Андрэй Федарэнка - Смута

— Дык што, Яўген Сцяпанавіч, ідзяце да нас? — азваўся Чыгуначнік. — А зрэшты, у вас і выбару вялікага няма. Глядзіце, —ён падсунуў руку са сваім «компасам» Расольку пад нос.

Фасфарычны эялёны цыферблат свяціўся прыгожа і ясна, як дзіцячая камп'ютэрная цацка-гульня, што даюць напракат у самалётах, каб бавіць час.

— Мы можам навесці гэтую штуку на любога вашага вучня, на вас...

I сапраўды, Яўген Сцяпанавіч убачыў на цыфербллце ваду, выспачку і сябе збоку, які глядзіць у гадзіннік.

— А зараз... — Чыгуначнік націснуў на рожкі з боку цыферблата і адначасова павярнуў абадок.

Цыферблат засвяціўся яшчэ больш ярка, і Расолька ўбачыў нейкую кавярню, Мішу Міхліна і Джынсавага. Яны размаўлялі як у мультфільмах, як на пласцінцы з пабольшанай хуткасцю.

– Ён пра ўсё здагадаўся, — пішчаў Міша. — Ён аддаў ім сшытак і расказаў ім усё; Кладка абяцаў мне адкруціць галаву.

– Усё правільна, — таксама пішчаў і журналіст, — толькі не Росаль здагадаўся, а “чарнобыльцы” перадалі. Я ж табе казаў — пакуль не падсядзе іхні гадзіннік, нам няма чаго і рыпацца. Але ўпэўнены, што яны ўжо нічога не бачаць... Учора... меў шчасце прымаць іх у сябе на кватэры...

– Білі?

– Не, абрабавалі... але не важна; галоўнае, я заўважыў, які яркі цыферблат. А гэта значыць — скора капцы, я ж трохі ведаю сістэму гэтага японца... Ну, ты гатоў на заўтра?

– Баюся, ніхто не падтрымае.

– I не трэба! Хлопчык, ты не ведаеш, што такое прэса...

Выява пачала раптоўна цямнець, расплывацца; цыферблат матава засвяціўся, нібы экран толькі што выключанага тэлевізара.

— Ну, вось, — сказаў Чыгуначнік. — Засталося на хвіліну, не больш, якраз паглядзець, што яны заўтра ўтвораць.

Не было яшчэ і васьмі раніцы, як да ўвахода ў двор Гімназіі Новага Тыпу нумар X падышоў хлопчык, з нейкімі прыладаміі, якія нагадвалі складзеныя ў футарал вуды і сачок. Хлопчык выбраў месца — трохі з боку ад увахода, насупраць прыпынку цераз вуліцу, разабраў прылады і прымацаваў да агароджы плакат. Потым падаслаў на выступ агароджы посцілачку і прысеў.

Галадоўка!

Пратэстую супраць дыктату і заклікаю

ўсіх дэмкратычна настроеных

людзей падтрымаць мяне!

Ніжэй ішоў тэкст на англійскай мове.

Хутчэй за ўсё рэзананс з гэтай акцыі нейкі быў бы — ужо на прыпынку людзі падыходзілі бліжэй да бардзюра, узіраліся, але ў гэты самы момант праходзілі побач з галадоўшчыкам школьнікі, і між іх — Кладка з Аленаю. Кладка спыніўся і прабег вокам па плакаце. Міхлін (а гэта быў, вядома, ён) заварушыўся:

— Далучайцеся, хлопцы! Падпісвайце ліст пратэсту!

Кладка перадаў Алене сумку з падручнікамі, схапіў Мішку за плечы, перавярнуў і даў моцнага кухталя. Плакат уміг быў разламаны і выкінуты ў бліжэйшую сметніцу.

— Трэба папрасіць, каб яго перавялі ад нас куды-небудзь, — раіла Лена, калі Міхліна з двух бакоў узялі пад рукі — на ўсялякі выпадак.

Вёў ён сябе надзіва спакойна, нават весела, быццам ніяк не шкадаваў, што яго не падтрымалі і справа яго не выгарэла.

Ніхто: ні людзі, сведкі інцыдэнту, ні школьнікі — не маглі бачыць, як чалавек у цёмных акулярах і ў джынеавай куртцы, што глядзеў на ўсё гэта з акна суседняга дома, ліхаманкава выцягнуў з фотаапарата плёнку, запіхнуў яе ў шкарпэтку, а на яе месца ўставіў іншую. Потым зусім ужо спакойна зашпіліў футарал, не спяшаючыся, выйшаў з кватэры і ўнізе, на лесвічнай пляцоўцы, убачыў Расольку, Чыгуначніка, Кепку і Валю.

Джынсавы кісла пасміхнуўся:

— А, спадары маралісты! Здаюся без бою, ведаючы пра вашыя лапкі. Але ж і свінні вы, шаноўныя. Калі ўчора ўламаліся да мяне на кватэру і я грузіў вас свежай рыбкаю і «Экстраю», вы ж абяцалі мяне больш не чапаць.

Ён паволі спускаўся ўніз. Чыгуначяік ступіў насустрач, моўчкі вырваў з яго рук фотаапарат, дастаў плёнку і засвяціў. Калі б Джынсавы быў без цёмных акуляраў, яму не ўдалося б схаваць тую радасць, што бліснула ў яго вачах.

— Сорамна, спадар японец, — сказаў ён Чыгуначніку радасна. — Мог бы купацца ў золаце, піць халоднае піва ў офісе пад Токіо і загараць ва Гаваях, а ты, як прахадзімец, колеш дзецям языкі, адбіраеш чужыя дэфіцытныя плёнкі, запрагаеш карослівага каня і калупаешся ў радыяцыйным дзярме... А ты, — да Раоолькі, — дабраўся ўжо да дзяцей? Пашкадавалі цябе два разы... А маглі...

Што маглі, так і засталося тайнаю. Расолька, прыўзняўшыся трохі (ён быў ніжэйшы за Джынсавага), моцнай і рэзкай аплявухаю збіў з яго джынсавую шапку. Джынсавы не пакрыўдзіўся, нагнуўся і падабраў яе.