Qumral Sadıqzadə - Son mənzili Xəzər oldu

– Axı ay baba, neynəmək istəyirsən ey burda?

Seyid Sadıq üzünün tərini əli ilə silib, pəncərənin qırağında oturdu:

– Qızım, bax, bu sirri təkcə sənə açıram. Heç kəsə deyib eləməyəsən ha… Qızıllarımı basdırmaq istəyirəm burda. Daha qocalmışam, bu gün varam, sabah yox. İşdir-şayəd başıma bir qəza gəlsə, bil ki, dolanmağınız üçün, Allah qoysa, xeyir işiniz üçün ehtiyatınızı bura qoyuram.

– Baba, nə qədər qızılın var? – Rübabə gülüb maraqlandı.

– Bir xeyli var. Sən mənə de görüm, boş bardaq hardan tapım?

– Nə boyda lazımdır sənə?

– İki-üç girvənkəlik.

– Bu saat gətirərəm, sən tapa bilməzsən.

Qız mətbəxə gedəndə Seyid Sadıq qalxıb yenə qazdı. Sonra bardağı, qazılmış çala qoyub dərinliyini yoxladı, işindən razı qaldı:

– Mən bilən bəsdir, boş yerə özümüzü yormayaq.

Kişi dəhlizə keçib köhnə pal-paltar yığılan sandıqdan bir pul kisəsi gətirdi. Sonra qapının dalından asılmış nimdaş qara ləbbadəsinin astarını söküb, ordan da balaca bir kisə çıxartdı. Hər iki kisədəki qızıl onluqları bardağa tökdü, yarıdan oldu. Qızılların üstündən köhnə əski-üskü qoydu. Ağzını mahud parça ilə bağlayıb çaxçanın dibində qazdıqları çuxura qoydu, üstünü torpaqla örtdü. Sonra taxtaları üstdən düzdü, Rübabə ilə köməkləşib sandığı yerinə qoydu.

Seyid Sadıq yorulub əldən düşmüşdü. Pəncərədə oturub Rübabənin, parçaları və başqa şeyləri sandığa yığmasına tamaşa edirdi. Bu vaxt küçə qapısı döyüldü. Kişi diksindi:

– Görəsən, gələn kimdir, axı bizimkilər belə tez qayıtmazlar? Qızım, sən işində ol, qapıya mən gedərəm.

O, həyətə çıxdı. Qapını açmağa tələsmirdi. Hər şeyi sahmana salmaq üçün Rübabəyə vaxt lazımdı. Bir az da həyətdə yubanıb ucadan soruşdu:

– Kimdir qapını döyən?

– Mənəm, Ağa, Ələsgərəm. Nə əcəb gündüzün günorta vaxtı qapını bağlamısız?

Kişi qapının qullabasını açanda cavab verməyə çətinlik çəkdi.

– Yəqin Rübabə bağlayıb, – dedi.

Ələsgər keçmiş qaynatasının dalınca dəhlizə getdi. Seyid Sadıq döşəyin üstünə oturub qonağa da yer göstərdi. Ələsgər oturmamışdan qabaq ara qapını aralayıb içəri baxdı, Rübabənin yorğan-döşək yığmasını görüb təəccübləndi, qocanın yanında oturmayıb otağa keçdi.

– Salam əleykim, Rübabə xanım, kefin necədir? – dedi.

Ələsgərin otağa gəldiyini görən Rübabə qorxdu, ancaq özünü ələ alıb qohumunun salamını aldı:

– Sağ ol yaxşıyam. Əlabas necədir? Çoxdandır onu bizə gətirmirsən.

– Gətirəcəyəm. Qoy havalar əməlli-başlı qızsın, gətirərəm, – sonra diqqətlə Rübabəyə baxdı, – nə əcəb bu vaxtacan yükünüz yerdə qalıb? – soruşdu.

– Sandıqcadan çıxartmalı şey vardı, yükü ona görə tökmüşdüm, – birinci ağlına gələn sözdən Rübabə özü də razı qaldı.

Gənc qız çaxçanın qapısını bağlayıb kənara çəkiləndə Ələsgərin gözü yerə tökülmüş torpağa sataşdı. Bir söz deməyib dəhlizə qayıtdı, qaynatasının yanında əyləşdi.

– Uşaqlar hardadır? – soruşdu.

– Qonaq gediblər. Oğlanlar da məktəbdədir. Çoxdandır biz tərəflərə gəlmirdin, indi nə əcəb səndən, ay Ələsgər?

– Əcəb deyəndə ki, Ağa, səninlə bir balaca söhbət eləmək istəyirəm.

– Nə barədə, danış görüm nə istəyirsən?

– Ağa, təklikdə danışmaq məsləhətdir.

Seyid Sadıq qapını araladı:

– Qızım, işin qurtarandan sonra get, bizimçün bir yaxşı çay dəmlə.

Rübabə mətbəxə gedib samovara od saldı. Süpürgə, xəkəndazı gətirib səssiz toz-torpağı süpürdü, mətbəxə qayıtdı.

Seyid Sadıq səbirsizliklə dedi:

– Danış görüm sözünü.

– Ağa, özün bilirsən ki, rəhmətlik Zəhradan sonra mənim günüm necə keçir. Uşağı saxlamağa adam tapa bilmirəm. Tez-tez xəstələnir, baxan olmur. Deyirəm, icazə versəydin, mən təzədən evlənərdim.

Seyid Sadıq təəccüblə ona baxdı.

– Ay bala, evlən də kim qoymur səni evlənməyə? Bununçün məndən icazə istəməyin artıqdı. Məlum məsələdir ki, uşağına özünə baxmaqçün sənə evlənmək vacibdir. Allah xeyir versin! Mən nə deyə bilərəm ki…

– Çox sağ ol, Ağa! Ancaq bir məsələ də var var ki, onu həll etmək səndən asılıdır.

– Nə məsələdir o elə?

– Hm… bilirsən, Ağa, mən… Rübabə xanımla evlənmək istəyirəm. Öz bibisinin uşağına təkcə o, yaxşı ana ola bilər.

Seyid Sadıq qaş-qabağını sallayıb keçmiş kürəkəninə baxdı, sərt cavab verdi:

– Bunu bir dedin, bir də ağzına alma! Rübabə sənin tayın deyil. Get, özünə başqa yerdən qız axtar.

Ələsgər fikrində tutduğu işdən tez əl çəkən oğlanlardan deyildi. Özünü o yerə qoymayıb təkidlə soruşdu:

– Niyə tayım olmur Rübabə xanım, ağa? Deyirsən yəni mən onunçün qocayam? Mənim nə yaşım var ki, Otuzum hələ tamam olmayıb. Pula görə deyirsənsə, ağa, hər halda səndən kasıb deyiləm.

Seyid Sadıq əsəbiləşdi:

– Məsələ nə yaşdadır, nə də pulda-dövlətdə. Dedim ki, bu iş baş tutmaz. Birdəfəlik bunu yadında saxla, vəssalam!

Ələsgər əyi-əyri ona baxdı:

– Yaxşı, nə deyirəm ki? Yəqin, sən deyən məsləhətdir, onda xüdahafiz, ağa, mən getdim.

– Hara tələsirsən, otur çay iç, sonra gedərsən.

– Sağ ol, ağa, mən payımı aldım, hələlik, – deyib cəld yerindən qalxdı, qapıdan çıxdı.

Bir azdan Rübabə qaynar samovarı içəri gətirdi:

– A, bəs Ələsgər hanı, çay içməmiş getdi?

– Hə, getdi. Eybi yoxdur, qoy getsin.

Rübabə narahatlıqla dedi:

– Ay baba, deyəsən, axı o nəsə hiss elədi, yerdəki torpağa baxırdı.

– Yox əşi, onda sən deyən ağıl hardaydı? Amma sən də ona yaxşı cavab verdin, yükü soruşanda…

– Təki bir şey başa düşməyəydi.

Baba, nəvə ikilikdə oturub çay içdilər. Bir azdan Mehinbanu da qızlarla qayıdıb gəldi. Süfrə arxasına keçdilər. Çay içiləndən sonra səkkiz yaşlı Maxviret stəkan-nəlbəkini yuyub yığışdırırdı, Nisəxanımla Səriyyə pəncərə qabağına çəkilib kurjeva toxumağa başladılar, Rübabə yarımçıq qalmış kitabını götürüb yuxarı çıxdı.

Seyid Sadıq arvadından soruşdu:

– Necədirlər Şərəbanıgil?

– Yaxşıdırlar. Söhbət arasında yenə Ələkbərdən söz saldı. Deyir, qardaşıma yazığım gəlir. Nə evi-eşiyi var, nə də bir güzəranı. Pul qazana bilir, deyir, amma heyf ki, bəxti gətirmir. Bilmirəm bunun axırı necə olacaq? Siz də deyir, qocalmısız, nə vaxtacan onun yetimlərinə baxacaqsız?

Seyid Sadıq narahatlıqla yerində qurcalandı:

– Necə, uşaqları bizdən almaq istəyir, ya evləndirmək istəyir onu genə?

– A kişi, evləndirməsin, bəs neyləsin? Sənə asan gəlir.

– Arvad, elə danışırsan ki, elə bil, özün də kürəkənin evinə, uşaqlarına ana gətirməyə tələsirsən!

– Sən də danışdın da… Mən ancaq uşaqlardan narahatam.

Əziz qızlarımın yerinə başqa arvadın evdə xanımlıq eləməsi indi daha ürəyimi çox sıxmır. Təki uşaqlarımız yaxşı arvad əlinə düşəydilər.

– Elə mən də onu deyirəm də… Səni bilmirəm, mənciyəz kürəkənimdən razıyam. Allah ömrünü uzun eləsin, həmişə balalarının üstə gözü olsun.