Ursula Le Guin: Machten van Aardzee

De drie jongens klommen omhoog naar de Achterpoort en liepen door de tuinen van het Hoge Huis. Vervolgens staken ze langs een houten brug de klare stroom van de Thwillburn over en gingen noordwaarts de wouden en velden in. Het pad wond zich omhoog en zij kwamen langs eikebosjes waar ondanks de stralende zon zware schaduwen lagen. Een van die bosjes lag niet ver weg aan hun linkerhand, maar Ged kreeg er nooit een helemaal duidelijk zicht op. Het pad leek er voortdurend heen te zullen leiden, maar bereikte het nooit. Ged kon zelfs niet onderscheiden wat er voor bomen stonden. Vetch zag hem kijken en zei zacht: ‘Dat is de Besloten Hout. We kunnen er niet komen, nog niet...’

Op de hete zonbeschenen weiden bloeiden gele bloemen.’ Vonkenkruid,’ zei Jasper. ‘Het groeit op plaatsen waar de wind de as van Iliën liet vallen, in brand gestoken toen Erret-Akbe de Binneneilanden verdedigde tegen de Heer van het Vuur.’ Hij blies tegen een verdroogd bloemhoofdje en de losgeraakte zaden vlogen in de wind omhoog als vurige vonken in het zonlicht. Het pad voerde hen hogerop en wond zich om een grote groene heuvel, bultig en zonder bomen, de heuvel die Ged vanaf het schip gezien had toen zij de betoverde wateren van Roke binnenvoeren. Jasper bleef staan op de heuvelhelling. “Thuis in Havnor heb ik vaak horen spreken over de toverkunst van Gont en steeds was men vol lof; reeds lang koester ik daarom de wens er kennis mee te mogen maken. Nu is er dan hier iemand uit Gont en wij staan op de helling van de Bult van Roke waarvan de wortels afdalen tot in het midden van de aarde. Hier wordt kracht gegeven aan alle spreuken. Laat ons een van je kunstjes zien, Sperwer. Demonstreer ons je stijl.’ Ged zweeg, overrompeld en van zijn stuk gebracht. ‘Een andere keer, Jasper,’ zei Vetch goedmoedig. ‘Laat hem nu met rust.’

‘Hij bezit hetzij de vaardigheid, hetzij de macht, anders zou de deurwachter hem niet hebben binnengelaten. Waarom zou hij nu niet iets laten zien als hij het straks toch moet? Wat vind je, Sperwer?’

‘Ik bezit zowel de vaardigheid als de macht,’ zei Ged. ‘Laat zien wat voor dingen je bedoelt.’

‘Waan natuurlijk — kunstjes, schijnspelletjes. Dit bijvoorbeeld.’ Wijzend met zijn vinger sprak Jasper een paar vreemde woorden en op de plek die hij aanwees, sijpelde door het groene gras van de helling een dun straaltje water; het werd dikker en groeide aan tot een bron waaruit het water opspoot en langs de helling omlaag stroomde. Ged stak zijn hand in de stroom en het voelde nat aan, hij dronk ervan en het was koel. Maar ondanks alles leste het zijn dorst niet, want het was alleen maar schijn. Weer sprak Jasper en de stroom verdween; het gras wuifde droog in de zon heen en weer. ‘Nu jij, Vetch,’ zei hij met zijn koele glimlach. Vetch krabde met een somber gezicht in het haar. Toen nam hij een beetje aarde op van de grond en begon een eentonig wijsje te zingen; hij kneedde het met zijn donkere vingers en gaf er drukkend en strijkend vorm aan; en plotseling was het een klein diertje, een hommel of een bromvlieg die zoemend van de Bult van Roke wegvloog en verdween.

Ged keek verbijsterd en verdrietig toe. Wat kende hij nu eigenlijk behalve dorpshekserij, rijmpjes om geiten te roepen, wratten te genezen, een zware last opzij te schuiven of een aarden pot te repareren?

‘Dergelijke dingen doe ik niet,’ zei hij. Vetch nam er genoegen mee en wilde verdergaan, maar Jasper zei: ‘Waarom niet?’

‘Tovenarij is geen spel. Wij van Gont spelen er niet mee om wille van vermaak of vertoon,’ antwoordde Ged trots. ‘Waarom spelen jullie er dan wel mee,’ informeerde Jasper,’ om het geld?’

‘Nee...’ Maar er viel hem verder niets meer in waarmee hij zijn onwetendheid kon verbergen en zijn zelfrespect kon bewaren. Jasper lachte geamuseerd en liep voor hen uit verder over de helling van de Bult van Roke. En Ged liep achteraan, gebelgd en gegriefd, want hij wist dat hij zich belachelijk had gemaakt en gaf er Jasper de schuld van.

