Ён загаварыў пра адлегласці, якія цяпер не маюць вялікага значэння, пра сацыяльны статус, узрост і месца пражывання - як ўсё гэта знівеліравана, наколькі ўраўнялася.
- Так што неабавязкова дзікуны жывуць у вёсцы, - сказаў ён. - Зазіраю я і ў кампутар, і ў сацсеткі, але не люблю. Агрэсіі многа. Лепш ужо старая добрая кніга, якую ведаеш на памяць...
- Колькі ў цябе часу? - перабіла яна.
- Гадзіны дзве, можа, больш.
- Слухай, тут тлумна, музыка. Хадзем да мяне? Я цябе запрашаю ў госці. Гэта зусім блізка. Кавы пап’ем...
Тыя ж вочы, тыя ж словы, сказаныя адным і тым жа голасам, на міг перанеслі яго на пятнаццаць гадоў назад, у тое самае лета.
- Ксю... Даўно хацеў у цябе спытаць. Запрашэнне “на каву” - я тады быў упэўнены, што яно толькі адно азначае.
- Яно толькі адно і азначала. Малая была, дурная. Рыхтавалася, хацела, каб лепш, прыгажэй, рамантычна... Набівала сабе цану, вылучыцца хоць нечым хацела... А як перажывала потым!
Яна зноў пацягнулася да пачка з цыгарэтамі, але не закурыла.
- Дык паедзем? Дома нікога няма. Пустая кватэра.
- А дзеці?
- Большая ў школе, меншая ў садзе.
- А праца?
- Я пазваню ім зараз.
- А муж?
- Ты што, зноў баішся? Шукаеш прычыны не ехаць? Дзе тут муж? Пакажы мне яго. Людзі існуюць, пакуль яны ў полі нашага зроку. А знік з вачэй - значыць, няма яго ў прыродзе. Ну, а калі з’явіцца - з балкона будзеш скакаць. Жартую, на працы муж. Да таго ж у нас першы паверх.
IX.
У салоне “Лексуса” стаяла ватная цішыня. А ў яго “Кіа” хоць зачыняй вакно, хоць адчыняй - аднолькава, кожны гук звонку чуваць. Не больш як праз тры хвіліны машына ўкацілася ў зялёны дворык. Многа дрэў, клумбы, кветкі. Вялікая дзіцячая пляцоўка. Трохпавярховы цагляны дом, падобны на катэдж. Каля пад’езда бабуля адной рукой калыхала каляску, другой прыціскла да вуха тэлефон, і чамусьці па-беларуску, манатонна, як аўтаадказчык, паўтарала: “...Паехаў у вёску - прабіў галаву, паехаў у вёску - прабіў галаву, паехаў у вёску - прабіў галаву... ” У калясцы сядзеў і хітра пазіраў на Дарафея, відаць, сам герой паездкі ў вёску - малы з забінтаванай галавою, абмазаны зялёнкаю.
- Бесталковы, - сказала Ксю, адчыняючы дзверы. - Не разумею, як гэта паехаць у вёску і прабіць галаву?
У калідорчыку адразу кінуліся ў вочы чужыя мужчынскія туфлі пад вешаком, а побач - дзіцячыя сандалікі. У ванным пакоі на шнуры, на нікеляванай трубе сохлі шкарпэтачкі, калготкі, трусікі, маечкі - усё яркіх дзявочых колераў, у кветкі, мячыкі, слонікі; і зноў - пад люстрам на палічцы ў празрыстым пластыкавым футарале - дарослы, непрыемны, чужы тут станок для галення.
- У вас адны дзеўкі нараджаюцца, - сказаў Дарафей, выходзячы на кухню з ручніком, выціраючы рукі.
- Добра - вайны не будзе...
Яна ўжо збірала стол, ставіла віны, гарэлкі, закускі. Ён, крыху засаромеўшыся, што ўся гэтая мітусня з-за яго, папрасіў сабе толькі гарбаты, чорнай, моцнай...
- І, калі ласка, лусту белага хлеба з маслам. Больш нічога. Прывык толькі такое.
- Сапраўды. Здаровы мужчына, фізічная праца... А я віна вып’ю. Пад цыгарэту. Мне цыгарэты памагаюць трымаць фігуру, - апраўдваючыся, патлумачыла яна. - Закурыш, дык не так есці хочацца. А памятаеш, як я цябе карміла тады, даўно? Макаронамі з катлетаю?
- Гэта мой самы светлы ўспамін.
- І мой....
Так яны ільсцілі адно аднаму, і яшчэ больш раставала, знікала насцярожанасць паміж імі. Ён падумаў, што павінен пахваліць яе - хоць з ветлівасці госця перад гаспадыняю, ды і чаму толькі з ветлівасці? - ён шчыра зайзросціў ёй, ганарыўся ёю, рад быў за яе.
- Ксю, якая ты малайчына. Такая кватэра, у такім месцы, машына, праца... Выглядаеш свежа, як кветка. І сама ж выйшла ў людзі - без блатаў, без грошай, з такой глушэчы, усяго дабілася розумам, прыгажосцю...
- Ага. Дабілася. Успамінаць не хачу. Эканоміла па капейцы. Кожныя канікулы, яшчэ студэнтамі, на ўсё лета ў Фінляндыю клубніцы збіраць... Света памагла. Усё дзякуючы ёй - і кватэра, і машына. Я да іх часта езджу, у Прагу.
- А як яна сама? - спытаў ён.
- Яна? Цвіце і пахне! Не п’е, не курыць, выглядае маладзей за мяне. Дзіця свайму чэху нарадзіла. Таксама, дарэчы, дзяўчынку. Хочаш у кампутары здымкі паглядзець?
- Не, не хачу.
- Разумею... Прабач.
- Я калі-небудзь бачуся з Жэневымі дочкамі, прыязджаюць у вёску, ды і ў іх - таксама дзеўкі. Памятаеш, як твой дзядзька Жэня казаў? Кім ён акружаны?
- Яшчэ як памятаю!
- Ён не са злосці, бяскрыўдны быў.
- Я ведаю. Я табе больш скажу, як псіхолаг: самыя страшныя мае пацыенты не хамы, не п’яніцы, не пахабнікі, не цынікі, а - ханжы. Іх пазнаеш адразу, з першага позірку; на людзях - ліслівыя, ветлівенькія, вочы бегаюць, пальцы не знаходзяць месца, а дома, у сям’і, з жонкай ці з дзецьмі - тыраны, монстры, і гэтае ўвесьчаснае двайное жыццё, ці гульня ў жыццё, хаванне сябе сапраўднага, сваёй сутнасці разрывае іх, як бомба замаруджанага дзеяння. А ў выніку - мне іх слухаць, лячыць... Зрэшты, гэта мой хлеб. Без працы не застануся.
Читать дальше