Анри Труайя: Пра каханне i вераломства (на белорусском языке)

- Паслухайце, Жан, як жа гэта цудоўна, як жа гэта прыгожа - так кахаць! Кахаць да самазабыцця, калi нават уласнае жыццё аддаецца на алтар гэтаму высокаму пачуццю!..

- Месьё Маландрэн, але ж я нiкога не кахаю i, паверце, вельмi даражу сваiм жыццём.

- Мiлы мой, - не супакойваўся Маландрэн, - мне сорак сем гадоў. Але i я калiсьцi быў малады. I я скажу вам шчыра: я разумею вас. На вашым месцы я зрабiў бы тое самае. Ведаеце, толькi сапраўдныя мужчыны i могуць запалiць агонь высокiх пачуццяў!

Пасля ранiшнiх дэбатаў з Жэромам цяжка было Жану падтрымлiваць гаворку. I ўсё ж ён паспрабаваў не пагадзiцца з шэфам:

- Гэты самы звычайны няшчасны выпадак. Нiякiм самазабойствам тут i не пахне...

Месьё Маландрэн па-бацькоўску ўсмiхнуўся.

- Вы цудоўны чалавек, Жан. I ваша сцiпласць робiць вам толькi гонар. Я вельмi цаню вас, i, ведаеце, я сёння прасiў месьё Мурга падумаць пра больш высокую пасаду для вас.

- Дзякую, месьё Маландрэн, паверце, я...

- Нiчога, нiчога, дарагi. Давайце вашу руку i хутчэй папраўляйцеся! Вы чалавек маёй натуры. Мне прыемна мець справу з тым, хто разумее мяне з паўслова.

I месьё Маландрэн пацiснуў тое, што было два днi назад Жанавай рукой, а цяпер стала гiпсавай трубою.

Цяжкi одум апанаваў маладога чалавека, калi ён застаўся адзiн. Спачатку яго раздражняла тое, што i Жэром, i Маландрэн далi такое рамантычнае тлумачэнне ягонай бядзе. Ну, а Дэнiза, тая, вядома, заганарылася: як-нiяк з-за яе чалавек кiнуўся пад машыну. О! Яна вялiкая артыстка i ахвотна возьме на сябе ролю вераломнай жанчыны-фаталiсткi, што ўпiваецца каханнем i прымушае трапятацца кожнага мужчыну! Напэўна ж, яна цяпер выхваляецца, называе мяне "мой бедненькi", носiць свае штучныя самацветы ў даўнейшай аправе i не шкадуе памады, тушы, фарбы! Якое глупства! Я ж нiколi не кахаў яе! Парваць з ёю вырашыў яшчэ тады, калi ёй i не снiлася пра гэта! А цяпер вось стаў прагнаным пакрыўджаным рыцарам! I ўсе нябось лiчаць, што я - ахвяра, я - выцiснуты лiмон, я - цацка, якую капрызнае дзiця шпурнула пад канапу!

I тым не менш пасля размовы з Маландрэнам штосьцi пахiснулася ў пазiцыi Жана. Як бы там нi было, а агульныя сiмпатыi - на ягоным баку. Салiдныя, паважаныя людзi ганяць паводзiны Дэнiзы i хваляць мяне... Сама думка, што можна памерцi з-за каханай, падабалася ўсiм жанчынам i нават некаторым мужчынам. Аднак жа ён не хацеў памерцi з-за жанчыны, а значыць, i ягоная рэпутацыя фальшывая! I не далёка ён адышоўся ад Дэнiзы, раз таксама ўводзiць у зман людзей!.. Дык навошта яму тады гэтыя сiмпатыi?.. Ах! Ну чаму ж мне нiхто не верыць?..

Дрэнна спалася ў тую ноч Жану. Яму ўсё снiлася нейкая велiзарная чорная малпа, якая паўтарала Жанавы словы, жэсты i, нарэшце, заняла яго месца ў бюро...

Назаўтра апоўднi завiтала маладая прыгожанькая балбатлiвая сакратарка з iх бюро.

- Гэта так хораша, што вы пайшлi на такое! - прашчабятала яна, чырванеючы. - Скажыце, вы вельмi кахалi яе?

Жану стала не па сабе. Ён хацеў яшчэ раз растлумачыць, паставiць усё на месца, разважаць, але сiл i мужнасцi яму ўжо бракавала, i ён адвярнуў галаву ўбок.

- Ах! Каб жа гэта ўсе мужчыны былi такiя, як вы! Скажыце, вы шмат пакутавалi?

Жан акiнуў яе позiркам. Яна з трывогай чакала адказу. Яна баялася расчаравацца. I Жан пашкадаваў яе:

- Гэта было вельмi страшна.

- Ну, а... пад машыну... Вы адразу рашылiся?..

- Так... не... ну, ведаеце, у такi момант не думаеш...

I ён змоўк. Агiдна стала на душы ад уласнай хлуснi i гэтай незаслужанай увагi.

- Дзякуй вам! Калi глядзiш на такiх мужчын, як вы, зноў пачынаеш верыць, што ёсць-такi каханне на свеце!

- Не будзем больш пра гэта, - сцiпла сказаў Жан. I ашчаслiўленая сакратарка выйшла з пакоя...

Калегi не пакiдалi ў самоце Жана. Штодня абавязкова хтосьцi заходзiў, i кожны перш-наперш спяшаўся засведчыць сваю павагу да рыцарскага ўчынку хворага. Па пошце прыйшлi дзве ананiмныя запiскi, якiя парадавалi i сагрэлi Жанава сэрца:

"Як бы мне хацелася, каб мяне пакахалi так, як кахаеш ты". Подпiс: "Незнаёмая бландзiнка".

А ў другой запiсцы быў вершык:

Ты, хто памерцi гатоў за каханне,

Пажывi для мяне, не ўмiрай!

Ты сустрэнеш мяне на спатканнi,

I жыццё ператворыцца ў рай!

I подпiс: "Адна з тваiх каляжанак, якая любiць высокiя, чыстыя пачуццi".

* * *

Усе гэтыя размовы з саслужыўцамi, гэтыя бясконцыя дыфiрамбы, гэтыя пяшчотныя словы павагi i захаплення рабiлi сваю справу, i Жан пачынаў памалу сумнявацца ў самiм сабе. А хiба й на самай справе яму так ужо хацелася парваць з Дэнiзай? I цi прынесла яму душэўную палёгку яго свабода? Няўжо ён быў такi шчаслiвы, калi выбягаў з пад'езда? Вядома, у той вечар, можа, i не было ўжо колiшняй узнёсласцi ў iх адносiнах з Дэнiзай. Але пяшчоту да гэтай жанчыны сэрца, безумоўна, захавала. Падточваў душу чарвячок цiхай, затоенай рэўнасцi, як-нiяк перавага была аддадзена нейкаму зубному ўрачу... I чорт нанёс гэтую машыну! Быў жа, вiдаць, у мяне час, каб уратавацца! Але ж не, палез... Жыць надакучыла, цi што?!.