Герберт Уэллс: Вайна сусветаў

Магчыма, я чалавек своеасаблівы і мае адчуванні не зусім звычайныя. Калі-нікалі я мучуся ад дзіўнага пачуцця адчуджанасці ад самога сябе і вакольнага свету. Я быццам знутры назіраю за ўсім аднекуль здалёк, па-за часам, па-за штодзённай барцьбой з яе трагедыямі. Такое адчуванне было вельмі моцнае ў тую ноч. Усё гэта, можа быць, мне проста падалося.

Тут такая ціхамірнасць, а там, за якіясьці дзве мілі, імклівая, лятучая смерць. Газавы завод працаваў з шумам, і электрычныя ліхтары гарэлі ярка. Я спыніўся каля людзей, якія размаўлялі.

— Якія навіны з пусткі? — спытаў я.

Каля варот стаялі двое мужчын і жанчына.

— Што? — перапытаў адзін з мужчын, павярнуўшыся.

— Якія навіны з пусткі? — спытаў я.

— Хіба вы самі там не былі? — спыталі яны.

— Людзі, здаецца, звар'яцелі на гэтым пустыры, — сказала жанчына з-за варотаў. — Што яны там знайшлі?

— Хіба вы не чулі пра людзей з Марса? — сказаў я. — Пра жывых істотаў з Марса?

— Наеліся па горла, — адказала жанчына з-за варотаў. — Дзякуй. — І ўсе трое засмяяліся.

Я апынуўся ў ніякаватым становішчы. Раззлаваны, паспрабаваў расказаць ім пра тое, што бачыў, але ў мяне нічога не выйшла. Яны толькі смяяліся з маіх блытаных фраз.

— Вы яшчэ пачуеце пра гэта! — крыкнуў я і пайшоў дамоў.

Я напалохаў жонку сваім змучаным выглядам. Прайшоў у сталовую, сеў, выпіў крыху віна і, сабраўшыся з думкамі, расказаў ёй усё, што адбылося. Падалі абед — ужо халодны, — але нам было не да яды.

— Толькі адно добра, — заўважыў я, каб супакоіць устрывожаную жонку. — Гэта самыя непаваротлівыя істоты з усіх, якія мне даводзілася бачыць. Яны могуць поўзаць у яме і забіваць людзей, якія падыдуць да іх блізка, але яны не здолеюць адтуль вылезці… Якія яны страшэнныя!..

— Не гавары пра гэта, дарагі! — усклікнула жонка, хмурачы бровы і кладучы сваю руку на маю.

— Бедны Оджылві! — сказаў я. — Падумаць толькі, што, ён ляжыць там мёртвы!

Па крайняй меры, жонка мне паверыла. Я ўбачыў, што твар яе стаў смяртэльна бледны, і перастаў гаварыць аб гэтым.

— Яны могуць прыйсці сюды? — паўтарала яна.

Я прымусіў яе выпіць віна і пастараўся пераканаць.

— Яны ледзь-ледзь рухаюцца, — сказаў я.

Я пачаў супакойваць і яе і сябе, паўтараючы ўсё тое, што гаварыў мне Оджылві аб немагчымасці марсіян дастасавацца да зямных умоваў. Асабліва я падкрэсліваў пра цяжкасці, звязаныя з сілай прыцяжэння. На паверхні Зямлі сіла прыцяжэння ўтрая большая, чым на паверхні Марса. Таму кожны марсіянін на Зямлі будзе ў тры разы цяжэйшым, чым на Марсе, а мускульная сіла яго не павялічваецца. Яго цела быццам наліваецца свінцом. Такой была агульная думка. І «Таймс» і «Дэйлі тэлеграф» пісалі пра гэта наступнай раніцай, і абедзве газеты, як і я, не ўлічвалі дзвюх істотных акалічнасцяў.

Атмасфера Зямлі, як вядома, утрымлівае значна больш кіслароду і значна менш аргону, чым атмасфера Марса. Лішак кіслароду, безумоўна, аказваў на марсіянаў жыватворны ўплыў. Гэта было ў процівагу павялічанаму цяжару цела. Да таго ж мы не ўлічылі таго, што пры сваёй высокаразвітай тэхніцы марсіяне ў крайнім выпадку змогуць абысціся і без фізічных намаганняў.

Тым вечарам я пра гэта не думаў, таму мае довады супраць сілы прышэльцаў здаваліся бясспрэчныя. Віно і яда зрабілі мяне за сваім сталом больш смелым. Я адчуваў сябе бяспечна і стараўся заспакоіць сваю жонку.

— Яны дапусцілі вялікае глупства, — сказаў я, пацягваючы віно. — Яны небяспечныя, таму што, мабыць, рэхнуліся ад страху. Можа, яны зусім не спадзяваліся сустрэцца з жывымі істотамі, асабліва разумнымі істотамі.

У крайнім выпадку, падумаў я, адзін добры снарад па яме, і ўсё скончыцца.

Моцная ўзбуджанасць — вынік перажытых хваляванняў, — відаць, абвастрыла мае пачуцці. Я і цяпер вельмі добра помню гэты абед. Мілы, растрывожаны твар жонкі, які бачыўся мне з-пад ружовага абажура, белая сурвэта, серабро і крышталь (у тыя дні нават пісьменнікі і філосафы маглі дазволіць сабе некаторую раскошу), цёмна-чырвонае віно ў шклянцы — усё гэта застыла ў маёй памяці. Я сядзеў за сталом, пакурваючы папяросу для заспакаення нерваў, шкадаваў аб непрадуманым паступку Оджылві і даказваў, што марсіянаў не трэба баяцца.

Гэтак жа магла разважаць якая-небудзь салідная птушка на выспе св. Маўрыкія, адчуваючы сябе поўным гаспадаром свайго гнязда, чакаючы прыбыцця бязлітасных і галодных маракоў.

— Заўтра мы з імі справімся, мая дарагая!

Я не ведаў тады, што пасля гэтага майго культурнага абеду пачнуцца незвычайныя, страшныя падзеі.