Albert Baantjer - De Cock en moord op de Bloedberg

Vledder begreep het.

‘En jij liet het opsporingsbericht vervallen.’

‘Uiteraard. Het had geen zin meer om dat bericht te handhaven. Strafvordering, zo staat in de wet, vervalt bij de dood van de verdachte.’

Vledder reed door het rode licht. Toen ze veilig over de kruising waren gekomen, ploegde een dwarse denkrimpel in het voorhoofd van de jonge rechercheur.

‘Kun je je niet vergissen?’

De Cock keek naar hem op.

‘Je bedoelt dat de man op de begraafplaats níét Ronald Kruisberg was?’

‘Ja… een ander… iemand die sterk op hem lijkt. Een tweelingbroer, ik noem maar iets.’

De Cock wreef zich nadenkend achter in zijn nek.

‘Ik had het idee dat hij ook wist wie ik was. Begrijp je, er was zo’n subtiele reactie van herkenning. Ik kan mij daar moeilijk in vergissen. Bovendien… als hij niet Ronald Kruisberg was… waarom ging hij dan voor mij op de vlucht?’

Vledder grijnsde.

‘Als ik jou dravend op mij af zag komen, zou ik ook maken dat ik wegkwam.’

De Cock lachte.

‘Heb jij een slecht geweten?’

De jonge rechercheur schudde zijn hoofd.

‘Jij realiseert je niet hoe vervaarlijk jij er dravend uitziet.’

De Cock negeerde het grapje. Hij kneep zijn ogen half dicht en bracht het beeld op de begraafplaats in zijn herinnering terug.

‘Volgens mij,’ sprak hij traag, ‘sloeg hij op de vlucht, op het moment dat hij zich realiseerde dat ik hem als Ronald Kruisberg had herkend.’ Vledder kneep zijn lippen samen. Het idee dat een man uit het rijk der doden was teruggekeerd, kon in zijn gedachten geen ingang vinden. Een tijdlang staarde hij voor zich op de weg.

‘Hoe lang is het geleden dat jij die Ronald Kruisberg in leven zag?’ De Cock keek op zijn horloge.

‘Een goed halfuur.’

De jonge rechercheur zwaaide afwerend.

‘Vóór dat moment.’

‘Een jaar of twaalf.’

Vledder knikte peinzend.

‘In twaalf jaar tijd kan het uiterlijk van een mens sterk veranderen.’

De Cock wreef over zijn kin.

‘Mogelijk… Toch zijn er indrukken, gelaatsexpressies, die niet veranderen, die het aanzien van een mens bepalen. Zo is het ook met Ronald Kruisberg.’ Hij zweeg even. ‘Weet je wat ik mij afvraag?’

‘Nou?’

‘Waarom nam hij het risico om op de begrafenis van die Hendrik-Jan van Assumburg te verschijnen? Dat was in zijn positie uiterst gevaarlijk. Hij liep alle kans om herkend te worden.’

Vledder keek zijn oude collega schattend aan. Hij voelde dat de grijze speurder bezield raakte van het idee dat de dode Ronald Kruisberg nog leefde en dat in hem de bereidheid groeide om zich opnieuw in een avontuur te storten. Hij liet het stuur even los en zwaaide wild met beide handen.

‘Wat praat je nu over “risico” en “kans” om herkend te worden,’ riep hij geprikkeld. ‘Waarom ga je er niet gewoon van uit dat je op Zorgvlied een verkeerde waarneming hebt gedaan. Daar behoef je je niet voor te schamen. Dat is heel menselijk. Het is mij diverse malen gebeurd dat ik oprecht meende dat ik iemand ergens had gezien, terwijl dat achteraf helemaal niet juist bleek.’ De Cock schudde zijn hoofd.

‘Er mankeert niets aan mijn waarneming.’

Het klonk wat stug.

Vledder zuchtte zwaar.

‘Als die Ronald Kruisberg dood is,’ sprak hij geduldig, ‘dan is hij dood en was hij niet op de begrafenis. Zo simpel is dat.’

De Cock stak theatraal zijn beide armen omhoog.

‘Dood of niet dood… hij was er.’

De jonge rechercheur rilde. De woede over zoveel halsstarrigheid werd hem te veel.

‘Dat is toch waanzin?’

De grijze speurder keek zijn jonge collega van terzijde aan en herkende de opwinding.

