Albert Baantjer - De Cock en moord op de Bloedberg

‘Dat heeft Jenny gedaan.’

De Cock fronste zijn wenkbrauwen.

‘Jenny?’ vroeg hij ongelovig.

Ronald Kruisberg knikte.

‘Ze werd ongerust omdat ik zo lang wegbleef. Vanuit het raam zag ze mij roerloos aan de wallenkant staan en begreep dat er iets met mij aan de hand was. Ze is toen naar beneden gekomen in haar peignoir. Ze zag hem en zei niets. Samen, zij aan zij, hebben we minutenlang staan kijken, vreemd, met lege gedachten. Toen zei Jenny: “Het wordt tijd… ik waarschuw de politie.”’

De Cock luisterde aandachtig naar toon en woordkeus.

‘Waarom stond je daar?’

De jongeman keek verwonderd naar hem op.

‘Waarom ik daar stond?’

‘Ja. Hoe kwam je daar aan de wallenkant?’

‘Ik liet Droes, mijn hond, uit. Ik heb die herder voor mijn plezier en wil niet dat anderen daar last van hebben. Ik zorg ervoor dat het dier zijn behoefte niet op het trottoir doet, of op de weg. Daarom loop ik altijd met hem langs de wallenkant.’

De Cock knikte bevredigd.

‘Wanneer hoorde je voor het eerst dat je vader nog in leven was?’

‘Ongeveer een maand geleden. Ik ging op een dag bij mijn moeder in Diemen op bezoek en trof haar in zak en as. Ze was volkomen overstuur. “Je vader leeft nog,” zei ze. “Ik heb hem gezien.”’

‘En toen?’

‘Ik wilde haar eerst niet geloven. Ik zei: “Moeder, je hebt je vergist. Vader is dood.” Maar ze hield vol dat ze hem had gezien… in de stad… in de Kalverstraat… spiegelend in een etalageruit. Van schrik had ze haar tasje laten vallen. Toen ze het weer had opgeraapt, was hij verdwenen.’

‘Het bleek geen vergissing?’

Ronald Kruisberg schudde zijn hoofd.

‘Op mijn aanraden is moeder de volgende dag weer naar de binnenstad gegaan… rond hetzelfde tijdstip. En dat heeft ze dagen volgehouden. Op een middag zag ze zijn rug… een rug, zo zei ze, die ze uit duizenden zou herkennen. Ze liep achter hem aan… volgde die voor haar uit deinende rug. Plotseling, als bij intuïtie, draaide mijn vader zich om.’

De Cock kneep zijn ogen half dicht.

‘En herkende haar?’

Ronald Kruisberg knikte traag.

‘Hij liep op haar af… en mijn moeder vluchtte. In paniek… alsof de duivel haar op de hielen zat. Ze rende de Kalverstraat af en stormde aan het eind het warenhuis van Vroom en Dreesmann binnen. Daar is ze hem kwijtgeraakt.’ De jongeman streek met zijn handen door zijn blonde haren. ‘Vanaf dat moment heb ik moeder vrijwel niet meer alleen gelaten. Ik voelde dat ik haar moest beschermen. Maar ik was ook nieuwsgierig en vroeg hoe hij er nu uitzag… of hij veel was veranderd.’

‘Wanneer zag jíj hem voor het eerst?’

Ronald Kruisberg monsterde het gezicht van De Cock. Een zweem van een glimlach gleed langs zijn mond.

‘Op het moment dat u hem ook zag… op Zorgvlied tijdens de begrafenis van oom Van Assumburg. Ik wilde weten waarom u achter hem aan holde. Daarom kwam ik naar de Warmoesstraat en wist dat u loog, toen u mij zei dat u in hem een zakkenroller had gezien.’

De Cock boog snel zijn hoofd, maar een zoete grijns kon hij niet onderdrukken. Snel bracht hij zijn gezicht weer in een ernstige plooi. ‘Is er een hernieuwd contact geweest tussen je vader en je moeder?’

Ronald Kruisberg schudde krachtig zijn hoofd.

‘Nee.’

Het klonk zo bits, zo fel, dat De Cock verrast opkeek.

‘En tussen jóú en je vader?’

Ronald Kruisberg antwoordde niet direct. Hij kneep zijn beide handen ineen en nam duidelijk de tijd om zijn emoties wat te laten wegebben. ‘Ik heb één keer met hem gesproken,’ sprak hij zacht en nadenkend. ‘Op een late avond. Ik kwam naar huis en toen stapte hij plotseling vanuit de schaduw op mij toe. Hoe hij erachter is gekomen dat ik op de Oude Turfmarkt woon, weet ik niet. Ik vermoed dat hij mij een keer is gevolgd. Hij is ook wel eens achter Jenny aangegaan. Dat heb ik uit haar verhalen begrepen. Op een dag…’

De Cock wuifde het weg.

