Артур Конан Дойл - Прыгоды Шэрлака Холмса (зборнік)

– Вы атрымалі маю цыдулку? – спытаў ён рэзкім і нізкім голасам з моцным нямецкім акцэнтам. – Я папярэдзіў, што наведаю вас, – ён пераводзіў позірк з мяне на Холмса, не ведаючы, да каго звяртацца.

– Сядайце, прашу вас, – сказаў Холмс. – Гэта мой сябра і кампаньён доктар Ўотсан, які час ад часу дапамагае мне ў расследаванні. З кім маю гонар размаўляць?

– Можаце называць мяне графам фон Крамам, багемскім арыстакратам. Я правільна разумею, што гэты джэнтльмен, ваш сябар, – чалавек гонару і разважнасці, і я магу давяраць яму ў гэтай надзвычай сур’ёзнай справе? Калі не, я палічыў бы за лепшае перагаварыць з вамі сам-насам.

Я падняўся, каб сысці, але Холмс схапіў мяне за руку і пхнуў назад у фатэль.

– Мы слухаем вас альбо разам, альбо ніяк, – сказаў ён. – У прысутнасці гэтага джэнтльмена вы можаце расказваць усё, што сказалі б мне сам-насам.

Граф паціснуў шырокімі плячыма.

– Тады я пачну з таго, – сказаў ён, – што вазьму з вас слова трымаць усё ў таямніцы два гады – пасля справа страціць сваё значэнне. Але я з поўнай упэўненасцю магу сказаць: цяпер яна такая сур’ёзная, што можа паўплываць на ўсю еўрапейскую гісторыю.

– Я даю слова, – сказаў Холмс.

– І я.

– Прабачце мне маю маску, – працягнуў дзіўны госць. – Найсвятлейшая асоба, што адправіла мяне да вас, пажадала, каб яе давераны застаўся невядомым, і мушу адразу ж прызнаць, што тытул, якім я назваўся, не зусім належыць мне.

– Я зразумеў, – суха зазначыў Холмс.

– Абставіны справы такія далікатныя, што не варта грэбаваць любымі мерамі, каб пазбегнуць страшэннага скандалу, які можа моцна скампраметаваць адну з уладных сем’яў Еўропы. Бо, шчыра кажучы, справа датычыць вялікага дому Армштайнаў, спадчынных каралёў Багеміі.

– Гэта я таксама зразумеў, – прамармытаў Холмс, выгодней уладкаваўшыся ў фатэлі і заплюшчыўшы вочы.

Госць з непрыхаваным здзіўленнем паглядзеў на марудлівага лянотнага чалавека, якога, без сумневу, адрэкамендавалі яму як самага праніклівага мысляра і самага энергічнага ў Еўропе дэтэктыва.

Холмс марудна расплюшчыў вочы і нецярпліва зірнуў на свайго волата-наведніка.

– Калі вашая вялікасць зробіць ласку і раскажа пра сваю праблему, – сказаў ён, – мне будзе нашмат прасцей нешта параіць.

Госць ускочыў з крэсла і пачаў мераць крокамі пакой, не могучы стрымаць хваляванне. Потым адчайным жэстам сарваў з твару маску і шпурнуў яе на падлогу.

– Вы маеце рацыю, – усклікнуў ён, – я кароль! Навошта было гэта хаваць?

– І праўда, навошта? – ціха прамовіў Холмс. – Вашая вялікасць не сказала яшчэ і слова, як я ўжо зразумеў, што перада мной Вільгельм Готсрайх Сігізмунд фон Армштайн, вялікі герцаг Касель-Фельштайнскі і спадчынны кароль Багеміі.

– Але вы ж разумееце, – сказаў наш дзіўны наведнік, зноў сеўшы і правёўшы рукой па высокім белым ілбе, – вы разумееце, што я не прывык сам займацца такім. Аднак справа такая далікатная, што я не магу даверыцца нікому, не рызыкуючы трапіць пад чужую ўладу. Я прыбыў з Прагі інкогніта, каб папрасіць у вас парады.

– Калі ласка, прасіце, – сказаў Холмс, зноў заплюшчваючы вочы.

– Карацей кажучы, рэч вось у чым: гадоў пяць таму падчас доўгага візіту ў Варшаву я пазнаёміўся з добра вядомай авантурысткай Ірэн Адлер. Імя гэтае, несумненна, вам вядомае.

– Прашу вас ласкава пашукаць яе ў маёй картатэцы, доктар, – ціха сказаў Холмс, не расплюшчваючы вачэй.

Шмат гадоў таму ён завёў сістэму рэгістрацыі ўсіх фактаў, датычных розных людзей і рэчаў, а таму цяпер складана было знайсці штосьці, пра што ён не змог бы адразу здабыць інфармацыю. Я адшукаў біяграфію, заціснутую паміж біяграфіямі габрэйскага рабіна і аднаго каменданта штабу, які напісаў працу пра глыбакаводных рыбаў.

– Так-так, паглядзім, – сказаў Холмс. – Хм… Нарадзілася ў Нью-Джэрсі ў 1858 годзе. Кантральта, хм… «Ла-Скала», хм… Жыве ў Лондане – усё правільна! Як я разумею, гэтая маладая асоба зацягнула вашую вялікасць у пастку, вы напісалі ёй некалькі лістоў, якія могуць вас скампраметаваць, і таму прагнеце вярнуць іх сабе?

– Усё менавіта так, але якім чынам…

– Вы прабраліся таемным шлюбам?

– Не.

– Ніякіх дакументаў ці сведчанняў?

– Ніякіх.

– Тады я вашую вялікасць не разумею. Калі гэтая маладая асоба наважыцца шантажаваць вас ці яшчэ што, як яна давядзе іх сапраўднасць?

– Мой почырк.

– Глупства! Фальшыўка.

– Мая прыватная папера.

– Скрадзеная.

– Мая пячатка.

– Падробленая.

– Мой фотаздымак.