‘Oké,’ sprak hij zacht en sussend. ‘Je hebt gelijk. Het is waanzin… in strijd met elke logica. Dat realiseer ik mij best. Dood is dood… en de dood is onherroepelijk.’ Hij stak zijn kin iets omhoog. Op zijn breed gezicht kwam een verbeten trek. Hij klapte met zijn vuist voor zich op het dashboard. ‘Ik lijd niet aan hallucinaties… ik heb een levende Ronald Kruisberg gezien. En als die man, op welke wijze dan ook, uit de dood is herrezen, dan heb ik ergens onder in de lade van mijn bureau nog een dossier vol bedrogen mensen, die ook nu nog graag willen weten, waar destijds hun kostelijke spaarcentjes zijn gebleven.’

Vledder boog zich over het stuur. Hij besefte dat De Cock zich reeds in het probleem had vastgebeten. Behendig manoeuvreerde hij de Volkswagen door de stad. Er was minder verkeer dan gewoonlijk. Het leek alsof de strenge vorst de mensen in hun verwarmde huizen gevangen hield.

Op het Rokin, dicht bij de Dam, raakten ze in een lange file achter een vrachtwagen, die onbeschaamd midden op de rijbaan werd gelost. De jonge rechercheur trok de handrem aan en draaide zich naar De Cock. ‘Als die… die Ronald Kruisberg,’ formuleerde hij voorzichtig, ‘werkelijk nog leeft… wie ligt er dan in zijn graf?’

Het gezicht van de grijze speurder fleurde op. Hij klapte zijn handen in elkaar.

‘Dick,’ sprak hij bewonderend, ‘dat is de eerste verstandige opmerking die ik vandaag van je hoor.’

De Cock had zijn stoel iets opzij geschoven en zat op zijn knieen bij de uitgetrokken onderste lade van zijn bureau.

Vledder keek vanuit de hoogte op hem neer.

‘Wat ben je aan het doen?’

De Cock blikte omhoog.

‘Ik zoek het oude dossier van Spanish Enterprising.’

‘Heette die BV van Kruisberg zo?’

De Cock knikte.

‘Ik had die stukken allang in het archief moeten laten opbergen, maar op een of andere manier heb ik er nooit afstand van kunnen doen. Ik herinner mij nog een daverende ruzie met de officier van justitie omdat hij zo traag had gereageerd. Ik had hem gewaarschuwd dat “gevaar voor vlucht” aanwezig was.’

Vledder knikte begrijpend.

‘Is de zaak nu niet verjaard?’

‘Strafrechtelijk wel. Voor die oplichtingen kun je Kruisberg niet meer voor een rechter brengen. Maar de civiele vorderingen blijven bestaan.’

Vledder grinnikte.

‘Dat geldt alleen als Ronald Kruisberg werkelijk leeft… en geld heeft.’

‘Inderdaad.’

Adjudant Kamphuis kwam de recherchekamer binnen, liep op De Cock toe en wierp een grote grijze enveloppe op zijn bureau.

‘Dat heeft zojuist een kraai voor je gebracht.’

‘Bedankt.’

Vledder bekeek de enveloppe met een nieuwsgierige blik.

‘Wat is dat?’

De Cock kwam overeind en scheurde de enveloppe open.

‘Het condoleanceregister van Hendrik-Jan van Assumburg met, naar ik hoop, de namen van alle belangstellenden in blokletters.’

‘Had je daarom gevraagd?’

De grijze speurder grinnikte.

‘Je denkt toch niet dat ik voor niets achter de hoge hoed van een kraai aan ren?’ Hij reikte het condoleanceregister aan Vledder over. ‘Maak afdrukken van alle beschreven bladzijden. Tweemaal. Dan sturen we ook een stel naar onze collega’s in Antwerpen… en ook een rapport over de begrafenis.’

‘Wat moet er in dat rapport?’

De Cock trok zijn schouders op.

‘Van Assumburg begraven… geen bijzonderheden.’

‘Meer niet?’

‘Nee.’

‘En dat register?’

‘Dat moet zo snel mogelijk terug naar de begrafenisondernemer. Ik mocht het even van hem lenen, voor hij het aan de familie overhandigde.’

Vledder ging aan zijn bureau zitten en bladerde het register door. Plotseling keek hij op.

‘Hij staat erin.’

‘Wie?’

‘Kruisberg.’

De Cock kwam opmerkelijk snel achter zijn bureau vandaan. ‘Waar?’ hijgde hij.

De jonge rechercheur wees naar een schuin vakje op de vierde pagina, rechts bovenaan.

‘Hier… Ronald Kruisberg… in blokletters.’

Over de schouder van Vledder keek De Cock naar het condoleanceregister. De naam was snel, raffelend neer gepend, maar toch duidelijk leesbaar. Verbijsterd schudde hij zijn hoofd.