‘Wat zei hij?’

‘U bedoelt… die ene keer dat ik met hem sprak?’

‘Precies.’

De jonge Kruisberg staarde wat afwezig voor zich uit. Het was alsof hij dat moment opnieuw beleefde.

‘Hoewel ik hem onmiddellijk herkende, vroeg ik hem: “Wie bent u?” En het lukte mij waarachtig om enige verwondering in mijn stem te leggen. Hij zei: “Ik ben je vader… en dat wil ik ook blijven.” Toen zei ik: “Moeder en ik willen niet dat je nog leeft.”’

‘Dat was de waarheid?’

Ronald Kruisberg knikte nadrukkelijk.

‘Moeder en ik hadden besloten om hem als levend wezen volkomen te negeren. Wij wilden… hoe dan ook… geen verandering in de situatie waarin wij ons bevonden.’

De Cock trok zijn gezicht strak.

‘Een dode man en vader.’

De jongeman keek naar De Cock op en proefde de tinteling van een licht sarcasme.

‘Een dode man en vader,’ herhaalde hij traag. ‘Inderdaad, die situatie wilden we vasthouden. Ik besef dat het hardvochtig klinkt… bijna onmenselijk… voor een buitenstaander wellicht niet te vatten… maar gelooft u mij… het was een weloverwogen besluit.’

‘Hoe reageerde hij?’

Rond de mond van Ronald gleed een trieste glimlach. ‘Vader werd sentimenteel. Hij zei dat hij was teruggekomen om zijn fouten uit het verleden te herstellen. Hij zei dat hij eerst nu begreep hoe goed moeder vroeger voor hem was geweest… hoeveel ze had verdragen. Ik zei hem dat het niet mogelijk was om littekens uit te wissen. Er waren gedachten, bittere herinneringen, die nooit vervaagden. “Doe ons beiden een plezier,” zei ik, “en verdwijn… zoals je jaren geleden verdween.” ’

‘Cru.’

De jongeman knikte instemmend.

‘Zeker. Dat was het. Vader kon het ook niet verwerken. “Verdwijnen,” vroeg hij schor, “om opnieuw te sterven?” Ik trok mijn schouders op en liet duidelijk blijken dat zijn verder bestaan mij niet interesseerde. Vader veranderde van toon. Hij zei: “Ik ben van plan om het leven weer op te pakken, waar ik het heb verlaten. En daar horen jullie bij.” Het klonk vastbesloten.’ De Cock keek hem gespannen aan. ‘Wat deed je?’

De jonge Ronald Kruisberg sloot zijn ogen. Zijn gezicht zag bleek, de zware wallen onder zijn ogen leken dieper en om zijn mond lag een verbeten trek.

‘Ik werd kwaad… voelde hoe het bloed naar mijn hoofd steeg en wild tegen mijn slapen klopte. Als je niet verdwijnt, schreeuwde ik in woede, schakel ik de politie in. Ze zullen beslist nog belangstelling voor je hebben. Toen grijnsde mijn vader en zei: “Dat, mijn zoon, zou ik maar niet doen.”’

De Cock raakte volkomen in de ban van het vreemde gesprek. Hij boog zich ver naar voren. Zijn vingertoppen tintelden.

‘Waarom… waarom zou je dat niet doen?’

De jongeman ademde diep.

‘ “Dan,” zei vader, “zullen er na mij nog velen uit hun graf herrijzen.” ’

‘Zei hij dat?’

‘Ja.’

‘En verder?’

Ronald Kruisberg schudde zijn hoofd.

‘Verder niets. Toen verdween hij in de schaduw vanwaaruit hij was gekomen.’

De beide rechercheurs troffen elkaar voor de ingang van het fraai gerestaureerde Noord-Zuid-Hollands Koffiehuis, liepen over het Stationsplein en stapten de hal van het Centraal Station binnen. Het was druk. Voor de loketten stonden rijen mensen en haastige forensen zochten zich botsend een weg naar buiten.

De Cock keek rond en wist dat hij zich op het meest criminele stukje grondgebied van Amsterdam bevond. Hier opereerden zakkenrollers met onderscheidene technieken en van alle nationaliteiten. Hier huurden straatrovers, gauwdieven en inbrekers een bagagekluis om hun gestolen goederen in onder te brengen en aan helers te tonen. Hier heerste een levendige handel in heroïne, cocaïne en andere drugs. Gestolen en vervalste cheques gingen hier van hand tot hand. Hier zochten verslaafde hoertjes naar klandizie, vonden homofielen hun schandknaapjes en voor de zwaarmoedigen was boven op de perrons altijd wel een aanstormende trein.