Борис Саченко - Тыя (на белорусском языке)

- Не, я гэтакi ж адзiнокi, як i вы. Зноў я здзiвiлася, аж плячыма павяла.

- Адкуль вы ведаеце, што я адзiнокая?

- Не ведаю, а здагадваюся, - усмiхнуўся Анатоль Iванавiч. - Калi б вы былi не адзiнокая, не сядзелi б так позна на лаўцы ў парку. А каб i сядзелi, дык не адна...

Была, была логiка ў разважаннях Анатоля Iванавiча. Разумны, здагадлiвы ён. I лiшняга нiчога сабе не дазваляў. Паводзiў, словам, не так, як iншыя мужчыны i хлопцы - не лез абдымацца, цалавацца, хоць быццам я першая ўзяла яго пад руку, вяла побач з сабою, i мне гэта падабалася. I не толькi гэта - сам Анатоль Iванавiч падабаўся. Iнтэлiгентны, далiкатны, выхаваны. I разам з тым... Рашучы, смелы. "Такi ў крыўду нiкога не дасць, - падумала я. - Вось бы блiжэй з iм пазнаёмiцца... А потым... I замуж за такога выйсцi". Анатоль Iванавiч быццам здагадаўся, пра што я думаю, пачуў мяне.

- Дык што, заўтра зноў сустрэнемся? - сказаў ён, правёўшы мяне ў пад'езд дома, дзе я жыла, i выклiкаўшы лiфт.

- Дзе? - прашаптала я, ласкава акiнуўшы вачыма Анатоля Iванавiча.

- Там жа, ля вадаспада, на лаўцы... Прыйшоў лiфт, i я ўскочыла ў яго, забыўшыся пажадаць Анатолю Iванавiчу добрай ночы i падзякаваць... За ўсё, усё падзякаваць...

Назаўтра, ледзь змерклася, я заспяшалася ў парк. На маё шчасце, тая, як я яе называла, "мая" лаўка, што стаяла пад старымi таполямi i на якой я заўсёды сядзела, калi прыходзiла да вадаспада, была незанятая. I я, апусцiўшыся на тое самае месца, што i ўчора, калi да мяне падышоў Анатоль Iванавiч, зноў, слухаючы, як мерна i быццам з сумам падае з вышынi плацiны вада, думала пра розныя касмiчныя цуды, пра iншапланецян... Цiкава, няўжо гэта праўда, што пiшуць некаторыя вучоныя? Загадкавыя малюнкi i надпiсы на вечках саркафагаў, што знойдзены ў самых розных месцах? Сляды гiганцкага касмiчнага аэрадрома Наска? Намаляваныя - ну рыхтык касманаўты - у шлемах, з антэнамi - у пячорах, цэрквах, на скалах - людзi i разам з тым быццам не людзi? Дый гэтыя лятучыя неапазнаныя аб'екты - "талерачкi", - што час ад часу з'яўляюцца ў небе - iх бачаць лётчыкi i пастухi, жыхары вёсак i гарадоў? Больш таго - "талерачкi" гэтыя садзяцца на Зямлю, з iх выходзяць жывыя iстоты, абмацваюць глебу, збiраюць каменнi, iрвуць траву i ламаюць голле - няйнакш вывучаюць. I людзей, што здараюцца паблiзу, з сабой забiраюць. Адных вяртаюць назад на Зямлю, а iншых... Цiкава, няўжо самi тыя людзi на Зямлю вяртацца не хочуць? Цi iх... Не выпускаюць?..

Я падняла вочы, паглядзела на неба, на зоры, што iскрылiся, гарэлi ў небе. Iх, як мне здалося, было больш, чым нават учора, - тысячы, мiльёны, мiльярды...

"А што, - падумала я, - чаму гэта на адной нашай Зямлi жыццё магчыма, а на iншых планетах немагчыма? Тыя выключныя ўмовы, што стварылiся для нараджэння i iснавання жыцця, маглi ўзнiкнуць i ў iншых месцах. А калi так, то жыццё iснуе i яшчэ дзесьцi. I, можа, яно там на больш высокiм узроўнi развiцця. I калi мы толькi пачынаем асвойваць космас, то тыя, больш развiтыя iстоты, даўно яго асвоiлi. I лятаюць да нас на Зямлю... Ды i ляталi... Вось чаму i сляды ранейшых прылётаў iншапланецян цяпер вучоныя ў самых розных месцах знаходзяць. А тое, што ў кантакты яны вельмi ж асцярожна з чалавекам уступаюць, дык гэта i не дзiўна... I мовы, вiдаць, не ведаюць, бо i не адна ж мова ў нас, а сотнi... Дый хвароб нашых зямных, мiкробаў баяцца... А можа, iм i не трэба асаблiва ў кантакты ўступаць, тэхнiка, навука развiты так, што i без кантактаў усё бачаць i ведаюць..."

Словам, задумалася я над рознымi касмiчнымi праблемамi i зноў не заўважыла, калi да лаўкi падышоў Анатоль Iванавiч - у новым, яшчэ больш элегантным, як учора, касцюме, белай накрухмаленай кашулi, з "матылём" замест гальштука на шыi.

- Я вам не перашкодзiў? - спытаў цiха, амаль шэптам Анатоль Iванавiч.

- Ой, што вы, - узрадавалася я. - Сядайце, разам паслухаем шум вадаспада. Ды i пагаворым...

- Пра што? - неяк загадкава спытаў Анатоль Iванавiч. - Пра космас, iншапланецян?

I ўсмiхнуўся, мабыць, убачыўшы, як мяне ўсю перасмыкнула - адкуль ён ведае, што мяне цiкавiць, займае мае думкi?

- Зноў вы спытаеце, чаму я ведаю, пра што вы думаеце, пра што пагаварыць хочаце? Не здзiўляйцеся, космас хвалюе, займае цяпер не адных вас. Чаму? I пiшуць пра гэта шмат, ды i... Быццам разняволiўся чалавек, крылы ў яго выраслi, увесь у палёце... Раней ён бачыў толькi тое, што ў яго пад нагамi было. Зямлю сваю бачыў. А цяпер, калi спадарожнiкi розныя лётаюць, касманаўты, Месяц, планеты Марс i Венеру асвойваем... Думкi многiх скiраваны ў космас. Чалавеку, бачыце, няўтульна стала на Зямлi, цесна, адзiнока, ён захацеў "общения" з iншымi жывымi iстотамi, шматвяковы сум па iншых разумных жывых iстотах раптам адчуўся з небывалай сiлай... Яно i не дзiва. Раней чалавек верыў у бога, у нячыстую сiлу, баяўся iх... А цяпер ведае: няма бога, няма нячыстай сiлы... Усё матэрыяльна, ясна, нiякiх загадкавых з'яў... А калi нешта нейкае загадкавае з'яўляецца час ад часу, ён iмкнецца пазнаць, вытлумачыць, навукова абгрунтаваць... Зямля асвоена, вось i iмкнецца чалавек у космас, каб асвоiць i яго. I не без поспеху - за якiх некалькi дзесяткаў год зроблена многае. Iнстытуты цэлыя, лабараторыi менавiта на гэта працуюць. I як, як, скажу вам, працуюць! Нiхто нiчога не шкадуе - нi грошай, нi iншых сродкаў... На што-небудзь больш надзённае не хапае, а на космас... Усяго, усяго хапае... I вынiкi... Вынiкi, як вам вядома, ёсць... I яны будуць куды большыя, калi толькi сiлы i розум усяго чалавецтва накiраваць на гэта - на асваенне космасу.