Эрих Ремарк - Тры таварышы (на белорусском языке)

- Вось яна, - сказаў лекар i выпрастаўся. Ён выцер кулю i аддаў яе чыноўнiку.

- Такая ж самая. З той самай зброi, праўда?

Кёстэр нахiлiўся i пачаў уважлiва разглядаць маленькiя, з матавым бляскам, кулi, якiя качалiся на далонi палiцэйскага чыноўнiка.

- Так, - сказаў ён.

Чыноўнiк загарнуў iх у паперку i схаваў у кiшэнь.

- Папраўдзе, гэта не дазволена, - сказаў ён праз нейкi час, - але калi вы хочаце ўзяць яго дадому... састаў злачынства высветлены, цi не так, доктар? Лекар кiўнуў. - Вы ж i судовы лекар, - працягваў чыноўнiк, - ну тады... як хочаце... вам толькi трэба... можа здарыцца, што заўтра з'явiцца яшчэ адна камiсiя...

- Я ведаю, - сказаў Кёстэр. - Мы ўсё пакiнем, як было.

Чыноўнiкi пайшлi.

Лекар iзноў закрыў i заклеiў раны Готфрыда.

- Што вы хочаце рабiць? - спытаў ён. - Вы можаце ўзяць з сабой насiлкi. Толькi вярнiце iх сюды заўтра да вечара.

- Добра, дзякуй, - сказаў Кёстэр. - Пайшлi, Робi.

- Я дапамагу вам, - сказаў санiтар.

Я пахiтаў галавой.

- Справiмся.

Мы паднялi насiлкi, вынеслi iх i ўладкавалi на два левыя сядзеннi, якiя ўтварылi плоскасць з адкiнутымi спiнкамi. Санiтар i лекар выйшлi i назiралi, што мы робiм. Мы накрылi Готфрыда яго плашчом i паехалi. Праз некалькi хвiлiн Кёстэр павярнуўся да мяне.

- Мы потым яшчэ раз праедзем па той вулiцы. Я ўжо раз быў там. Але было зарана. Магчыма, яны паявяцца.

Паволi пайшоў снег. Кёстэр вёў машыну амаль нячутна. Ён часта выцiскаў счапленне i выключаў запальванне. Ён не хацеў, каб нас чулi, хоць чацвёрка, якую мы шукалi, не ведала, што ў нас ёсць машына. Бясшумна, як белы прывiд, мы плылi праз снег, якi падаў усё гусцей. Я дастаў з iнструментаў малаток i паклаў каля сябе, каб нечакана выскачыць з машыны i ўдарыць. Мы ехалi па вулiцы, на якой адбылася трагедыя. Пад лiхтаром яшчэ можна было бачыць чорную крывавую пляму. Кёстэр выключыў святло. Мы ехалi каля самага бардзюра i сачылi за вулiцай. Нiкога не было бачна. Толькi з асветленага шынка чулiся галасы.

Кёстэр спынiўся на скрыжаваннi.

- Застанься тут, - сказаў ён, - я зазiрну ў шынок.

- Пойдзем разам, - не згадзiўся я.

Ён кiнуў на мяне позiрк, якi я запомнiў з таго часу, калi ён адзiн хадзiў у разведку.

- У шынку я нiчога ўсчынаць не буду, - сказаў ён. - Ён можа ўлiзнуць ад мяне. Я толькi гляну, цi ёсць ён там. Мы тады пачакаем яго. Застанься тут каля Готфрыда.

Я згодна кiўнуў, i ён знiк у завiрусе. Сняжынкi бiлi мне ў твар i раставалi. Мне раптам зрабiлася не па сабе, што Готфрыд закрыты, як быццам ён ужо не з намi, i я адкiнуў плашч з твару. Цяпер снег падаў яму на твар, на вочы, на вусны, але не раставаў. Я ўзяў сваю хусцiнку, абцёр яго i зноў накiнуў на яго плашч.

Вярнуўся Кёстэр.

- Няма?

- Не, - адказаў ён.

Ён сеў у машыну.

- Мы праедзем цяпер па iншых вулiцах. У мяне такое пачуццё, што мы яго вось-вось сустрэнем.

Матор зароў, але тут жа сцiшыўся. Мы пацiху ехалi праз белую завiрушную ноч, з вулiцы ў вулiцу, на паваротах я прытрымлiваў Готфрыда, каб ён не з'ехаў. Час ад часу мы спынялiся, ад'ехаўшы метраў сто ад якога-небудзь шынка, i Кёстэр шырокiмi крокамi бег назад, каб зазiрнуць у яго. Ён быў апантаны змрочным, халодным шаленствам. Ён не думаў пра тое, што спачатку трэба завезцi Готфрыда. Двойчы ён памыкаўся зрабiць гэта, але потым зноў вяртаўся, бо яму здавалася, што якраз у гэты момант можа з'явiцца чацвёрка.

Раптам далёка наперадзе на пустой доўгай вулiцы мы ўбачылi цёмную групу людзей. Кёстэр адразу ж выключыў запальванне, i мы бясшумна, выключыўшы фары, пад'ехалi да iх. Тыя нас не пачулi. Яны размаўлялi памiж сабой.

- Чацвёра, - шапнуў я Кёстэру. У той самы момант машына зараўла, iмгненна праляцела апошнiя дзвесце метраў, амаль заскочыла на тратуар i з вiскам, ледзь не перакулiўшыся, спынiлася не больш чым за метр ад чатырох, якiя спуджана ўскрыкнулi. Кёстэр павiс, нахiлiўшыся з машыны, яго цела напружынiлася, як сталёвы лук, ён быў гатовы выскачыць. Яго твар зрабiўся няўмольны, як смерць.

Мы ўбачылi чатырох бездапаможных пажылых людзей. Адзiн з iх быў п'яны. Яны пачалi лаяцца. Кёстэр нiчога не адказаў. Мы паехалi далей.

- Ота, - сказаў я, - мы сёння не знойдзем яго. Я не думаю, што ён адважыцца выйсцi на вулiцу.

- Можа, i так, - адказаў ён праз нейкi час i павярнуў машыну. Мы паехалi да дома, дзе жыў Кёстэр. У яго пакой быў асобны ўваход, так што нiкога не трэба было будзiць. Калi мы выйшлi з машыны, я сказаў:

- Чаму ты не захацеў гаварыць палiцыi, як той выглядаў? Нам дапамаглi б знайсцi яго. А мы ж яго разгледзелi даволi добра.

Кёстэр зiрнуў на мяне.

- Таму што мы самi з iм разлiчымся, без палiцыi. Няўжо ты думаеш... - яго голас зноў прыцiх, ён быў прыглушаны i жахлiвы, - што я аддам яго палiцыi? Каб ён атрымаў некалькi гадоў турмы? Ты ж ведаеш, чым канчаюцца ўсе гэтыя працэсы. Гэтыя малойчыкi ведаюць, што знойдуцца добранькiя суддзi! Гэтага не будзе! Кажу табе: калi б яго нават злавiла палiцыя, я заявiў бы, што гэта не той, каб ён сам трапiў мне ў рукi. Готфрыд мёртвы, а той - жывы? Гэтага не будзе!