- Разумею, гэта не было мудра. Такi блiзкi Вам, як гэта ўвогуле магчыма камусьцi чужому быць Вам блiзкiм, я паводле сваёй натуры. Пра гэта Вы, зрэшты, ведаеце; навошта тады гэты жаль? Калi Вам хочацца ламаць камедыю, дык адразу скажыце; я пайду адсюль.
- Во як? I ў Вас хапае адвагi казаць мне пра гэта? Бачу, у Вас яе трохi зашмат. Дый, урэшце, Вы ў маiм пакоi. Вы ўшчаперылiся, як той вар'ят, пальцамi ў маю сцяну. Мой пакой, мая сцяна! Да таго ж усё, што Вы тут казалi, - гэта не толькi нахабства, гэта проста смеху варта. Вы кажаце, што гэта Вашая натура прымушае Вас так гаварыць са мною. Няўжо праўда? Вашая натура Вас прымушае? Што ж, вельмi гжэчна з боку Вашае натуры. Ваша натура - яна ж i мая, i калi я паводле сваёй натуры прыязны з вамi, дык i Вам нiхто не дазваляў быць iншым.
- Што, вось гэта i ёсць прыязнасць?
- Я кажу пра тое, што было.
- Хiба Вы ведаеце, якi я буду пасля?
- Я нiчога не ведаю.
I я, падышоўшы да маленькага стала, запалiў на iм свечку. Тады нi электрычнасцi, нi газу ў мяне ў пакоi не было. Я трохi пасядзеў каля стала, потым, стамiўшыся ад гэтага, падняўся, накiнуў на плечы палiто, узяў з канапы капялюш i дзьмухнуў на свечку. Выходзячы з пакоя, зачапiўся за ножку крэсла.
На сходах напаткаўся сусед з майго паверха.
- Зноў iдзяце кудысь, лайдача? - спытаўся ён, стоячы на дзвюх прыступках, шырока расставiўшы ногi.
- Што ж мне рабiць? - сказаў я. - У мяне ў кватэры толькi што быў прывiд.
- Вы кажаце пра гэта так, нiбыта знайшлi валасiну ў супе.
- Жартуеце. Але ж прывiд ёсць прывiд.
- Вельмi добра. Але як быць, калi наогул у прывiды не верыш?
- Вы думаеце, я ў iх веру? Але што мне дае гэтае нявер'е?
- Усё проста. Вы не павiнны больш нiколi палохацца, калi да вас у хату сапраўды завiтае прывiд.
- Вядома ж, але гэты сполах - не самы важны. Найбольш баiшся - гэта калi думаеш, чаму ён з'явiўся. I гэты страх не знiкае. Ён якраз выдатна сядзiць ува мне. - Нервуючыся, я пачаў лiхаманкава мацаць па ўсiх сваiх кiшэнях.
- Калi Вы не баiцеся самога прывiду, Вы б маглi спакойна спытацца ў яго, чаму ён прыйшоў.
- Вы, бачу, нiколi яшчэ не гаварылi з прывiдамi. Ад iх нiчога па-сапраўднаму нельга даведацца. Гэта - адна марная мiтусня. Часам у гэтых прывiдаў бывае больш сумненняў наконт свайго iснавання, чымся ў нас; гэта й не дзiва, бо яны такiя кволыя.
- А я чуў, нiбыта iх можна выкармiць.
- А Вы добра дасведчаныя ў гэтым. Можна, вядома. Але ж хто будзе гэтым займацца?
- Чаму? Калi, прыкладам, гэты прывiд жаночага полу? - адказаў ён i перайшоў на прыступку вышэй.
- Ну, калi так, - сказаў я. - Але нават тады ён не падыдзе для гэтага...
Я задумаўся. Мой знаёмы стаяў мiж тым ужо так высока, што, каб бачыць мяне, мусiў нагiнацца пад пралётам лесвiцы.
- I ўсё ж, - сказаў я яму, - калi Вы прагонiце адтуль, зверху, мой прывiд, мiж намi ўсё будзе скончана, назаўсёды.
- Ды не, я пажартаваў, - сказаў ён i зноў выпрастаўся.
- Вось гэта добра, - прамовiў я i мог нарэшце iсцi гуляць са спакойнаю душой.
Але яе, маю душу, апанавала самота; з гэтае прычыны я зноў падняўся ў свой пакой i лёг спаць.