Василь Быков: Эстафета (на белорусском языке)

- Сабакi! Куды ўцэлiлi, гiтлерчукi праклятыя...

- З кiрхi, - сказаў Натужны, пазiраючы праз голле дрэў у бок шпiталя. Яго невясёлы, папсуты воспаю твар агарнуўся клопатам.

За гаражом знайшлiся веснiцы з завязанай дротам клямкай. Сержант выняў фiнку i за два ўзмахi перарэзаў дрот. Яны штурхнулi старыя дзверы i апынулiся пад разложыстымi галiнiстымi вязамi старога парку, але тут жа пападалi. Лемяшэнка разануў з аўтамата, за iм ударылi чэргамi Ахметаў i Тарасаў - мiж чорных жылiстых камлёў беглi ўрассыпную зялёныя паджарыстыя постацi ворагаў. Непадалёку за дрэвамi праглядваў шырокi прастор нейкай плошчы, i за iм высiлася ўжо нiчым не затуленая кiрха. Там бегалi i стралялi немцы.

Неўзабаве, аднак, ворагi заўважылi iх, i першая кулямётная чарга пырснула жарствой з бетоннай сцяны, абцярушыла парэпаную кару вязаў. Трэба было бегчы далей, да плошчы i кiрхi, уссеўшы на ворага, не злазiць з яго карка, не даць яму апамятацца, але iх было мала. Сержант паглядзеў у бакi болей пакуль нiхто не прабраўся да гэтага парку: чортавы панадворкi i загарадзi сваiмi лабiрынтамi трымалi людзей.

Кулямёты смалiлi па сцяне, па шыферным даху гаража. Байцы распласталiся на драбнюткай далiкатнай веснавой траўцы i тыркалi кароткiмi аўтаматнымi чэргамi. Натужны выпусцiў з паўдыска i сцiх - страляць не было куды, немцы пахавалiся ўжо ля кiрхi, а iх агонь з кожнай хвiлiнай гусцеў.

Ахметаў, лежачы побач, толькi соп, злосна раздзiмаючы тонкiя ноздры, i паглядваў на сержанта. "Ну, а што далей?" - пытаў гэты яго позiрк, i Лемяшэнка ведаў, што i iншыя таксама пазiралi на яго, чакалi яго каманды, але скамандаваць што-небудзь было не дужа проста.

- А Бабiч дзе?

Iх было чацвера з сержантам - злева Натужны, справа Ахметаў з Тарасавым, а Бабiч так i не выбег з двара. Сержант хацеў загадаць каму паглядзець, што здарылася з тым мешкаватым байцом, але ў той час злева мiж дрэў замiльгалi постацi аўтаматчыкаў iхняга ўзвода - яны сыпанулi аднекуль даволi густа i згодна ўдарылi з аўтаматаў па плошчы. Лемяшэнка не падумаў нават, а болей адчуў, што час падавацца далей, да кiрхi, i, махнуўшы рукой, каб звярнуць на сябе ўвагу тых, злева, iрвануўся наперад. Крокаў праз некалькi пад камлём вяза ён упаў, даў дзве кароткiя чаргi. Нехта глуха чмякнуўся побач, сержант не ўбачыў яго, але па нечым няўлоўным адчуў, што гэта Натужны. Затым ён ускочыў i яшчэ сiгануў некалькi шырокiх крокаў. Злева не сцiхалi чэргi - гэта пасоўвалiся ў глыб парку яго аўтаматчыкi.

"Хутчэй, хутчэй", - у такт зморанаму сэрцу стукала ў галаве думка. Не даць апамятацца, наскочыць, разагнаць, бо, калi немцы паспеюць агледзецца i ўбачаць, што аўтаматчыкаў не шмат, тады будзе бяда, тады яны тут завязнуць...

Яшчэ прабегшы некалькi паспешлiвых крокаў, ён упаў на старанна падгрэбены, прапахлы прэласцю дол; вязы ўжо засталiся ззаду, побач сцiпла жаўцелi першыя веснавыя кветкi. Парк скончыўся, далей за зялёнай драцяною сеткай раскiнулася блiшчастая ад сонца плошча, вымашчаная дробнымi квадратамi шызай брусчаткi. У канцы плошчы ля кiрхi мiтусiлiся прыгнутыя постацi немцаў у касках.

"Дзе ж гэты Бабiч?" - чамусьцi ўсё назаляла думка, хоць з'явiўся цяпер большы клопат: трэба было неяк атакаваць кiрху цераз плошчу, а гэтая справа здавалася яму нялёгкай.

Аўтаматчыкi, не дужа зладжана страляючы, выбягалi з-за дрэў i залягалi пад агарожай. Далей бегчы не было як, i сержанта дужа занепакоiла, як выбрацца з гэтага аблытанага дротам парку. Урэшце яго быццам нешта асвятлiла знутры - ён выхапiў з кiшэнi гранату i павярнуўся, каб крыкнуць iншым. Але што крычаць у гэтым грукаце! Адзiнай магчымай камандай тут быў уласны прыклад, надзейны камандзiрскi загад: рабi, як я. Лемяшэнка вырваў з запала чаку i шпурнуў гранату пад сетку агарожы.

Дзiрка атрымалася невялiкая i няроўная. Разадраўшы на плячы гiмнасцёрку, сержант працiснуўся праз сетку, азiрнуўся - следам, прыгнуўшыся, бег Ахметаў, ускакваў з кулямётам Натужны; побач грымнулi яшчэ разрывы гранат. Тады ён, ужо не азiраючыся болей, што было сiлы рынуўся наперад, ляскаючы гумовымi падэшвамi па слiзкай брусчатцы плошчы.

I раптам здарылася нешта незразумелае. Плошча хiснулася, збочыла, адным краем кiнулася некуды ўгору i балюча выцяла яго ў бок i скроню. Ён пачуў, як коратка i звонка бразнулi аб цвёрдыя камянi яго медалi, блiзка, ля самага твару, пырснулi i застылi ў пыле кроплi нечай крывi. Пасля ён павярнуўся на бок, усiм целам балюча адчуваючы непадатлiвую мулкасць камення, аднекуль, з сiняга неба, зiрнулi ў твар спалоханыя вочы Ахметава, але зараз жа знiклi. Яшчэ нейкi час праз грукат стралянiны ён чуў побач сцятае дыханне, гулкае тупаценне ног, а пасля ўсё гэта сплыло далей, да кiрхi, дзе, не сцiхаючы, грукаталi стрэлы.