Адам Глёбус - Адзiнота на стадыёне

— У iх свае бацькi ёсць. Хай i глядзяць. А мы заклеiм, папера добрая, тоўстая, i вiдаць не будзе. Ты згодзен? А?

— Згодзен, — маладзейшы саскоквае з табурэта i загадвае: — Намазвай! Я чакаю...

— Зараз пачну. А што ты хацеў за сталом расказаць? А?

— Нiчога.

— Нiчога? — здзiўляецца старэйшы.

— Так. Нiчога не хацеў расказаць.

— Ты ж пачаў, ды я перапынiў.

— Пачаў, а цяпер не пачну. Ты не разважай, а лепш добра намазвай, пропускаў не рабi.

— Я намазваю добра. Табе яшчэ павучыцца трэба, каб так намазваць. Расказвай лепш. А то, глядзi ты на яго, вучыць мяне ўзяўся.

— Заўтра за абедам я табе ўсё i раскажу.

— Можаш не расказваць нi сёння, нi заўтра, — старэйшы робiць выгляд пакрыўджанага.

— Добра. Слухай. Не крыўдуй. Чуеш? I чаму ты, калi пра што пытаеш, гэтае "а" дадаеш?

— Не ведаю. Прывык. А калi i як, не помню.

— Пакiнем гэтае "а". Слухай. Сядзелi мы ў сталоўцы. Я i яшчэ двое хлопцаў, аднакурснiкаў маiх. Яны сябравалi. Сiтуацыя непрыемная, калi побач двое сяброў, а ты iм толькi знаёмы цi аднакурснiк. Неўраўнаважаная сiтуацыя. Мы тады ўзялi салату са свежай капусты. Падсоўваю да сябе талерку, а там чарвяк. Невялiкi чырвоны чарвяк, на такога добра рыбу лавiць. Я цiхенька, каб сябры не пабачылi, выкiнуў чарвяка пад стол. Але яны заўважылi. Я моўчкi ем капусту. А першы кажа, што ён бы не еў, i другi пагаджаецца, што ён бы таксама не еў. А я iм кажу, што яны гэтую ж самую салату ядуць, i калi чарвяк трапiў у маю талерку, дык гэта чыстая выпадковасць, бо з адной каструлi ўсiм накладалi. Першы засмяяўся. Злосна засмяяўся. I другi засмяяўся. Тады я ведаеш што зрабiў?

— Што? А?

— Ізноў тваё "а". Яно хутка да майго языка прыклеiцца.

— Добра, добра. Не будзе больш таго "а". Што далей?

— Плюнуў я першаму ў талерку з супам.

— Плюнуў?

— Плюнуў i кажу, можаш, гавару, не есцi суп, бо яго налiвалi ўсiм нам з адной каструлi: i мне, i табе, i яму. Можаш, гавару, не есцi, бо я гэты суп ужо еў.

— I што?

— Нiчога. Усталi яны i пайшлi. Абед на стале застаўся. Потым тыдзень цi два не гаварылi са мной. А потым забылiся цi выгляд зрабiлi, што забылiся.

— Я б табе гэтага так проста не пакiнуў.

— І я б, на iх месцы, не пакiнуў. Але сiтуацыя была перакошаная: яны ўдвух, а я — адзiн. Ім няёмка, мусiць, было. Цi звязвацца не захацелi. За дурня палiчылi. Вось i мы цяпер, заклеiм надпiсы i не будзем звязвацца.

— Зараз iншая справа.

— Іншая. Іншая. Справа. Злева. Намазвай. Чаго стаiш? Думаеш? — заспяшаўся малады рабочы.

Стужка за стужкай кладзецца на сцяну. Ствараецца вiдавочны прыклад, дзе аднолькавае за аднолькавым рухаецца ў часе i прасторы, каб сцвярджаць нязменную нерухомасць. Пад адной са шпалерын знiкае Вовiн надпiс, знiкае спачатку для зроку рабочых, каб паступова сцерцiся i ў свядомасцi астатнiх. Наступная стужка хавае нахiленыя несамавiтыя лiтары, напiсаныя меншым з братоў. Аптычна перакошаны пакой марудна, але няўмольна вяртаецца ў стан роўнага, толькi што не эталоннага, куба.

Першы вечар

— Спiш?

— Сплю!

— Спi... Толькi скажы мне, колькi можна спаць? Дзень спiш, вечар спiш i ноччу будзеш спаць. Можа, устанеш?

— ...

— Можна пайсцi да Дзiны.

— А можна i не пайсцi.

— Давай спаць.

— Дык нашто ты мяне будзiў?

— Не ведаю.

— А хто ведае?

— Я думаў, ты.

— Ён думаў!

— Мне здавалася, што ты згодзiшся пайсцi.

— Да яе не пайду.

— Прашу цябе.

— I не прасi.

— Чаму?

— Яна сама прыйдзе.

— Ты так думаеш?

— Не, я не думаю, думаеш у нас толькi ты.

— Не веру. Чаму ж яна дагэтуль не прыйшла?

— У нас цёмна, i яна думае, што нас няма.

— А дзе мы?

— Ты пра гэта ў яе спытаеш.

— Спытаю. А святло трэба было раней запалiць.

— Я ж спаў.

— Ты i пры святле можаш спаць.

— Што мне святло, я магу хадзiць i спаць.

Запальваецца святло.

У пакоi пабеленыя сцены. Фрэдзя стаiць каля дзвярэй. На iм фуфайка, джынсы i гумовыя боты. Базыль выпрастаўся на ложку. За шыбамi цемра, вадкая i густая, што нафта. На дзвярах зроблены крэйдаю надпiс. Няма нiчога больш пэўнага за часовае жыллё. На Фрэдзевым ложку ляжыць гiтара. Базыль цiха гаворыць:

— Можа, песню?

— Я ўжо сабраўся iсцi.

— А ты разбярыся. Глянь на сваю гiтару. З ёй нi адна Дзiна нi ў якое параўнанне не iдзе.

— А што будзем спяваць? — Фрэдзя расшпiльвае фуфайку. — Мо нашу?

О-ой, цi мне ох.

На балоце мох.

Хлопчык па дзяўчыначцы

Сем гадочкаў сох...

За дзвярыма галасы — мужчынскi i жаночы. Настойлiвы стук перарывае песню. Базыль крычыць, каб за дзвярыма пачулi: