Robert Sawyer - Eksperyment terminalny

W sprawie: dotyczy eliminacji

Przekażę pieniądze. Chcę jednak trochę szczególnej usługi — proszę mnie poinformować, czy będzie to kosztowało więcej. Oto szczegóły…

Koszty trudno było uznać za drobiazg, ale kopia znała wszystkie kody dostępu do kont Hobson Monitoring. Ostatecznie była w pewnym sensie jej firma i jej pieniądze.

Tak jest, pomyślała. W sieci można dostać prawie wszystko.

Cathy ponownie udała się na spotkanie z terapeutką. Peter zdał sobie sprawę, że jej zazdrości. Miała kogoś, z kim mogła porozmawiać, kogoś, kto jej wysłucha. Gdyby tylko…

Nagle go olśniło.

Oczywiście.

Idealne rozwiązanie.

To właściwie nie zaszkodzi eksperymentowi.

Siedząc w swym domowym gabinecie, Peter połączył się z komputerami w Mirror Image. Gdy pojawił się znak zgłoszenia, wypisał hasło dostępu do swego konta: fobson.

Kiedy po raz pierwszy przyznano mu konto, jeszcze na Uniwersytecie Toronto, przydzielono mu jako hasło pierwszą literę imienia plus nazwisko: phobson. Kolega z roku zwrócił mu jednak uwagę, że może zaoszczędzić jedno uderzenie klawisza, zamieniając „ph” na „f. Peter przyjął to od tej chwili za swą standardową nazwę użytkownika.

Przeszedł przez całe warstwy menu do eksperymentalnego systemu sztucznej inteligencji. Sarkar przygotował proste menu przywołujące kopie na pierwszy plan.

[F1] Duch (Życie po śmierci)

[F2] Ambrotos (Nieśmiertelność)

[F3] Kontrola (niezmodyfikowana)

Gdy spróbował dokonać wyboru, zdał sobie sprawę, że stanął przed tym samym pytaniem, na które próbowali wcześniej odpowiedzieć z Sarkarem. Która z wersji wysłucha go z największym zrozumieniem? Symulująca życie po śmierci? Czy istota pozbawiona fizycznego ciała potrafi naprawdę zrozumieć małżeńskie kłopoty? Kiedy w małżeństwie kierowano się emocjami, a kiedy rozumem? Jak wielką częścią emocji kierowały hormony?

A co z nieśmiertelną wersją? Nieśmiertelność mogła oznaczać trwałość. Być może nieśmiertelny miał szczególne zrozumienie dla problemów wierności. Ostatecznie małżeństwo podobno miało trwać wiecznie.

Wiecznie.

Pomyślał o Spenserze. I Susan Silverman. I Hawku. Lubił książki o nich. Kiedy jednak Robertowi B. Parkerowi po raz ostatni udało się wymyślić nową sytuację, w której mógł ich umieścić? Nowy element ich osobowości, który mógłby zbadać?

Stulecie z Cathy.

Tysiąclecie z Cathy.

Potrząsnął głową. Nie, nieśmiertelna wersja by tego nie zrozumiała.

Nieśmiertelność z pewnością nie dawała poczucia trwałości. W najmniejszym stopniu. Obdarzała perspektywą.

Długofalową.

Pochylił się do przodu i nacisnął F3, wybierając kopię kontrolną. To był on, tylko on, niezmodyfikowany on.

— Kto tam? — zapytał syntezator głosu.

Peter odchylił się do tyłu.

— To ja, Peter Hobson.

— Aha — odparła kopia. — Chodzi ci o to, że to ja.

Peter uniósł brwi.

— Coś w tym rodzaju.

Syntetyczny głos zachichotał.

— Nie przejmuj się. Przyzwyczajam się już do tego, że jestem kopią Petera Hobsona w wersji podstawowej. Ale czy ty wiesz, kim jesteś? Może również tylko symulacją.

Głośnik zagwizdał fragment tematu ze Strefy zmierzchu. Wychodziło mu to lepiej, niż kiedykolwiek udawało się Peterowi z krwi i kości.

Peter roześmiał się.

— Chyba nie byłbym zadowolony, gdybym się znalazł na twoim miejscu — stwierdził.

— Nie jest tak źle — odparła kopia. — Dużo czytam. Mam na warsztacie jakieś osiemnaście książek jednocześnie. Kiedy znudzi mnie jedna, przechodzę do następnej.

Oczywiście procesor stacji roboczej jest o wiele szybszy od chemicznego mózgu, więc załatwiam się z materiałem dość prędko. Wreszcie wziąłem się do Thomasa Pynchona.

