldiyi qədər ciddi qəbul etmədim İnqadan gələn bu səsi! Bu ağır yük daş olub asılacaq günah tək qəlbimdən… Ürəyin qəmi gözləri kor edərmiş…

O gündən bu iki xatirini istədiyim insanlar taleylərini birləşdirdilər. Qoy ulu Tanrı bütün sevənlərə kömək olsun!

İkinci növbə işləyirdim, yay olsa da, çox soyuq, yağışlı hava idi. Sibir təbiəti öz şıltaqlığı ilə həmişə fərqlənir. Yayda qar yağmaq hadisəsi çox da təəcüb doğurmur. Son reysim idi. Bir dövrəm 1 saan 8 dəqiqə çəkirdi. Dayanacaqların birində, sərnişin düşüb-minməyi üçün dayandım. Bu dayanacaq, Baysal yaşayan evə yaxın rayonda idi. Qəfildən İnqanı gördüm. Elektrik dirəyinə söykənib, bir əlində zont, mənə əl edirdi, salamlaşırdı. Qoltuğunda boxca tutmuşdu. Axşam idi, yaxşı havada evdən çölə çıxmayan İnqa, bu soyuqda neynir belə gec? Tez düşdüm soruşum, bəlkə hadisə baş verib.

– Baysalı gözləyirəm, kurtkasını gətirmişəm qabağına. Bir köynəklə çıxıb evdən. Belə soyuqda soyuq dəyər!..

– Çoxdan gözləyirsən?

– Bir saat olar.

– Bəlkə, bir saat da gəlmədi?

– Nə olar! Gözləyəcəm. Belə havada bir köynəklə…

Nə qədər mənə xoş oldu bu sözləri eşitmək! Bu gözəl qayğının, xoş məramlı narahatçılığın şahidi idim.

Dövrəni başa vurdum. Artıq növbəm başa çatmışdı. Yol vərəqini bağladım. Yol aldım qaraja. Birdən yadıma İnqa düşdü. Düşündüm ki, yolda ola bilər hələ. Üzümü saldım bu küçə ilə. İnqa durmuşdu həmin yerdə. Dayandım bir qıraqda, qapını açıb içəri çağırdım. Soyuqdan əsə-əsə girdi içəri.

– Sən yolundan qalma, Azad. Get, mən gözləyəcəm.

– Otur, qızın bir az. Bir yerdə gözləyərik.

Hansı avtobus dayanacağa yaxınlaşırdı, İnqa qaçırdı baxmağa. Heç 20 dəqiqə keçmədi, Baysal düşdü dayanacaqda.

…Adi günlərdən biri idi. Payız təzəcə girmişdi. Dərslər bir neçə gün olardı ki, başlamışdı.

İşim birinci növbə idi. Artıq saatlara qalmaq istəmirdim, həm də maşında müəyyən təmir işləri görülməliydi deyə, növbəmi cədvəl üzrə başa vurdum və axşam üstü saat 5-ə yaxın girdim qaraja. Növbətci mexanikimiz təəccüblə,

– Səndən çıxmayan iş, bu gün tez yekunlaşmısan, – deyərək, maşını qəbul etdi.

– Biz paxıl deyilik. Qoy, başqalarının da imkanı olsun işləyib pul qazanmağa! – zarafatla cavab verdim.

Avtobusu sürdüm dayanacaq yerinə. Yol vərəqini dispetçerin pəncərəsinə ötürdüm. Çıxdım bayıra.

Baysal, həmişə gündüz işlədiyi üçün,saat 5-n yarısı, uzağı 5-də qurtarırdı işi. Mən qaraşdan çıxanda, onların briqadası artıq getmişdilər. İnsitutdan çıxanda onsuz da, görüşəcəkdik.

Gəldim evə, yuyunub «diplomat» adlanan çantamı götürüb çıxdım. O vaxtlar diplomatla gedirdik dərsə, moda belə idi. Həm də kitab-dəftərlər rahat otururdu ora.

Məktəbə adi marşurutla gedəcəkdim. Çıxdım dayanacağa. Bizim parkdan olan “İkarus” markalı avtobusa mindim. Sürücü tanış idi. Zarafatla:

– Piyadasan, Azad? Tələbəvozun bu gün dincəlir, deyəsən?

