Владимир Орлов - Мой знаёмы забойца Сяргей (на белорусском языке)

Трэцюю пляшку мы пiлi ўжо з афiцыянткай Ленай, якую Сяргей угаворваў, але так i не ўгаварыў сесцi яму на каленi. Трамваi ўнiзе звiнелi часцей i весялей. "Пiво" ў жоўтай бочцы скончылася, i ягоныя аматары, маючы на такi выпадак адмысловыя запасы, дружна пацягнулiся ў блiзкi лясок.

Насупроць кавярнi спынiўся аўтобус, адкуль палезлi грыбнiкi з поўнымi кошыкамi апенькаў. Мы ўзялi першую шакаладку i чацвёртую, а магчыма, i пятую, бо тут я не зусiм пэўны, пляшку кабернэ i дамовiлiся, што заўтра ўраннi ўсе разам - я, Сяргей i афiцыянтка Лена - таксама паедзем у грыбы. Я паабяцаў паказаць мясцiны, дзе навалам маладых i таўстаногiх, як баравiкi, абабкаў, а калi iх раптам не будзе, дык заўсёды можна нарэзаць чорных груздоў.

Тэраса пакрысе запаўнялася публiкай, i афiцыянтка Лена ўжо не магла бавiцца з намi. Сяргей абвясцiў, што сёння пойдзе да жанчыны, якая да мiнулага Новага года пiсала яму на зону лiсты i слала пасылкi. Пасля гэтых слоў ён выняў з кiшэнi i падкiнуў угору сцiзорык. Бяскрыўдны сцiзорык вярнуўся ў Сяргееву руку грознаю фiнкай. Сяргей склаў яе, паказаў мне кнопку i папрасiў павартаваць "цацку" да ранiцы.

Афiцыянтка Лена, як i чакалася, на аўтастанцыю назаўтра не прыйшла, i мы паехалi ў грыбы ўдвух.

Дзень выпаў такi, як i ўчора, - з сонцам, павучынкамi i одумным кружляннем лiсцяў над утравелай лесавой дарогаю, што сустрэла нас некранутай расой. На iмшыстых купiнах у нiзавым рэдкаватым ялiннiку з дамешкам бярэзiнак цярплiва чакалi абабкi. Па вершалiнах, спрытна кiруючы пухнатымi хвастамi, шырокiмi кругамi доўга лётала над намi пара закаханых вавёрак. Адной ад глыбiнi пачуццяў захацелася паразмаўляць са мной, i яна спусцiлася зусiм нiзка.

Спярша мы з Сяргеем часта перагуквалiся, але ягоны голас усё аддаляўся i нарэшце зацiх. Я трохi пакрычаў i супакоiўся, бо мы ўсё адно павiнны былi сустрэцца на недалёкай шашы, якая час ад часу нагадвала пра сябе гулам машын.

На краi балацявiны я нарваўся на цэлую чараду маладых падасiнавiкаў, i калi, нацешыўшыся гэтым грыбным краявiдам, узяўся зразаць першы, спiнаю адчуў нечы позiрк. Цiшыня ўмомант напялася, i трэск сухой галiнкi прагучаў, быццам стрэл. Я, прыгнуўшыся, адскочыў убок i, сцiскаючы ў руцэ свой кухонны нож, павярнуўся тварам да небяспекi.

За пяць крокаў ад мяне з фiнкаю ў адведзенай руцэ стаяў Сяргей. Мяне апякла думка, што ён ведае пра нашае з Лiнай адзiнае спатканне. Мой труп ён утопiць у балоце, i яго нiколi не знойдуць. Я вырашыў, што без бою не здамся, i пачаў шаптаць малiтву. Бясконцую хвiлiну мы стаялi насупроць адзiн аднаго, а тады ён засмяяўся i, спружынiста крутануўшыся, кiнуў фiнку ў стаўбур старой ялiны. Фiнка ўпiлася ў дрэва на ўзроўнi чалавечага росту i азвалася тонкiм вусцiшным звонам.

Збiраць грыбы пасля такой прыгоды мне не хацелася, i праз чвэрць гадзiны мы ўжо галасавалi на шашы. Гэта была шаша на Рыгу, якою мы з Дзiнай, пакуль яна не зацяжарала ад Колi, дамаўлялiся ў першае студэнцкае лета дайсцi да мора. Машыны з латвiйскiмi нумарамi праляталi на крэйсерскай хуткасцi. Беларускiя грузавiкi i легкавушкi iшлi цiшэй, аднак не спынялiся. Нейкiя "Жыгулi" пачалi былi гамаваць, ды, наблiзiўшыся да нас, кiроўца нечакана рвануў наперад. Я ўважлiва паглядзеў на стрыжаную Сяргееву галаву i даў яму сваю кепурку. Гэты нескладаны манеўр змянiў сiтуацыю, i неўзабаве мы трэслiся ў кабiне спадарожнага "ЗiЛа".

Сяргей папрасiў спынiцца каля могiлак. Сонца пякло па-летняму, i на ўзбочыне мы скiнулi штармоўкi i швэдры, застаўшыся ў адных кашулях. Сярод крыжоў i помнiкаў сям-там мiльгалi падазроныя постацi. Хтосьцi, не тоячыся, збiраў бутэлькi, хтосьцi - зладзеявата - кветкi.

Хрызантэмы на мамiнай магiле былi яшчэ цэлыя.

Сяргей няўпэўнена азiраўся, i я адно тады ўцямiў, што ён не ведае, дзе пахавалi Лiну. Я, безумоўна, не ведаў бы таксама, каб яе магiла не была за пяць крокаў ад помнiкаў маiм бацькам. "Пайшлi", - сказаў я, i Сяргей зразумеў.

На Лiнiнай магiле акуратным крыжам зелянелi смолкi. Каля нядаўна пафарбаванай сiняй агароджы вырас вялiкi крамяны падасiнавiк. На фотакерамiчным медальёне Лiна выглядала значна цiкавейшаю, чым у жыццi. Сяргей пагладзiў адбiты рог помнiка i выцягнуў пляскатую пляшачку з нержавейкi.

На закуску ў мяне засталiся два яблыкi i лусцiк з сырам. "За што?" недарэчна запытаўся я. "Не будзем", - адказаў Сяргей i акрапiў з пляшачкi край магiльнага грудка.

У пляшачцы аказаўся спiрт.

Ехаць дахаты не хацелася, i з могiлак мы пайшлi цераз поле да Дзвiны. Сцежка плыла пад нагамi, i, не згаворваючыся, мы павярнулi да стажка саломы.

Сяргей узяўся перабiраць грыбы. Наверсе ў ягоным кошыку ляжаў магiльны падасiнавiк.