Aleksandr Kuprin - Filin seyrə çıxması

Dzi-Dzi gödəkcə və şalvarda gəzərdi, ancaq başmaq və corabı o saat çıxardıb atardı. Nədənsə boğazının altından lentlə bağlanmış papağını çəpəki qoymaqdan xoşu gələrdi.

Biz nə qədər qorusaq da Dzi-Dzi bir gün xəstələndi. Onu tanışımız, tibb institutunun tələbəsi Vanya dayı və Kuprin müalicə etməyə başladılar. Onlar meymunun ciyərlərinə qulaq asır, dərman verir, banka salır, kompres qoyurdular. Biz Aleksandr İvanoviçin məsləhətinə görə meymuna sıyıq verir, güc-bəla ilə kakao və süd içirdirdik. Bütün bu səylərə baxmayaraq, Dzi-Dzi öldü. O çox incə, mülayim və mehriban bir məxluq idi.

Kuprinin əsərlərində atların gözəlliyindən, onların gücündən, bacarıq və ağlından bəhs edən təsvirlərə tez-tez rast gəlmək olur. Heyvanları öyrətməklə məşğul olan kiyevli Krutikovun məktəbindəki atlar haqqında onun söylədiyi maraqlı söhbətlər yaxşı yadımdadır.

Bu məktəbə ancaq cavan atları qəbul edərdilər. Burada atların şüurunu inkişaf etdirir, fərasətli, zirək və sürətlə qaçan olmalarına çalışırdılar. Kəhgirlik, tərslik kimi adətləri onlara tərgidirdilər.

Öyrədilmiş atlar vals oynamağı, təntənə ilə yeriməyi, özünü ölülüyə vurub yerə yıxılmağı, yerdən iki metr hündürlüyündə olan nazik taxtanın üzərində yeriməyi, uca çəpərlərin, enli xəndəklərin üstündən tullanmağı bacarırdılar.

Məşğələ olmayan vaxtlarda atlar gəlib sahibinin evinə çıxar, bütün mənzili gəzər, hər şeyi – yazı stolunu, mürəkkəbqabını, qələmləri, karandaşları iyləyər, qənd olub-olmadığını yoxlamaq üçün ehtiyatla ağ kağız vərəqlərini çeynəyərdilər.

Atlardan biri sahibinin kabinetində xalça üstündə uzanmağı, bir başqası isə pəncərədən saatlarla küçəyə, ardı-arası kəsilməyən faytonlara və yaxınlıqdan keçən tramvay vaqonlarına tamaşa etməyi sevirdi.

Məktəbin sahibi Kuprinin dostu idi. Aleksandr İvanoviç günlərinin çoxunu məktəbdə keçirər, atların təliminə baxardı, onları öyrətməkdə dostuna kömək edərdi.

Kuprin həmin məktəb haqqında söz açanda onun söhbətindən doymaq olmurdu. Amma nədənsə bu barədə o heç bir şey yazmamışdır. Kuprin, canavar yaralamış bir dayçanı mənim atamla birlikdə ölümdən necə xilas etdiklərindən də yazmamışdır.

Bu dayçanı onlar bir yay günündə Kiyev yaxınlığında yarmarkada görmüşdülər.

Dayça bir kəndli arabasında uzanıb qalıbmış. Onun yarası çox dəhşətliydi. Artıq irinləməkdə olan yara dayçanın qulağından başlayaraq bütün boynunu, çiynini tutmuşdu.

Kuprin dayçaya baxıb onun sahibinə:

– Müalicə etmək lazımdır, – deyibmiş. Dayçanın sahibi kəndli ümidsiz halda əlini yelləyibmiş.

O zamanlar nəinki atları, hətta adamları belə müalicə etməyə bir yer yox idi. Kəndlərdə nə həkim, nə də xəstəxana vardı. Müalicə olunmaq üçün qəza mərkəzlərinə getmək lazım gəlirdi.

Kəndli çox ucuz qiymətə dayçanı almağı təklif edir. Kəndliyə pul və ünvan yazılmış bir kağız verirlər ki, bir aydan sonra o, gəlib dayçasını aparsın. Bəlkə onu xilas etmək mümkün oldu… Kuprinlə atam qızmar yay günəşində toz-torpağa bulaşmış halda, qan-tər içində dayçanı qolları üstə evə gətirdilər.

Bu zaman ailəmiz yaylaqda idi. Dayçanı onlar bağda stolun üstə uzadıb sarıdılar, sonra dəhşətli yaranı karbol turşusu məhlulu ilə yudular, dərmanladılar və tənziflə bağladılar. At dirçəldi, yarası sağaldı. Onu Krutikova, cavan atlar məktəbinə verdilər.

Текст предоставлен ООО «ЛитРес».

Прочитайте эту книгу целиком, на ЛитРес.

Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.

Saşa – rus dilində Aleksandr adının nəvaziş formasıdır (tərcüməçi).

Sonya – rus dilində Sofya adının nəvaziş formasıdır (tərcüməçi)