Іван Сяркоў - Мы з Санькам – артылерысты

Затое я бульбай з кіслымі гуркамі павячэраў, а ён, можа, нават макаронамі. За ўсё жыццё мне адзін раз толькі давялося іх пакаштаваць, гэта тады, як у вайну ў нашай вёсцы італьянцы стаялі, дык іхні повар дазволіў кацёл падшкрэбці. Ой, і смачна было, увесь век еў бы!

Затым розныя клопаты па стайні мяне адолелі. Не прыдумаю, дзе ўзяць фанеры на новыя таблічкі коням, дзе хімічным алоўкам разжыцца. I вось яшчэ – ці варта ад дзеда Каўрача пазбаўляцца? Хто тады настроіць хамут, хто аброць сшые, калі яна парвецца? Гэтага, мабыць і Чыжык не ўмее. Задумаешся тут. Хаця мяне, можа, яшчэ і не паставяць конюхам, старшыня ці хто іншы ўпрэцца.

А на вуліцы ўжо цёмна. Недзе затрынкала балалайка, дзявочы смех рассыпаўся пад вокнамі звонкім гарохам. Каля Скокавай хаты пачынаюцца танцы. Крутануўся я на другі бок, быццам прыпякло: хоць вы ў зараз медныя трубы зайграйце – не выйду.

I раптам каля самай нашай хаты дзяўчаты заспявалі прыпеўку, ды так гучна – хто каго перакрычыць, ды са смехам:

Мяне нібы варам абдалі. Каб вам скулле ў глотку – а калі бацька не спіць? Вось гадзюкі, вось кобры праклятыя, дня не мінула – паспелі прыдумаць. Вось зараз выскачу ды спушчу Жука з ланцуга, але што толку, калі ён, чорт, не куслівы.

Я думаў, што на гэтым усё і скончыцца, а яны зноў:

Відаць-такі, бацька не спаў, а можа, спаў ды прачнуўся, толькі з яго ложка раптам пачуўся не смех, а нейкае прыглушанае кудахтанне, быццам трохі і з плачам:

– Кху-кху-кху, каб вы скіслі, верціхвосткі. Глядзі ты на іх – і ў чынах разбіраюцца, і ў акладах.

I бабка са свайго кутка адгукнулася:

– Ідзі ты ўжо патрусіся трохі пад іх балабайку-хварабайку, а то будуць шчадраваць усю ноч, як пад Новы год.

Хутчэй жа іх балалайку шашаль паточыць, чым я пайду на тыя танцулькі пасля такіх прыпевак. Ды і Алёшка ж Скачок там будзе, з якім я не расквітаўся яшчэ за ранішні цырк. Не, няхай танцуюць цяпер самі, без мяне, хоць да ўпаду. А я, як толькі прыдбаюць мне новыя штаны, буду хадзіць танцаваць на Хутар. Там – гармонік з бубнам, а не задрыпаная балалайка.

I за прыпеўкі таксама разлічуся. Я ведаю, хто іх складае – Надзька Сіпакова. Яна яшчэ толькі школу канчае, а ўжо прыбілася да дзяўчат з нашага гурту, і не толькі прыбілася – пачала імі верхаводзіць, яны ўсе ёй у рот глядзяць. А было б там на што глядзець – нізенькая, кругленькая, нос піпкай і такая ўжо смяшлівая, быццам яе ўвесь час нехта казыча. I яшчэ – калі ў маёй Каці вяснушкі толькі на носе і дзе-нідзе на шчоках і толькі вясной, дык у гэтай рагатухі – круглы год ад вуха і да вуха, быццам яе хто знарок цагляным пылам напудрыў. Ёй скажаш:

– Ух, рыжая! А яна:

– Ха-ха, што рыжэй, то даражэй!

Вось за гэта за ўсё ў яе і мянушка такая – Гарбуза.

З гэтай самай Гарбузой мне і трэба разлічыцца за прыпеўкі. Яны ў яе самі з языка скачуць. Яна жыва не будзе, калі за вечар не прыдумае іх дзве-тры. I пра што хочаш, на што вока кіне. Вось каб і мне самому пра яе скласці што-небудзь смешнае. Хаця б так:

А цяпер само просіцца – каза, просіцца, а не клеіцца. Хіба вось так:

Так я і заснуў, больш нічога лепшага не прыдумаўшы. Калі б Санька – той змог бы, галавы не ламаючы, якую хочаш казу да гарбуза прыляпіць.

Яшчэ два дні я вазіў потым з Глыжкам снапы, яшчэ два вечары Надзька-Гарбуза дапякала мяне ўсё новымі прыпеўкамі, а бабуля – яхіднымі парадамі.

– Выйдзі ўжо, калі прысушыў дзеўку.

А на трэці дзень надвячоркам адбылося такое, што і ахнуць мала. Толькі селі мы сям’ёй вячэраць, вярнуўшыся з поля, а на парог – дзядзька Калдоба, наш участковы міліцыянер, пры поўным, як гаворыцца, парадзе. Госць ён у нас рэдкі і сваім нечаканым прыходам усіх нас азадачыў. Я нават разгубіўся, ці не па маю душу ён прыйшоў з-за той бойкі са Скачком на калгасным двары, ці па Глыжку, які сёння ўкраў у калгасным садзе з дзесятак антонавак. За суседскія – нічога, а за калгасныя могуць і засудзіць ці бацьку штраф прыпаяць – народнае дабро. Закон цяпер наконт гэтага суровы.

Але Калдоба ні мяне, ні Глыжку не арыштаваў.

– Мой Юрка, – сказаў ён, прывітаўшыся, – прыходзіў сёння з вучылішча, хацеў пабачыць вашага Івана, ды не знайшоў. Дык вось ён пераказаў: няхай заўтра ідзе – яго як быццам іхні генерал выклікае.