Владимир Орлов - Тунэль зь Серабранкi ў Бэрлiн (на белорусском языке)

Бывайце, двухпавярховыя гарадзкiя аўтобусы зь дзясяткам пасажыраў, лiфты для iнвалiдаў на станцыях электрычкi, у падземных пераходах i ўнiвэрмагах, дармовыя музэi з эгiпэцкiмi мумiямi, палотнамi Босха, Брэйгеля й Кранаха, з графiкай Дзюрэра й васковымi скульптурамi Леанарда! Бывайце, адмысловыя прыбiральнi для нябогаў на калясках i сьцiплыя прыгарадныя супэрмаркеты са сьвежымi персiкамi, вiнаградам, авакада й з пладамi, якiх вы нiколi ня бачылi нават на малюнках, а таксама яшчэ зь дзесяцьцю тысячамi найменьняў тавару, сярод якога трыста гатункаў цукерак i трыццаць - туалетнай паперы, у тым лiку з зайчыкамi й з паветранымi шарыкамi.

Бывай, цiхi зялёны куток у прадмесьцi, дзе на мяжы капiталiзму й сацыялiзму абменьвалi шпiёнаў! Калi б цябе звазiлi ў заходнi сэктар у тваiм пiянэрскiм дзяцiнстве зь ягонымi хрушчоўскiмi чэргамi па хлеб, ты, магчыма, таксама захацеў бы падацца ў шпiёны, каб цябе калi-небудзь абмянялi на нямецкага, а мо й на савецкага калегу.

Бывай, усходнi сэктар! Дзе яшчэ можна было ўбачыць так блiзка да зораў беларускага паэта Алеся Разанава, якi спакусiў цябе на начны вылаз у былы разьвiты сацыялiзм, а па дарозе да Аляксандар-пляцу ўбiўся ў нейкi камунiстычны тупiк з бруднымi калюжынамi i ў роспачы палез на ржавы жалезны плот, за якiм шумеў ручай з зусiм свойскiм пахам. Дзе яшчэ вы вып'еце кухлiк залатога хмелю ў пiўбары, кельнэрам у якiм служыць былы партбос гарадзкога ўзроўню, якога часам пазнаюць вiзытанты з Рэспублiкi Беларусi, што калiсьцi пiлi з партайгеносэ на партайбанкетах, а цяпер заложна аднаўляюць беларускую дзяржаўнасьць. Кажуць, сустрэўшы знаёмага, гер кельнэр не хавае вачэй, аднак ветлiва папярэджвае, што доўга затрымлiвацца каля аднаго столiка яму забаронена.

Бывай, падобная да праваслаўнай царквы зялёнакупальная турма Маабiт, дзе сядзеў за Гiтлерам татарскi паэта Муса Джалiль, а цяпер сядзiць шэф усходненямецкага мiнiстэрства дзяржбясьпекi Эрых Мiльке i дзе, як лiчаць усе бэрлiнцы, з кiм ты пра гэта размаўляў, павiнен сядзець геносэ Хонэкер. Ён хоча да дачкi ў Чылi, але ж гэта ён доўгiмi гадамi не выпускаў твайго перакладчыка былога дысыдэнта Норбэрта Рандава да жонкi й малога сына ня ў Чылi, а ўсяго толькi з Бэрлiну ў Бэрлiн; не пускаў нават тады, калi ў жонкi згарэла кватэра, i, каб хоць колькi часу пабыць разам, сям'я мусiла паасобку зьбiрацца ў Баўгарыi.

Бывайце, бэрлiнскiя каналы й самавiтая Шпрэва! У вашых водах на вачох у спадара Рандава загiнуў ад кулi хонэкераўскага памежнiка заходнебэрлiнскi будаўнiк, якi ў скварны дзень, каб трохi асьвяжыцца, даў з прыбярэжных рыштаваньняў зухаватага нырца, што ўсходненямецкае радыё праз паўгадзiны ўжо абвясьцiла жудаснай правакацыяй рэваншыстаў.

Бывай, бэрлiнская каналiзацыя! Па тваiх трубах, пакуль iх таксама не перарэзала жалезная заслона, пайшоў у вольны сьвет сябар твайго спадарожнiка й твой калега-лiтаратар; рукапiс ягонага раману дабiраўся iншым шляхам, каб дайшоў хоць адзiн з двух.

Бывайце, фраў Эльке Эрб! Вы таксама пакаштавалi сацыялiзму, а таму вам было трохi лягчэй перакладаць зь беларускай вэрсэт пра чужую зямлю, якая робiцца радзiмай толькi тады, калi назаўсёды ляжаш у яе.

Бывай, возера Ванзэе з тваiмi яхтамi, цеплаходам "Мобi Дык" i павай з Павiнай выспы, якая выйшла па-павiнаму пасварыцца на цябе, калi ты плыў на "Мобi Дыку" ў Патсдам, дзе ў Сан-Сусi ў атачэньнi магiлаў сваiх сабак спачывае кароль Фрыдрых II.

Бывай, падобная да невялiкага замку вiла Лiтаратурнага калёквiюму на прывазёрнай вулiцы, дзе ты ў сваiм пакоi ў вежы побач з ружовым каштанам, куды шторанiцы прылятала зязюля, спасьцiг, што такое эўрапейская цiшыня, пра якую сказаў у сваiм скандальным "Тропiку Рака" "чалавек са сталёвым фаласам, зьедлiвым розумам i неўтаймоўным свабодным сэрцам" - амэрыканскi пiсьменьнiк Генры Мiлер.

Бывай, вулiца Зандвэрдэр, над якой, калi ты, пабуджаны зязюляю, упершыню выйшаў на ранiшнi шпацыр, быў разьлiты кактэйль з пахаў бэзу, хваёвай смалы-жывiцы й гарачых булачак з карыцай. Бывай, падобная да адной з Кранахавых грацый наркаманка з плэерам i цiхiм шчасьлiвым сьмехам, што гучаў у гэтым вулiчным кактэйлi, дадаючы ў яго свой струменьчык з водару невядомых духоў i салодкага жаночага поту.

Бывай, да болю родны i ўтульны "Запарожац" з усходнебэрлiнскiм нумарам, што прыткнуўся сярод усiх гэтых пачварных аўдзi, фордаў, таётаў, вольваў i мэрсэдэсаў жывым увасабленьнем перавагаў плянавае эканомiкi.

Бывайце, мурашкi з Ванзэйскага парку! Гэтая зямля й вас надзялiла нямецкiм характарам зь ягоным богам парадку, i вы пракладаеце свае сьцежкi не абы-дзе, а акурат па каменных бардзюрах ходнiкаў, нiбыта за ваш мурашыны крок управа, крок улева вас вокамгненна возьме ў абарот палiцыя.