– Hə, bu gün sərnişinəm.

Dərs başladı, İnqa hələ yox idi. "Yəqin, düşünüblər, mən avtobusla gedəcəm. Məni gözləyiblər və gecikiblər", – deyə düşündüm öz-özlüyümdə. Bu variyant mümkün idi, bir dəfə olmuşdu belə.

Bir saat keçdi, İnqa gəlmədi. Dərs qurtardı, dayanacağa çıxdım tezcə. Bəlkə, Baysal tək gəlib?

Xeyr, İnşaat institutunun tələbələri çıxdılar, tanış bir tələbə gördüm, yaxınlaşıb soruşdum:

– Baysal gəlməmişdiki dərsə?

– Yox, bu gün yox idi, – oldu cavab.

Bir neçə başqa tanış tələbələr də yaxınlaşdılar. Onlar da Baysalın bu gün dərsə gəlmədiyini dedilər. Başa düşüləsi iş deyildi. Mən bilən, oxuduğumuz birinci gündən

ilk dəfə idi ki, istər İnqa, istər, Baysal dərsə gəlməmişdilər.

Nə isə ürəyimdə böyük narahatçılıq əmələ gəlmişdi. Yəqin ki, nə isə baş vermişdi – amma nə, onu bilmirdim.

Onların yaşadıqları yer yolumun, demək olar ki, üstü idi. «Neftebaza» adlı dayanacaqda düşdüm, üz tutdum onların binalarına tərəf. Yoldan 300–400 metr məsafə idi. Evin yanına çatanda onların pəncərəsindən işıq gəlmədiyini gördüm. Saat 11 idi, bəlkə yatıblar, hər ikisi səhər işə gedəcəklər. Bəs onda instituta nə səbəbə gəlməyiblər, həm də, hər ikisi. Qalxdım 3-cü mərtəbəyə. Nə olacaq, oyansınlar. Qapını yavaşca döydüm.Cavab gəlmədi. Başladım bərk taqqıldatmağa. Xeyri olmadı. Yüz faiz əmin oldum ki, evdə heç kim yoxdur. Bəlkə, harasa qonaq gediblər?

Çıxdım binadan. Nə etmək olar, ayrı yol yoxdur əlaqə saxlamağa. Sabah görüşərik, bir şey bilərəm.

Səhərlər mənim işim tez başlayırdı. Saat beşə on beş dəqiqə qalmış qaraja getmək üçün növbətçi avtobusa otururdum. 5-də qarajda olurduq. Yol vərəqini, almaq, yağını yoxlamaq, yanacağını tökmək yarım saat vaxt alırdı.

Bu gün də elə həmişə olduğu tək erkən çıxdım evdən. Altının yarısı çıxdım qaraşdan. Maşını bir başa sürdüm Baysal gil qalan binanın qabağına. Çıxdım yuxarı. Qapını ehtiyatla döydüm. İçəridə səs gəldi. Qapını İnqa açdı. Gözlərindən ağladığı hüss olunurdu.

İçəri keçdim.

– Nə olub, İnqa? Hanı Baysal?

– Bədbəxtçilik baş verib bizə, Azad!

Dünən günortadan sonra işdə Baysalın başhərlənməsi olub. Xəstəxanaya getməyib. İcazə alıb gəlib evə. Bir-iki saat uzanıb, deyəsən yaxşı olub. Axşam hər ikisi insituta hazırlaşıblar. Evdən çıxmaq vaxtı Baysal hansısa tapşırığa bir də göz gəzdirmək məqsədi ilə dəftəri açıb baxmaq istəyəndə, qəfil burnundan qan açılıb, tökülüb dəftərin üstünə. Qayıdıb uzanıb divana. Alnına yaş dəsmal qoyub. Qan axımı kəsib. Bir saat uzanıqlı qalandan sonra ayağa durub, yenidən qan axıb. Təcili yardım çağırıblar. Saat 9-da gediblər xəstəxanaya. İnqa bütün gecəni orada olub. İndi gəlib.Xəstəxanaya bəzi şeylər aparmaq lazımdır.