Якуб Колас: Над прасторамi зямлi (на белорусском языке)

- Эх, сынку, - уздыхае дуб, - штодзень збiраюцца хмары, а дажджу ўсё няма i няма.

- Без сэрца яны, без лiтасцi, пустыя халодныя плямы на небе. Апошнюю расу нашу пабралi, - скардзiцца грэчка.

- Ох, мацi зямля, - зашушукалi краскi на межах, - дарма называюць цябе сырою. Мы сохнем без вiльгацi, мы гарым на сонцы. Хоць бы дачакацца халадку начнога.

- Дзеткi, мае дзеткi! - гаворыць зямля. - Я разарвала грудзi сабе, патрэскалася, аддаючы апошнюю вiльгаць, каб гэтаю вiльгаццю жывiць вас i напаiць хмары, каб спорным дажджом вярнулi нам яны мае слёзы, любыя раслiнкi! I болей зрабiць не магла я нiчога.

Густая смуга-сiнеча - як смутак пасохлай зямлi, акiнула далi, знямелыя ад жары.

У гэты ж час там, угары, спрэчка мiж хмаркамi не спынялася. Але, як i заўсёды, у спрэчках нiхто нiкога не пераканаў i тут, нягледзячы на самыя мудрыя аргументы. I такiх аргументаў было не мала.

- Вы адарвалiся ад зямлi, вы забылiся цi не хочаце памятаць таго, што гэтая зямля, над якою плывяце вы, выпеставала i выкармiла вас, а сама засталася спустошанаю. Яна чакае ад вас дапамогi, i калi вы не спусцiцеся нанiз дажджом, то яе раслiны папрападаюць, - гаварыла хмарка знiзу.

- Не заўсёды можна лiчыцца з жаданнямi другога, - адказваюць хмаркi з гары. - Дзецi часамi захочуць пагуляць з брытваю, да цi можна даваць iм брытву? Наш прыход на зямлю ў часе такой спякоты можа прычынiць ёй толькi шкоду, бо мы не можам паручыцца за сябе, каб не распражыцца страшным градам i бураю. Мы вернемся на зямлю цiхiм, дробным дожджыкам у спакойную восень. Ты, сястрыца, не пакрыўдзься за слова: ты стаiш нiзка. У цябе няма такога шырокага далягляду, якi ёсць у нас. Ты - цёмная i страшная хмара. У цябе многа дзiкай сiлы, ты прынясеш навальнiцу i громы, ты наробiш многа шкоды i бяды на зямлi. Цi акупiцца гэтае няшчасце карысцю ад тваiх навальных улiўных дажджоў? Не будзь упартаю i плывi разам з намi, бо дарога наша адна. Паглядзi, падымiся вышай, якiя светлыя прасторы чакаюць нас. Спяшайся, бо чуецца наблiжэнне свежых ветравых хваль.

Здрыганулася паветра, i зрушылiся высокiя светлыя хмаркi. Адлегласць мiж iмi i цёмнаю хмараю з кожнаю хвiлiнаю рабiлася большай i большай.

- Бывай! - гукнулi яны з далёкай высачынi сваёй цёмнай задумлёнай таварышцы.

Як белыя лебедзi, паплылi яны ў бяскрайняй прасторы, ператвараючыся ў самыя вычварныя, дзiвосныя постацi, i знiклi з вачэй.

Яшчэ больш пацямнела нiзкая хмара, нерухома застыўшы на адзiн момант. Зрушылася, заварушылася. Як шапка-волат, спускаецца нiжай, выпускаючы па краях кудлатыя касмыкi, апранаючы ценем зямлю.

- Хмара находзiць! - узрушана-радасна зашумелi кусты.

- Ш! ш! - зашастала асака. - Маўчыце, не спалохайце мiлую, слаўную хмару.

I знямелая цiш агарнула зямлю.

- Гром, гром! Вы чуеце гром? - прытоеным, сцiшаным голасам загаманiлi аўсяныя кiстачкi.

- А што гэта гудзе дзесь далёка, ды гэтак жа густа? - запытала трава.

- Гэта дождж, гэта дождж гудзе! - радасна залепятала лiсце на дубе.

- Сцеражыся, братка, - гучна зашумеў вецер, пагнаўшы пыл па зямлi, каб зараз жа прыбiць яго жыватворчым дажджом.

Грозна i гучна наступала цёмная хмара, аблiваючы зямлю iмклiвым патокам дажджу, кладучы на дол засмаглыя нiвы i травы.

Прайшла навальнiца. Блiснула сонца. Мiльярды брыльянцiстых кропель брыльянцiстай вады заззялi ў праменнях.

Ляжыць на доле авёс, абцяжараны i напоены дажджом. Павылеглi нiвы.

- Хвала табе, цёмная хмара! Хоць i злажыла ты нас на дол, але мы ўстанем, бо ты нам дала моцы i сiлы, - шэпчуць шчаслiвыя раслiнкi i цягнуцца зноў угору да яснага сонца.