Albert Baantjer - De Cock en moord op de Bloedberg

Op de halte Rozengracht-Marnixstraat plofte een gezette vrouw naast hem op de bank. Ze leunde met zoveel gewicht tegen hem aan, dat hij in de bochten bijkans werd gemangeld. De oude rechercheur keek wat verstoord op. Schuin tegenover hem zat een man met een krant. De elfstedentocht, zo las hij, ging weer eens niet door.

Toen de tram eindelijk het Centraal Station had bereikt, onderging De Cock dat als een bevrijding. Opgelucht stond hij op en stapte uit. Nadat hij met een paar gymnastische bewegingen zijn gedeukte ledematen weer wat in fatsoen had gebracht, zette hij koers naar de Warmoesstraat. Op weg naar het Damrak ontdekte hij voor zich uit de schommelende gestalte van de gezette vrouw. De grijze speurder hield zijn pas in, schoof zijn oude hoedje iets naar voren en nam een andere route naar de Kit.

De korte wandeling dreef de laatste slaapresten uit zijn hoofd. Vrolijk fluitend, een tikkeltje vals, danste hij de twee trappen op naar de recherchekamer.

Vledder zat al aan zijn bureau achter zijn nieuwe elektrische schrijfmachine. Rap gleden zijn vingers over de toetsen.

De Cock hing zijn jas en hoed aan de kapstok en liep op de jonge rechercheur toe.

‘Nu al ijverig?’ vroeg hij vriendelijk.

Vledder keek naar hem op.

‘Ik zal wel moeten,’ antwoordde hij somber. ‘Commissaris Buitendam stond vanmorgen al op mij te wachten. Hij vond ons rapport over de begrafenis van Hendrik-Jan van Assumburg veel te summier. Hij wenst een uitgebreid verslag.’

De Cock grinnikte.

‘Met een paars rouwrandje.’

Vledder reageerde niet op het grapje.

‘Je hebt wat uitgehaald,’ bromde hij, ‘met dat ellendige condoleanceregister.’

De Cock keek hem niet-begrijpend aan.

‘Hoezo?’

Vledder zwaaide wild.

‘De commissaris wil,’ sprak hij geëmotioneerd, ‘dat wij de antecedenten natrekken van alle mensen die het register hebben getekend… hoe ze in hun omgeving bekend staan… of ze wel eens met de politie in aanraking zijn geweest.’

De Cock fronste zijn wenkbrauwen.

‘Waarom?’

Vledder maakte een hulpeloos gebaartje.

‘Hij vindt dat onze Belgische collega’s in Antwerpen er recht op hebben om zo uitgebreid mogelijk te worden geïnformeerd.’ De Cock grinnikte dor.

‘Hoe kan die man dat nu zeggen?’ riep hij vertwijfeld. ‘Hoeveel namen staan er wel niet in dat register? Veertig? Vijftig? Zo’n omvangrijk antecedentenonderzoek is toch veel te tijdrovend. Als je het goed wilt doen, kost het maanden.’ Hij spreidde zijn beide handen. ‘En wat levert het op?’

Vledder schoof de schrijfmachine van zich af.

‘Achteraf,’ pruilde hij, ‘had je beter niet naar dat register kunnen vragen.’

De Cock reageerde verwonderd.

‘Dat is onzin. Het is een Antwerpse moord. Het onderzoek is in handen van de Belgen. Maar als ik met die moord was belast, dan zou ik willen weten wie er belangstelling toonde voor de begrafenis van het slachtoffer.’

Vledder knikte instemmend.

‘Jij had er ook niet op gerekend dat wij dat antecedentenonderzoek zouden moeten doen.’

De Cock schudde zijn hoofd.

‘Het is ongebruikelijk, onnodig en dwaas. Als onze Belgische collega’s in dat condoleanceregister iemand aantreffen voor wie ze belangstelling hebben, dan kunnen wij naar die betreffende man of vrouw hier naspeuringen doen. Maar om zonder enige aanleiding het hele register na te pluizen…’ Hij maakte zijn zin niet af maar zweeg even.

‘Heb je de commissaris ook van die oude Ronald Kruisberg verteld?’

‘Ja.’

‘En?’

Vledder draaide zijn hoofd iets weg.

‘Hij gelooft het niet.’

‘Wat niet?’

De jonge rechercheur wees voor zich uit.

‘Dat jij op de begrafenis van die Van Assumburg een dode Ronald Kruisberg in leven hebt gezien. Hij keek mij even wat vreemd aan en zei toen dat hij van een dergelijke onzin niets wilde weten.’

De Cock slikte.

‘Niets wilde weten?’ herhaalde hij kwaad.

Vledder knikte.

