Адам Глёбус - Браслаўская стыгмата

У рэдакцыi, на сваiм рабочым стале знаходжу рэдакцыйны блянк, запраўлены ў адрамантаваную «Эрыку». На блянку чарнее наступнае:

«Шаноўны спадар Данчык! Рады вiтаць Вас. Дзякуй за дасланы лiст, якiм Вы адгукнулiся на высланыя рэдакцыяй часопiсы. Шчыра парадаваўся, што надрукаваны плякат з Вашым аблiччам прыйшоўся даспадобы. Мяркую й надалей зьмяшчаць на старонках свайго выданьня матэрыялы пра Вашую творчасьць. Яшчэ раз велiзарны дзякуй!

А яшчэ, спадар Данчык, маю да Вас маленькую справу. У ЗША едзе мой далёкi сваяк, вельмi добры чалавек — Гарык Атруцян. Дапамажыце, калi Вам няцяжка, яму ў першыя два-тры тыднi. Калi ласка, буду вельмi й вельмi ўдзячны.

Заўсёды прыхiльнiк Вашага вялiкага таленту. Адам Глёбус.»

Ну, Ахром. Ну, сьмярдзючы пацук. Мала таго, што я ў Пiцерскi рок-клюб не магу зайсьцi, бо, выклянчыўшы ў мяне рэдакцыйнае пасьведчаньне, ён туды зьезьдзiў i ўсiм Шаўчукам, Грабеншчыковым i Кiнчавым сказаў, што яны казлы. Ад майго iмя, вядома. Ну, дык Расею так i трэба называць. Толькi ад свайго iмя. А тут эмiгранты i армяне. Ну, якiя ў мяне сваякi армяне? Якi такi шкарпэтнiк Гарык Атруцян запiсаўся ў мае дзядзькi?

Раззлаваўся. Разьюшыўся. Азьлiўся.

У мяне зь беларускай эмiграцыяй адносiны нiякiя: я iх ня ведаю, i яны маёй асобаю мала цiкавяцца. А тут сьлюнявы, саладжавы, лiсьлiвы лiст да сьпевака Данчыка. Нонсэнс.

Як жа ня любiць Ахрома тэхнiка! Гэта ж трэба, каб так закладала, выдала, застукала з вантробамi простая друкарская машынка. Каля якой ляжаў яшчэ адзiн лiст.

«Добры дзень, Гарык Гамлетавiч!

У ЗША жыве адзiн беларускi сьпевачок па мянушцы Данчык. Сьпяваць ён ня ўмее, галёкае, што завадная машынка. Але справа ня ў тым. Данчык працуе ў банку загадчыкам аддзелу кадраў. На сваёй працы ён — Багдан Андрусiшын. Банк месьцiцца ў Нью-Ёрку. Разумееце? Дасылаю Вам ягоную вiзытоўку. А яму — лiст з просьбаю сустрэць Вас i дапамагчы як сваяку паэта Адама Глёбуса. Спадзяюся, Вам прыдасца такое знаёмства.

Прывiтаньне ад Гуляны й Глеба. Слава.»

Падраў я лiсты разам з Данчыкавай вiзытоўкаю.

Калi беластоцкiя беларусы паскардзiлiся мне на Ахрома: ён падманам празь iх зрабiў трыццаць выклiкаў i запрашэньняў у Польшчу розным Гарыкам, Армэнам дый Гамлетам — я ня даў веры. Колькасьць уразiла. Адзiн, два, тры. Давялося паверыць. Адзiн-тры накiравалiся ў ЗША, а ў ПНР Ахром выправiў тры дзясяткi закаўказцаў.

Насварыўся моцна на Ахроменку, налаяўся, наабражаў — армянскi зяць, iлжывы нахабнiк, наркот.

Некалькi месяцаў не аказваўся, потым тэлефануе й набiваецца ў госьцi. Прыпёрся Ахром з бутэлькай гарэлкi, з доўгiм i нудным плачам пра цяжкое жыцьцё армянскага народу й кароткiм аповедам пра свой арышт у тбiлiскiм аэрапорце.

З Тбiлiсi Ахром прывёз адзiн варты згадкi вобраз.

Сяджу на гаўбцы й бачу: з аднаго боку двара мужчына выбiвае кiлiм: бух-бух-бух, а ў другiм баку хлопец вучыцца страляць: тхрах-тхрах-тхрах. Музыка Тбiлiсi, 1992 год.

У аэрапорце Тбiлiсi Ахрома затрымалi грузiнскiя баевiкi — п’яныя, абкураныя марыхуанай, шаснаццацiгадовыя бэйбусы з аўтаматамi й штых-нажамi. Бэйбусы спадзявалiся, што Ахром — чачэн па нацыянальнасьцi, i яго можна будзе ўзяць закладнiкам, каб пазьней абмяняць на што вартае ў генэрала Джахара Дудаева. Якое ж iх спасьцiгла расчараваньне!

Беларус! Гэта ж чалавек без нацыянальнасьцi — беларус!

Памятаеш. Калi на апошнiм зьезьдзе дэпутатаў Вярхоўнага Савету СССР абiралi старшыню камiтэту па нацыянальных пытаньнях, прагучала прапанова вылучыць чалавека без нацыянальнасьцi. Я па наiўнасьцi думаў, спадзяваўся, марыў, што габрэя абяруць. У СССР габрэi былi людзьмi без нацыянальнасьцi, касмапалiтамi, савецкiмi чалавекамi. Трасцы! Вылучыўся й абраўся беларус. Нейкi Таразевiч. Вось i маем.

Адзiная карысьць ад беларускасьцi — баевiкi адпусьцiлi Ахрома на ўсе чатыры бакi.

Беларус — неканвэртаваная нацыянальнасьць. Беларусы не абменьваюцца, нi на грузiнаў, нi на мардвiнаў зь Вялiкага Макацялёма.

Ахром вярнуўся ў Менск жывы й нездаровы. Пасьля арышту пачаўся распад асобы.

Ахроменка наняўся працаваць целаахоўнiкам да вiетнамскае прынцэсы. Тая займалася ў кансэрваторыi, а ў вольныя нядзелi гандлявала на кiрмашы рознай драбязою: адэкалёнамi, духамi i газавымi балёнчыкамi. У абавязкi Ахрома ўваходзiла стаяньне побач з прынцэсаю й пакручваньне ў руках газавага балёнчыка. Як ён не спаралiзаваў прынцэсу газам з балёнчыка, не ўяўляю. Хiба што Ахром дэманстраваў на стадыёне «Дынама», дзе атабарыўся рэчавы гандаль, пусты вычханы балёнчык. За дзень стаяньня Ахроменка атрымлiваў пяць даляраў ЗША. Ён казаў — дзесяць. Ня веру. Нельга яму верыць нi на талер, нi на шэлег, нi на беларускi рубель.