Die nacht lag hij in zijn mantel gewikkeld op de matras in zijn koude, onverlichte cel en in de volkomen stilte van het Hoge Huis van Roke overviel hem, bij de gedachte aan alle bezweringen en toverkunsten die hier waren geweven, een beklemmende vrees voor deze vreemde plaats. Rondom hem de duisternis en in hem de angst. Hij wenste overal elders te zijn, maar niet op Roke. Toen stond opeens Vetch in de deuropening, boven zijn hoofd een kleine bal van blauwschijnend weerlicht die hem flakkerend bijlichtte, en vroeg of hij binnen mocht komen om een praatje te maken. Hij vroeg Ged van alles over Gont en sprak daarna verrukt over zijn eigen thuis, de eilanden van het Oostruim; hoe de rook van de dorpshaardvuren des avonds uitwaait over die kalme zee tussen de kleine eilanden met hun grappige namen: Korp, Kopp en Holp, Venwaay en Veming, Iffing, Kopping en Sneg. Met zijn vinger schetste hij de omtrekken van deze eilanden op de stenen vloer om Ged te laten zien waar ze lagen, en de lijnen die hij trok, lichtten vóór zij vervaagden even zwakjes op, als waren ze getrokken met een zilveren stift. Vetch was al drie jaar op de School en zou spoedig Tovenaar zijn; bij het verrichten van de mindere kunsten der magie hoefde hij evenmin na te denken als een vogel bij het vliegen. Maar hij bezat een hogere vaardigheid die hij van niemand geleerd had: de kunst van mensen te houden. Die nacht, en sindsdien altijd door, bood en schonk hij Ged zijn vriendschap, een trouwe en oprechte vriendschap die Ged niet onbeantwoord kon laten. Anderzijds was Vetch ook vriendelijk tegen Jasper door wie Ged die eerste dag op de Bult van Roke voor schut gezet was. Ged kon dat niet vergeten en Jasper blijkbaar evenmin, want hij sprak Ged nooit aan dan op beleefde toon en met een spottende glimlach. Geds trots verdroeg geen krenking of geringschatting. Hij zwoer aan Jasper en aan al die anderen onder wie Jasper zo ongeveer als de leider gold, ooit te zullen bewijzen hoe groot zijn macht werkelijk was. Want met al hun sluwe trucjes had geen van hen door zijn toverkunst een dorp gered en over geen van hen had Ogion geschreven dat hij de grootste wijze van Gont zou worden.

Zo koesterde hij zijn trots en richtte al zijn wilskracht op het werk dat hij te doen kreeg, de lessen en kennis, de verhalen en vaardigheden die hem geleerd werden door hen die de Negen werden genoemd, de grauw-gemantelde Magisters van Roke. Een deel van de dag kreeg hij onderricht van de Magister der Zangen en hij leerde de Gesten der Helden en de Wijzen van Wijsheid, te beginnen met de oudste van alle liederen, de Schepping van Ea. Daarna oefende hij zich tezamen met een twaalftal andere jongens onder leiding van de Magister der Winden in de beheersing van weer en winden. In de lente en vroege zomer brachten zij hele dagen door in de Baai van Roke waar zij in lichte zeilsloepen zich bekwaamden in de stuurmanskunst van het woord, het tot bedaren brengen van de golven, het spreken tot de winden van de wereld en het doen opsteken van de toverwind. Dit was een uiterst ingewikkelde materie en Ged kreeg meer dan eens een klap tegen het hoofd van de omzwaaiende giek als de boot gijpte onder een plotseling van achteren komende wind. Het gebeurde ook dat zijn boot een andere aanvoer, ook al hadden zij de hele baai voor hun oefeningen ter beschikking, of dat hij en de twee anderen van zijn bemanning onverwacht in het water belandden wanneer door een foute manoeuvre een hoge golf hun sloep tot zinken bracht. Daarnaast waren er minder opwindende dagen waarop zij naar buiten trokken met de Magister der Kruiden die hen aard en eigenschappen van alle planten leerde; en de Magister der Vingers gaf onderricht in goochelen en vingervlugheid en de eenvoudiger kunstgrepen der Verandering.

Ged bleek voor dit alles grote aanleg te hebben en was binnen een maand andere jongens vooruit die een jaar eerder dan hij naar Roke gekomen waren. Met name de kunsten der Waan gingen hem zo gemakkelijk af dat het leek alsof hij ze reeds in de wieg geleerd had en er nu alleen maar aan herinnerd hoefde te worden. De Magister der Vingers was een vrolijke en vriendelijke oude man die een eindeloos genoegen schepte in de spitsheid en schoonheid van de kunsten die hij onderwees; bij hem voelde Ged zich al gauw volkomen op zijn gemak en vroeg hij hem om een spreuk voor dit of een spreuk voor dat, dan glimlachte de Magister altijd en toonde hem wat hij verlangde. Maar op een dag zei Ged met de idee het Jasper nu eindelijk eens betaald te zetten, in de Hof der Waan tot de Magister der Vingers: ‘Heer, deze bezweringen zijn vrijwel allemaal hetzelfde: als je er een van kent, ken je ze allemaal. En zodra het weven van de tover ophoudt, verdwijnt ook de waan. Maar wanneer ik nu dit steentje in een diamant verander; — en hij deed het met een woord en een draai van zijn pols — ‘wat moet ik dan doen om die diamant een diamant te laten blijven? Hoe kan ik de waanspreuk sluiten en haar bestendigen?’