Мопассан Де - Аздоба (на белорусском языке)

- Нiчога. Але ўбораў у мяне няма, i таму на гэтае свята я пайсцi не магу. Сваю картку можаш аддаць якому прыяцелю, чыя жонка здолее прыбрацца лепш за мяне.

Яго апанавала роспач. Ён кiнуўся ўгаворваць:

- Ну, добра, Мацiльда. Ну, колькi ён будзе каштаваць, такi ладны гарнiтур, каб ты магла яго яшчэ калi надзяваць, ну, на якi iншы выпадак, такi, каб не надта, ну, папрасцей?

Яна крыху задумалася, прыкiдваючы ў думках суму i адначасова ўзважваючы, колькi можа папрасiць у свайго ашчаднага мужа, каб не выклiкаць у яго адразу адмаўлення i спалоханага крыку.

Нарэшце яна прамовiла не вельмi ўпэўнена:

- Дакладна не ведаю, але, мусiць, чатырохсот франкаў мне было б досыць.

Ён крыху збялеў, бо менавiта такiя грошы ў яго былi прызапашаны на куплю стрэльбы, з якой ён налета меўся ездзiць з кампанiяй некуды пад Нантэр, - яго сябры кожную нядзелю палявалi там на жаўрукоў.

Аднак ён сказаў:

- Добра. Я дам табе чатырыста франкаў. Але ўжо ты пастарайся, каб сукенка была добрая.

Святочны дзень наблiжаўся, а панi Люазэль гэта, здаецца, не радавала, яна мела сумны, неспакойны, заклапочаны выгляд. Яе ўбранне, аднак, было ўжо гатовае. Неяк увечары муж сказаў ёй:

- Ды што з табой такое? Ужо трэцi дзень ты нейкая дзiўная.

I яна адказала:

- Мяне засмучае, што ў мяне няма нiякай аздобы, хоць бы якой брошкi цi каменя. Так я буду мець дужа мiзэрны выгляд. Ужо лепей зусiм не iсцi на гэты вечар.

Ён запярэчыў:

- Прышпiлiш сабе жывыя кветкi. Цяпер, узiмку, гэта будзе глядзецца нават шыкоўна. За дзесяць франкаў можна купiць дзве цi тры выдатныя ружы.

Гэта яе зусiм не пераканала:

- Не... Няма большай знявагi, як глядзецца жабрачкай сярод багатых паняў.

Раптам муж аж крыкнуў:

- Ну i дурнiца ж ты! Iдзi да сваёй сяброўкi, панi Фарэсцье, ды папрасi ў яе, хай пазычыць табе якую аздобу. Ты ж яе даволi блiзка ведаеш, каб зрабiць гэта.

Яна радасна схамянулася:

- I праўда. А я i не падумала нават.

Назаўтра яна пайшла да сяброўкi i расказала ёй пра сваю бяду.

Панi Фарэсцье падышла да шафы з люстрам, дастала адтуль вялiкi куфэрак i прынесла яго да панi Люазэль. Адчынiўшы яго, яна прапанавала:

- Выбiрай сама, дарагая.

Спачатку, зверху, тая ўбачыла нейкiя бранзалеткi, пад iмi - перлавыя пацеркi, пасля - выдатны крыж венецыянскай работы, увесь з золата, абсыпаны каштоўным каменнем. Яна прымярала аздобы, седзячы перад люстрам, i ўсё не магла што-небудзь выбраць, не рашалася нi ўзяць, нi пакiнуць iх, пакласцi на месца. Яна ўсё пыталася:

- А болей у цябе нiчога няма?

- Ну, ёсць, вядома. Шукай. Я ж не ведаю, што можа табе спадабацца.

Раптам у чорнай атласнай скрынцы яна ўбачыла дзiвосныя дыяментавыя каралi, i яе сэрца закалацiлася ад шалёнага жадання. Яна ўзяла iх дрыготкiмi рукамi i прымерала на шыi, паверх сукенкi з высокiм каўняром, i застыла, зачараваная сваiм адбiткам у люстры.

Пасля, нерашуча, з нейкiм адчаем яна папыталася:

- Ты можаш пазычыць мне гэта, толькi гэта, больш нiчога?

- Ну, вядома ж, бяры.

Яна кiнулася сяброўцы на шыю, пацалавала яе i хутчэй пабегла са сваiм скарбам дахаты.

Дзень балявання настаў. Панi Люазэль мела вялiкi поспех. Зграбная, элегантная, яна была прыгажэйшая за ўсiх, яна ўвесь час усмiхалася i не знаходзiла сабе месца ад шчасця. Усе мужчыны глядзелi на яе, пыталiся яе iмя, iмкнулiся з ёй пазнаёмiцца. Прайсцiся з ёй у вальсе хацелi найвышэйшыя чыноўнiкi з сакратарыята. Яе прыкмецiў сам мiнiстр.

Яна танцавала заўзята, з запалам, ап'янелая ад радасцi, забылася на ўсё ў трыумфе сваёй прыгажосцi, у славе свайго поспеху, нiбыта ў воблаку шчасця ад столькiх знакаў увагi, ад усяго гэтага захаплення i пакланення, што яна выклiкала ў мужчын, ад поўнай сваёй перамогi, што заўжды так соладка грэе жаночае сэрца.

Адно а чацвёртай гадзiне ночы яна сабралася пайсцi дамоў. Яе муж ад поўначы спаў у маленькай пустой зале з трыма iншымi чыноўнiкамi, жонкi якiх дужа весялiлiся на баляваннi.

Муж накiнуў ёй на плечы паўкажушок, сцiплае пахажалае адзенне, убоства якога не стасавалася з элегантнасцю вячэрняга ўбрання. Яна адчула гэта, i ёй захацелася хутчэй уцячы, каб яе не заўважылi iншыя жанчыны, якiя захiналi свае плечы ў дарагiя футры.

Люазэль затрымаў яе:

- Ды чакай жа. Прастудзiшся на вулiцы. Я зараз клiкну фiякр.

Але яна не слухала яго i ўжо хутка спускалася па лесвiцы. Калi яны выйшлi на вулiцу, свабодных брычак там не было, яны пачалi шукаць, крычалi наўздагон рамiзнiкам, але тыя былi ўжо далёка.

Яны спускалiся да Сены, змерзлыя, не спадзеючыся ўжо нi на што. Нарэшце, каля рэчкi, iм трапiўся адзiн з тых лядашчых начных вазочкаў, якiя можна сустрэць у Парыжы толькi ўночы, нiбыта яны саромеюцца свайго ўбоства, каб ездзiць па горадзе днём.