Poul Anderson: Patrol czasu

Everarda ogarnęły wyrzuty sumienia na myśl o zamieszaniu, jakie wywołał w archeologii. Powiedział sobie jednak w duchu, że skrzynka zostanie wrzucona do kanału La Manche i wszyscy o niej zapomną. Razem z Whitcombem wymówili się najwcześniej jak mogli i opuścili stróżów prawa.

W drodze powrotnej do Londynu, gdy siedzieli w przedziale sami, Anglik wyjął kawałek zbutwiałego drewna.

— Wsunąłem to do kieszeni przy kurhanie — wyjaśnił. — Pomoże nam ustalić datę. Czy mógłbyś podać mi licznik radiowęglowy? — Umieścił drewno w urządzeniu, pokręcił kilkoma gałkami i odczytał wynik. — Tysiąc czterysta trzydzieści łat z dokładnością do dziesięciu. Kurhan został więc usypany około… hm… 464 roku n.e., kiedy Jutowie zaczęli się osiedlać w hrabstwie Kent.

— Jeżeli tamte sztaby są tak piekielnie niebezpieczne po tyłu latach — mruknął Everard — zastanawiam się, jakie były na początku. Trudno sobie wyobrazić niezwykle aktywną substancję o tak długim okresie półrozpadu, ale w przyszłości być może wyczynia się z atomami rzeczy, które nawet się nie śnią moim współczesnym.

Złożywszy raport Mainwetheringowi, spędzili następny dzień zwiedzając miasto, podczas gdy kierownik centrali wysłał listy poprzez czas i uruchomił wielką machinę Patrolu. Wiktoriański Londyn bardzo zainteresował, a nawet zafascynował Everarda pomimo biedy i brudu. Whitcomb miał zamyślone oczy.

— Chciałbym tu zamieszkać — powiedział.

— Taak? Przy ich medycynie i stomatologii?

— I bez bomb. — W głosie Anglika zabrzmiała wyzywająca nuta.

Mainwethering właśnie zakończył przygotowania, gdy powrócili do jego biura. Paląc cygaro i chodząc po pokoju z rękami założonymi do tyłu, opowiedział im całą historię.

— Metal zidentyfikowano z dużym stopniem prawdopodobieństwa. To paliwo izotopowe z okolic trzydziestego wieku. Kontrola wykazała, że pewien kupiec z cesarstwa Ing przybył do roku 2987, żeby wymienić swoje surowce na syntrop, którego receptura zaginęła w okresie bezkrólewia. Naturalnie przedsięwziął środki ostrożności i próbował podawać się za kupca z systemu Saturna, ale mimo to zniknął, podobnie jak jego kapsuła czasu. Prawdopodobnie ktoś go rozszyfrował i zamordował, żeby zawładnąć jego maszyną. Patrol został powiadomiony, lecz kapsuła zniknęła bez śladu. Wreszcie dostarczyli ją z piątowiecznej Anglii dwaj agenci Patrolu — odchrząknął — Everard i Whitcomb.

— Jeśli już się nam powiodło, to nie ma się czym martwić — powiedział Amerykanin, uśmiechając się szeroko.

Mainwethering wyglądał na zaszokowanego.

— Ależ drogi młodzieńcze! Jeszcze się panu nie udało. Dopiero musi pan wykonać to zadanie według pańskiego i mojego odczucia czasu. I proszę nie uważać, że sukces jest z góry przesądzony tylko dlatego, że został odnotowany w historii. Czas nie jest sztywny, a ludzie mają wolną wolę. Jeśli się panu nie powiedzie, historia się zmieni i pański sukces nigdy nie zostanie w niej zarejestrowany. A ja panu o tym nie powiem. Na pewno tak się stało, o ile wolno mi użyć sformułowania „stało się”, w nielicznych wypadkach, kiedy Patrol poniósł porażkę. Nadal pracujemy nad tymi przypadkami i kiedy wreszcie nasze starania zostaną uwieńczone powodzeniem, historia się zmieni i okaże się, że było tak „zawsze.” Tempus non nascitur, fit, jeśli mogę sobie pozwolić na niewielką parafrazę.

— W porządku, w porządku, tylko żartowałem — bronił się Everard. — Bierzmy się do roboty. Tempus fugit — dodał, rozmyślnie akcentując „g”, i Mainwethering skrzywił się.

