Сергей Давидович - Планета прывiдаў (на белорусском языке)

* * *

Вучоны савет навукова-даследчага iнстытута праходзiў надзiва ўраўнаважана i спакойна.

Звычайна вучоныя, многiя з якiх мелi сусветна вядомыя iмёны, горача i iмпэтна адстойвалi сваю пазiцыю нават тады, калi гэта пазiцыя была даўно iмi абароненая i ўсiмi ўхваленая.

Сёння ж вучоных як падмянiлi. Магчыма, таму, што пасяджэнне савета было аб'яўлена звышсакрэтным (хаця сам iнстытут i яго дзейнасць даўно строга засакрэчаны), магчыма, таму, што разглядалася пытанне, ускалыхнуўшае ўвесь свет, а хутчэй за ўсё таму, што вучоныя з сусветнымi iмёнамi быццам анучай па зубах схапiлi, бо адкрыццё зроблена не iмi, кiтамi навукi, а "верхаводкай" нейкiм малодшым навукоўцам, з якiм раней вiталiся нядбайным кiваннем галавы.

Цяпер гэты, па iх ранейшаму меркаванню, жэўжык сядзеў у прэзiдыуме, праваруч ад дырэктара iнстытута - самога акадэмiка Лiстова, якi сваiмi шматлiкiмi i грунтоўнымi навуковымi працамi паставiў на вушы ўвесь вучоны свет.

Праўда, сам "жэўжык" сядзеў сцiпла, апусцiўшы галаву, саромеючыся такой нечаканай увагi з боку масцiтых калег.

Акадэмiк Лiстоў пачаў цiха, нават неяк таямнiча:

- Калегi! Тое, што адбылося ў нашым iнстытуце, цяжка выказаць цi апiсаць звычайнымi словамi. Я ды i вы ўсе, хто бачыў на сваiм вяку шмат неверагоднага, зазiрнуў неаднойчы ў глыбокiя таямнiцы ашаламляльных адкрыццяў, стаiм сёння на мяжы, за якой слова "фантастыка" можа знiкнуць назаўсёды з лексiкону чалавецтва.

Я наўмысна пайшоў на парушэнне i не далажыў адразу кiраўнiцтву дзяржавы, бо сам тэкст патрабуе далейшай расшыфроўкi i ўдакладнення. Без дакладных каардынатаў планеты Аскал наша праца будзе выглядаць палавiнчатай, хаця асноўнае ўсё ж зроблена. Не хацелася б раздзяляць з некiм лаўры адкрыцця.

- А якому сектару будзе даручана ўдакладненне каардынатаў? - пачулася з напружанай залы. Кожны прагнуў на гэтым адрэзку дыстанцыi абагнаць паплечнiка.

Лiстоў гэта зразумеў i ўсмiхнуўся:

- Працы хопiць усiм! Не думайце, што засталося толькi паставiць кропку. Хутчэй - шматкроп'е. Займацца гэтай справай будзеце ўсе пад кiраўнiцтвам майго першага намеснiка. Ён, у дадатак да нашых магчымасцяў, прыцягне лепшых астраномаў i будзе каардзiнiраваць вашы намаганнi.

Раптоўна спытаўся ў Iвана:

- Вы не супраць, Iван Захаравiч?

Iван ад нечаканасцi ажно папярхнуўся i некалькi разоў паўтарыў:

- Згодзен! Згодзен! Не супраць!

Лiстоў па-бацькоўску пахлопаў яго па плячы i зноў звярнуўся да залы:

- Закончу тым, з чаго павiнен быў пачаць. Ад iмя ўсяго нашага навуковага калектыву дзякую вам, Iван Захаравiч, за тытанiчную працу! У вас вялiкая будучыня!

* * *

Пасля таго як агульнымi намаганнямi былi вызначаны больш-менш дакладныя каардынаты планеты Аскал, было даложана кiраўнiцтву дзяржавы.

Хто-хто, а Iван, адразу пасля дакладу ў дзяржаўныя iнстанцыi, адчуў не столькi сваю вялiкую будучыню, колькi сучасную, нязвыклую i малапрыемную рэальнасць.

Справа ў тым, што навукова-даследчы iнстытут, як нам вядома, быў засакрэчаны i пiльна ахоўваўся ад чужога вока i вуха спецорганамi. Цяпер жа, пасля сенсацыйнага адкрыцця, ахова iнстытута зрабiлася настолькi жорсткай, што нават выпадковая парушынка не змагла б заляцець на яго тэрыторыю.

Але гэта былi агульнапрафiлактычныя меры бяспекi, да якiх тут даўно прывыклi i якiя не замiналi займацца навуковай дзейнасцю.

А вось Iван, якi нiколi раней не сутыкаўся з асабiстай аховай, цяпер адчуў, што гэта за "радасць". Яго ахоўвалi, як рэдкую музейную каштоўнасць. Кола кантактаў са знаёмымi i сябрамi звузiлася. На кожным кроку - на працы i ў вольны час - ён адчуваў непрыемнае апякунства.

Праўда, на працы адбылiся i прыемныя змены - яго павысiлi з малодшага да старэйшага навуковага супрацоўнiка, выдзелiўшы для далейшых даследаванняў шыкоўную лабараторыю з навукова-тэхнiчным персаналам.

Дабавiлася i ўвагi, i павагi ад калег, якiя раней маглi па-панiбрацку хлопнуць па плячы, цяпер да яго iмя дадавалi i iмя па бацьку.

Iвану, якi быў кантактным ва ўзаемаадносiнах i просты, як усё генiяльнае, не вельмi падабалiся такiя змены, але ён разумеў i тое, што не ўсё ад яго залежыць, i працягваў заставацца самiм сабой.

Каб неяк павялiчыць сваю знешнюю салiднасць, Iван паспрабаваў адпусцiць бараду, але, зiрнуўшы праз нейкi час у люстэрка, зарагатаў:

- Каму патрэбна гэта казлiнасць?! - i начыста пагалiўся.

* * *

Змешаная навукова-ўрадавая камiсiя, з удзелам ваенна-касмiчных прадстаўнiкоў i псiхаўрачэбных аналiтыкаў, праводзiла сваё першае пасяджэнне.

На павестцы дня адно пытанне: што рабiць далей?!