‘Toen ik hem vertelde dat jij absoluut overtuigd was… dat je zelfs achter hem aan was gerend.. zei hij zacht grijnzend, dat het niet ongewoon was dat het gezichtsvermogen van mannen op jouw leeftijd verminderde.’

De Cock kneep zijn lippen samen. Hij voelde hoe een onbeheerste woede in zijn aderen kroop en zijn bloed deed bruisen. Met een ruk draaide hij zich om en dreunde de kamer af.

Vledder kwam bliksemsnel achter zijn bureau vandaan en rende hem na. Hij kwam te laat.

Noot van schrijver:

Uit ethische, morele, educatieve en nog een reeks andere overwegingen heb ik het gesprek tussen rechercheur De Cock en commissaris Buitendam niet woordelijk weergegeven. Voor de voortgang van het verhaal was dat niet nodig en waarom zou ik u, lieve lezer, belasten met onwelvoeglijke taal?

Ik wil slechts vermelden dat het gesprek in een emotionele sfeer verliep en dat een mogelijk wat gebrekkig functioneren van hersenen en zintuigen in een bepaalde levensfase centraal ter discussie stond. Toen De Cock tot slot fijntjes informeerde of de commissaris het niet opmerkelijk vond, dat het Amsterdamse rechercheapparaat, ondanks een falende leiding, toch tot uitzonderlijke prestaties kwam, eindigde het onderhoud op traditionele wijze. Een briesende, rood aangelopen commissaris strekte woedend zijn hand naar de deur.

‘Eruit!’

En De Cock ging.

Vledder keek zijn oude collega verwijtend aan.

‘Je leert het nooit,’ sprak hij bestraffend. ‘De politie is een semimilitaire organisatie met een hiërarchiek verband. En in dat hiërarchieke verband ben jij als rechercheur ondergeschikt aan de commissaris en ben je eraan gehouden zijn aanwijzingen en bevelen op te volgen. Zo is dat.’

De Cock knikte met een nors gezicht.

‘Alles goed en wel,’ sprak hij grommend, ‘maar bij mijn weten is Buitendam nog steeds niet tot bedrijfsarts gebombardeerd.’

Vledder lachte.

‘Mag de commissaris in dit bijzondere geval oprecht twijfelen aan jouw waarnemingen?’ vroeg hij onnozel. ‘Ik moet je zeggen dat ook ik er nog steeds de grootste moeite mee heb.’

De Cock keek zijn jonge collega secondenlang aan. Daarna strekte hij zijn hand naar hem uit.

‘Jij gaat straks naar de Burgerlijke Stand en kijkt het register van overlijden na.’ Het klonk wat bars en autoritair. ‘Ik wil ook een afschrift van de verklaring die de arts van de doodschouw na het overlijden van Ronald Kruisberg heeft afgegeven.’

Vledder knikte.

‘Moet ik nog in onze administratie kijken?’

‘Waarnaar?’

‘Foto’s, vingerafdrukken?’

De Cock schudde zijn hoofd.

‘Die zijn er niet,’ sprak hij somber. ‘Zover heeft hij het niet laten komen. Als destijds de officier van justitie…’ Hij maakte zijn zin niet af maar sjokte naar de kapstok en wurmde zich in zijn duffelse jas. Vledder liep hem na.

‘Wat ga jij doen?’

De Cock draaide zich half om.

‘Aan de weduwe Kruisberg vragen of ze wel eens spoken ziet.’

Via de Linnaeusstraat, de Middenweg en de Hartveldsebrug reed De Cock met de oude Volkswagen in de richting van Diemen. Het had hem nogal wat moeite gekost om de vele adreswijzigingen van mevrouw Kruisberg in de loop der jaren te volgen. Blijkens de meest recente gegevens woonde ze thans in het zuidelijk van Diemen gelegen Polderland.

Na enige malen vragen en een slingertocht door tal van straatjes met tweemaal een bijna-aanrijding, had De Cock Polderland bereikt. Het bleek een nieuw, intiem laagbouwwijkje van lichtgele baksteen. De huisjes deden vriendelijk aan.

De oude rechercheur zette de Volkswagen in een kleine parkeerhaven en slenterde op zijn gemak langs propere gordijntjes naar nummer 723.

Toen hij het huisnummer had bereikt, ontdekte hij dat op en nabij de toegangsdeur een naamplaatje ontbrak. Hij treuzelde even en belde. De deur werd geopend door een lange statige dame in een strakke zwarte japon. De grijze speurder schatte haar op ver achter in de veertig. Haar wat hoekig gezicht toonde scherpe trekken en rimpels. In het donkere haar glinsterde veel grijs. In antwoord op haar vragende blik, maakte de oude rechercheur een lichte buiging.