Niebawem okazało się, że nawet Patrol niewiele wiedział o okresie wczesnego średniowiecza, gdy Rzymianie opuścili Brytanię, rzymsko-brytyjska cywilizacja chyliła się ku upadkowi, a późniejsi Anglicy zasiedlali wyspę. Okres ten nigdy nie wydawał się szczególnie ważny. Londyńska centrala z roku 1000 przysłała wszystkie posiadane przez nią materiały łącznie ze strojami, które mogły od biedy ujść. Everard i Whitcomb przespali godzinę pod hipnoedukatorami i obudzili się z dobrą znajomością łaciny, kilku dialektów saksońskich i jutyjskich oraz obyczajów swoich dalekich przodków.

Ubrania okazały się bardzo niewygodne: spodnie, koszule, kaftany z szorstkiej wełny i skórzane opończe, jednym słowem nie kończąca się kolekcja sznurków i rzemyków. Długie jasne peruki przykryły współczesne fryzury; brak zarostu nie budził zdziwienia nawet w piątym wieku. Whitcomb dzierżył topór, Everard zaś miecz. Ich broń była wykonana z twardej stali. Bardziej jednak ufali paralizatorom ukrytym pod kaftanami. Wprawdzie nie dostali zbroi, lecz w pojemniku przy siodełku pojazdu schowali parę motocyklowych hełmów. Nie powinny zwrócić niczyjej uwagi w czasach, gdy uzbrojenie produkowano metodami chałupniczymi, a były znacznie wytrzymalsze i wygodniejsze niż ich odpowiedniki z epoki. Zapakowali też kanapki i kilka glinianych dzbanków z wyśmienitym wiktoriańskim piwem.

— Doskonale. — Mainwethering spojrzał na zegarek i rzekł: — Będę oczekiwał waszego powrotu o… powiedzmy o czwartej. Będzie mi towarzyszyć kilku uzbrojonych strażników na wypadek, gdybyście przywieźli więźnia. Później pójdziemy na herbatę. — Uścisnął im ręce. — Pomyślnych łowów!

Everard wskoczył na chronocykl, ustawił regulatory, tak by znaleźć się w roku 464 w Addleton Barrow w środku letniej nocy, i nacisnął guzik.

Była pełnia księżyca. Wielka i pusta kraina rozciągała się aż po przesłoniętą ciemną smugą lasu linię horyzontu. Zawył wilk. Kurhan już stał; przybyli za późno.

Włączywszy antygrawitację, przelecieli nad gęstym, mrocznym lasem. W odległości mili od kurhanu leżała jakaś osada — spory drewniany dwór i kilka mniejszych chat okalających podwórzec. W skąpanej w księżycowym blasku okolicy panował zupełny spokój.

— Pola uprawne — zauważył Whitcomb ściszonym głosem. — Wiesz, że Jutowie i Sasi byli przede wszystkim rolnikami i przybyli tu w poszukiwaniu ziemi. Przypuszczam, że przed kilku laty wymietli stąd Brytów.

— Musimy dowiedzieć się czegoś o tamtym grobowcu — powiedział Everard. — Czy cofniemy się i ustalimy datę powstania kurhanu? Nie, może bezpieczniej będzie zapytać teraz, po fakcie, kiedy wygasły związane z tym emocje. Powiedzmy jutro rano.

Whitcomb skinął głową. Everard sprowadził pojazd na ziemię, ukrył go w krzakach i przeniósł się o pięć godzin w przyszłość. Słońce świeciło oślepiająco na północnym wschodzie, rosa lśniła na wysokiej trawie, a ptaki wypełniały powietrze piekielną wrzawą. Agenci zsiedli z chronocykla i błyskawicznie posłali go do góry. Zawisł szesnaście kilometrów nad ziemią, skąd miał przybyć na sygnał wysłany z umieszczonych w hełmach nadajników.

Nie kryjąc się, podeszli do niewielkiej osady. Płazami miecza i topora odganiali warczące psy o dzikim wyglądzie. Para nagich rozczochranych dzieciaków gapiła się na nich z chaty wzniesionej z wikliny oblepionej gliną. Dziewczyna, siedząca na zewnątrz i dojąca małą krowę, wydała cichy okrzyk. Lejący pomyje dla świń potężnie zbudowany parobek o niskim czole chwycił za włócznię. Marszcząc nos, Everard pomyślał, że niektórzy piewcy „szlachetnego Nordyka” z jego stulecia powinni odwiedzić tę osadę.

W drzwiach dworu pojawił się siwobrody mężczyzna z toporem w dłoni. Podobnie jak wszyscy jemu współcześni był o kilka cali niższy od przeciętnego człowieka z dwudziestego wieku. Przyjrzał się uważnie przybyszom, zanim ich pozdrowił.