Peter pomyślał, że to imponująca symulacja. Imponująca.

— Chciałbym mieć więcej czasu na czytanie — powiedział.

— A ja chciałbym móc uprawiać seks — odrzekła kopia. — Każdy z nas musi dźwigać swój krzyż.

Peter znowu się roześmiał.

— Dlaczego uwolniłeś mnie z butelki? — zapytała kopia.

Wzruszył ramionami.

— Sam nie wiem. Chyba chciałem pogadać. — Przerwa. — Stworzyliśmy cię po tym, jak dowiedziałem się o Cathy.

Nie musiał mówić nic więcej.

— Tak — odparł sfabrykowany głos.

— Nikomu jeszcze o tym nie opowiedziałem.

— Nie spodziewałem się, że to zrobisz — rzekła kopia.

— Tak?

— Jesteśmy skrytym człowiekiem — stwierdziła. — Jeśli wybaczysz pokrętną gramatykę.

Nie przepadamy za ujawnianiem swego wewnętrznego życia.

Peter skinął głową.

— Trochę głośniej, proszę. Sąd nie słyszy — rzuciła kopia.

— Przepraszam. Zapomniałem, że mnie nie widzisz. Zgadzam się z tobą.

— Oczywiście. Posłuchaj, nie mogę ci wiele poradzić. To znaczy, zapewne pomyślałeś już o wszystkim, co mogłoby przyjść mi na myśl. Zastanów się jednak nad jednym.

Zapewniam, że to zostanie między nami. Czy nadal kochasz Cathy?

Peter milczał przez kilka sekund.

— Nie wiem. Cathy, którą znam — ta, którą wydawało mi się, że znam — nie zrobiłaby czegoś takiego.

— Ale jak dobrze możemy naprawdę poznać drugą osobę?

Peter znowu skinął głową.

— Zgadza się. Wybacz mi, że używam cię jako przykładu, ale…

— Wiesz co, ludzie tego u ciebie nie znoszą.

— Czego?

— Używania ich jako przykładu. Masz tendencję używać każdego, kto jest pod ręką, jako dowodu na prawdziwość swych twierdzeń. „Wybacz mi, że używam cię jako przykładu, Bertho, ale kiedy ktoś jest naprawdę gruby…”

— Och, daj spokój. Wiesz, że nigdy nie mówię nic w tym rodzaju.

— Przesadzam, by osiągnąć komiczny efekt. To kolejna nasza cecha, która nie wszystkim przypada do gustu. Wiesz jednak, o co mi chodzi. Rozmawiasz na oderwane tematy i wciągasz w to ludzi jako przykłady. „Weźmy twój przypadek, Jeff.

Pamiętasz, jak twojego syna aresztowano za kradzież w sklepie? Ciekawe, jak surowy dla młodocianych przestępców chciałbyś być w tej sytuacji?”

— Robię to po to, żeby czegoś dowieść.

— Wiem. Ludzie tego nie znoszą.

— Chyba zdaję sobie z tego sprawę — przyznał Peter. — Zresztą — wypowiedział to słowo z naciskiem, chcąc odzyskać kontrolę nad rozmową — chciałem użyć jako przykładu tego, co robimy razem z Sarkarem. Stworzyliśmy modele mojej jaźni. Modele, to wszystko.

Kopie sprawiające wrażenie, że działają w taki sam sposób, jak oryginał. Ale kiedy prawdziwa osoba wchodzi w związek z kimś innym…

— To czy naprawdę nawiązuje wtedy związek z tym kimś, czy jedynie z modelem — wyobrażeniem, ideałem — który stworzyła w swym umyśle?

— Hmm, tak. To właśnie chciałem powiedzieć.

— Oczywiście. Przepraszam cię, Pete, ale trudno ci będzie olśnić siebie samego swą błyskotliwością. — Obwód głosowy roześmiał się.

Peter był lekko poirytowany.

— Ale to istotne pytanie — stwierdził. — Czy kiedykolwiek znałem ją naprawdę?

— W szerokim sensie masz rację. Zapewne tak naprawdę nie można poznać nikogo.

Niemniej jednak Cathy jest osobą, którą znamy najlepiej na całym świecie. Lepiej niż Sarkara. Lepiej niż mamę i tatę.

— W takim razie jak mogła to zrobić?

— Cóż, nigdy nie miała takiej silnej woli jak my. A jest oczywiste, że ten dupek Hans na nią naciskał.

— Powinna była oprzeć się temu naciskowi.