Иккинчи чегара чизиқлари билан ўрта ҳолатни эгаллайди. Бундай бўлиниш табиий шартли характерни олиб юради, лекин архитектурадаги кўпланган стилистик йўналишларни аниқ тизимлаштиришга имкон яратади, асосийси уларни ривожланишини белгилайди.
ХХ аср архитектурасини баён қилиш тарих олдидан бошланади. Қисқа туғилиш обзори, тикланиш, Х1Х аср охири ХХ аср боши архитектуранинг ривожланиши чет эл мамлакатларида аҳамиятга эга уларни замонавий архитектура муаммоларини ижодий йўналтиришда.
Архитектура тарихини олдинги этапларини ўрганиш замонавий архитектурани шакллантиришни қонуниятчиликларини тушуниш имконини яратади.
Янги архитектуранинг келиб чиқишини замонавий деб аташ қабул қилинган, бу ҳолат Х1Х асрнинг иккинчи ярмида саноат фан ва техникани гуркираб ривожланиши таъсири остида бўлди.
ХХ асрни янги архитектураси бу даврда ижтимоий, иқтисодий, техник ва бадиий имкониятлари жамлаганди.
Рационал тенденциялар, архитектурада эклектикани стиллаштириш, бошқариш бўйича ўзича йўл очдилар.
XIX асрнинг иккинчи яримида асосий босим ўтказувчи стилистик йўналиш бўлиб ўртага эклектика чиқиб келди. Унга агарда хозирги куннинг таьбири билан айтсак, бу архитектура танлови (танлаш) тарихий постклассик вақт.
Эклектика, эклектизм келиб чиқиши турли бадий элементларнинг бирлашмаси, таркиби псевдостил мураккаб таркиблардир. Эклектика элементлари турли тарихий стиллардан олиниб, композицияси форма ва деталлари комбинацияси, санъатнинг турли эпоха даврларида ўзлаштирилган кенг танлов намуналари асосида бўлади.
Х1Х асрнинг иккинчи ярмида архитектурада эклектика мураккаб кўп таркибли стилларда бўлиб янги типдаги турар жойлар жамоат, саноат ва маданий бино ва иншоотларни безаш бўлди.
Х1Х асрнинг иккинчи ярмида Ғарбий Европа мамлакатларидаги архитектурада эклектик стилизаторлик.
Париждаги катта опера (Франция) арх. Ш. Гарнье, 1862—1875 йй.
Париждаги катта опера (Франция) арх. Ш. Гарнье, 1862—1875 йй.
Берлиндаги Рейхстаг (Германия), арх. П. Валлют, 1884—1894 йй
Берлиндаги Рейхстаг (Германия), арх. П. Валлют, 1884—1894 йй
Лондондаги Парламент (Буюк Британия), арх. Ч. Барри, О. Пьюджин, 1840—1857йй
Лондондаги Парламент (Буюк Британия), арх. Ч. Барри, О. Пьюджин, 1840—1857йй
Х1Х асрнинг иккинчи ярмида Ғарбий Европада архитектурадаги рационализм.
Рационализм – архитектура йўналишларини бирлашмаси, замонавий фан ва техника ютуқларини жамиятнинг ва санъатнинг архитектура олдига қўйилган замонавий талабларга интилувчанлиги. Рационализм замонавий архитектурани асосий ғоявий ядроси таркибини ташкиллаштиради. Рационализмни эстетик асослари Х1Х аср охирида эклектизмга ва архитектура бу фасадларни безаш деган тушунчага қарши курашиш эди. Реализм оддийликка катта қадам қўйди пўлат каркаслардан, темир бетондан фойдаланишда, режаларни функционал асослашда.
Х1Х асрнинг иккинчи ярмида Ғарбий Европада архитектурадаги рационализм.
Париждаги Св. Женевье кутубхонаси (Франция), арх. А. Лабрусит,1843—1850 йй.
Лондондаги Хрустал қасри (Буюк Британия) арх. Д. Пекстон, 1851 й.
.
Париждаги башня (Франция), арх. Г. Эйфель, 1889й.
Х1Х аср охиридаги АҚШ архитектурасидаги рационализм.
Читать дальше