Пасля полiўкi падалi ялавiчыну, такую тлустую, такую развараную, што яна распаўзалася. Сяржант жаваў яе павольна, стомлена, з агiдай i злосцю.
Панi Падуа спыталася ў мужа:
- Ты пойдзеш сёння да пана Першага прэзiдэнта?
- Пайду, дарагая.
- Не баўся доўга. Ты так кожны раз стамляешся, калi да некага iдзеш. Ты з тваiм благiм здароўем не створаны для свецкага жыцця.
I яна пачала гаварыць пра местачковае таварыства, пра цудоўнае таварыства, у якiм з павагай прымалi пана i панi Падуа дзеля iх рэлiгiйных пачуццяў.
Пасля прынеслi яблычнае пюрэ i кiлбасы, каб ушанаваць госця.
Потым быў сыр. На iм усё скончылася. Кавы не было.
Калi Варажу зразумеў, што будзе вымушаны гэты вечар заставацца з сястрою, выслухоўваць яе папрокi i вымовы, не маючы нават магчымасцi прапусцiць чарачку, ён адчуў, што не вытрымае гэткае пакуты, i заявiў, што яму трэба зайсцi ў жандармерыю, каб уладзiць нейкiя праблемы са звальненнем.
I як толькi прабiла сем гадзiн, ён уцёк з дому.
Выскачыўшы на вулiцу, ён перш за ўсё абтросся, як сабака, што вылазiць з вады, буркочучы пад нос: "Але ж я i ўлiп, чорт мяне бяры!"
I ён пачаў шукаць кавярню, найлепшую кавярню ў мястэчку. Ён знайшоў яе на плошчы, пад двума лiхтарамi. Увайшоўшы, ён убачыў пяць-шэсць чалавек, якiя цiха пiлi i размаўлялi за маленькiмi столiкамi. Два гульцы ў бiльярд хадзiлi вакол стала з зялёным сукном, дзе качалiся i бiлiся адзiн аб адзiн шары.
Чулiся iх галасы: "Васемнаццаць, - дзевятнаццаць. - Не шанцуе. - О, добры ўдар! Выдатна! - Адзiнаццаць. - Трэба было бiць чырвоным. - Дваццаць. -Дванаццаць. А, што? Праўду казаў?"
Варажу папрасiў:
- Паўкубачка кавы i графiн каньяку, найлепшага.
Ён сеў i стаў чакаць.
Варажу прызвычаiўся бавiць вольныя вечары з сябрамi, сярод гоману, у тытунёвым дыме, i таму гэтае зацiшша, гэты спакой злавалi яго. Ён выпiў спачатку каву, пасля графiн каньяку, пасля яшчэ адзiн. I цяпер яму ўжо хацелася смяяцца, крычаць, спяваць, набiць каго-небудзь.
Ён сказаў сабе: "Чорт, быццам бы трохi падняўся настрой. Каб яшчэ дзе добра пагуляць!" I яму адразу ж прыйшла думка пайсцi пазабаўляцца да дзевак.
Ён паклiкаў гарсона:
- Гэй, афiцыянт!
- Слухаю пана.
- Скажыце, афiцыянт, дзе тут можна пазабаўляцца?
Гарсон здзiўлена паглядзеў на Варажу.
- Не ведаю, пане. Тут жа ж i можна!
- Як, тут? Што ж такое па-твойму "пазабаўляцца"?
- Не ведаю, пане, напэўна, выпiць добрага пiва цi добрага вiна.
- Дурань ты, а як жа паненкi?
- Паненкi? А...
- Ага, паненкi. Дзе iх можна тут знайсцi?
- Паненак?
- Ды паненак, паненак!
Гарсон падышоў блiжэй i цiха спытаўся:
- Вы маеце на ўвазе, дзе знаходзiцца завядзенне?
- Ну але, каб ты ляснуўся!
- Пойдзеце проста, пасля павернеце ў другую вулiцу ўлева, а пасля ў першую ўправа. Нумар пятнаццаць.
- Дзякуй, стары. Гэта табе.
- Дзякую пану.
I Варажу выйшаў, паўтараючы: "Другая вулiца ўлева, першая ўправа, нумар пятнаццаць". Але праз хвiлiну ён падумаў: "Другая ўлева, ну так, але калi я выйшаў з кавярнi, трэба было iсцi налева цi направа? А, халера з iм, там паглядзiм".
Ён пайшоў, павярнуў у другую вулiцу направа, пасля ў першую налева i стаў шукаць нумар пятнаццаць. Дом нумар пятнаццаць з выгляду быў даволi прыстойны, праз зачыненыя аканiцы з вокнаў другога паверха прабiвалася святло. Уваходныя дзверы былi адчыненыя, у калiдоры гарэла лямпа. Сяржант падумаў: "Ну, гэта напэўна тут".
Ён увайшоў, але нiхто не сустракаў, i таму ён пачаў гукаць: "Гэй! Гэй!"
З'явiлася маленькая пакаёўка. Заўважыўшы вайскоўца, яна спынiлася здзiўленая. Ён сказаў ёй:
- Здароў, дзетка. Дамы наверсе?
- Наверсе, пане.
- У салоне?
- У салоне, пане.
- Мне застаецца толькi падняцца?
- Падняцца, пане.
- Дзверы насупраць?
- Насупраць, пане.
Ён падняўся, адчынiў дзверы i ўбачыў у пакоi, ярка асветленым дзвюма лямпамi, люстрай i дзвюма свечкамi ў кандэлябрах, чатырох дам у дэкальтэ, якiя, як здавалася, некага чакалi.
Тры з iх, маладзейшыя, сядзелi з трохi напышлiвым выглядам на накрытых барвовым аксамiтам крэслах, а чацвёртая, якой было гадоў сорак пяць, папраўляла кветкi ў вазе. Яна была вельмi тоўстая, з-пад сукенкi з зялёнага шоўку тырчалi яе вялiзныя рукi i таўшчэзная, абсыпаная пудрай шыя.
Сяржант павiтаўся:
- Дзень добры, панi.
Старэйшая павярнулася, здзiвiлася, але кiўнула:
- Дзень добры.
Ён сеў.
Але ўбачыўшы, што нiхто не спяшаецца яго абслугоўваць, ён падумаў, што ў гэтым доме прымаюць напэўна толькi афiцэраў, i пачаў непакоiцца. Пасля ён сказаў сам сабе: "Ат! Пачакаю, пакуль яшчэ хто-небудзь прыйдзе, тады паглядзiм".
Читать дальше