Майн Рыд - Коннік без галавы

Цішыня, пакутлівая, як на хаўтурах, час ад часу перарываецца рэзкім, нібы пісталетны стрэл, шчоўканнем бізуна ці гучным аксамітавым «уоа», што зрываецца з тоўстых губ то аднаго, то другога чарнаскурага фурмана.

Павольна рухаецца караван, быццам ідзе навобмацак. Уласна кажучы, сапраўднай дарогі няма. Яна абазначана толькі слядамі калёс ранейшых павозак, прыметнымі па раздаўленых сцёблах сакавітай травы.

Нягледзячы на чарапашы крок, мулы, запрэжаныя ў фургоны, робяць усё, што ў іх сілах. Плантатар мяркуе, што да новага маёнтка засталося не болей дваццаці міль. Ён спадзяецца дабрацца туды да надыходу ночы. Па гэтаму ён і вырашыў працягваць падарожжа, не зважаючы на паўдзённую спёку.

Раптам наглядчык дае знак фурманам, каб яны спынілі абоз. Ад’ехаўшы на сотню ярдаў уперад, ён рэзка нацягнуў павады, нібы перад якой-небудзь перашкодай.

Ён імчыць да абозу. У яго жэстах – трывога. Што здарылася? Ці не індзейцы? Казалі, што яны з’яўляюцца ў гэтых месцах.

– Што здарылася, містэр Сансом? – спытаў плантатар, калі коннік наблізіўся.

– Трава выпалена. У прэрыі быў пажар.

– Быў пажар? Але ж зараз прэрыя не гарыць, – хутка пытае гаспадар абозу, кідаючы неспакойны позірк у бок карэты. – Дзе? Я не бачу дыму.

– He, сэр, – мармыча наглядчык, – я не казаў, што яна зараз гарыць, я толькі сказаў, што прэрыя гарэла і ўся зямля стала чорнай, што твая піковая дзясятка.

– Ну, гэта не бяда! Мне здаецца, мы гэтак жа спакойна можам падарожнічаць па чорнай прэрыі, як і на зялёнай.

– Неразумна, Джон Сансом, падымаць вэрхал з-за драбніцы!.. Эй вы, чарнамазыя, паварушвайцеся! Бярыся за пугі! Паганяй! Паганяй!

– Але скажыце, капітан Калхаўн, – запярэчыў наглядчык чалавеку, які так рэзка адчытаў яго, – як жа мы знойдзем дарогу?

– А навошта шукаць дарогу? Якое глупства! Хіба мы з яе збіліся?

– Баюся, што так. Слядоў калёс не відаць: яны згарэлі разам з травой.

– Пусцякі! Як быццам нельга перасячы выпалены ўчастак і без слядоў. Мы знойдзем іх на тым баку.

– Так, калі толькі там застаўся другі бок, – прастадушна адказаў наглядчык, які, хоць і быў ураджэнцам усходніх штатаў, не раз бываў і на заходняй ускраіне прэрыі і ведаў, што такое памежнае жыццё. – Нешта яго не відаць, хоць я і з сядла гляджу!..

– Паганяй, чарнамазыя! Паганяй! – закрычаў Калхаўн, перарваўшы размову.

Ён прышпорыў каня і паскакаў уперад, даючы гэтым зразумець, што распараджэнне павінна быць выканана.

Абоз зноў рушыў, але, падышоўшы да мяжы выпаленай прэрыі, раптам спыніўся.

Коннікі з’язджаюцца разам, каб абмеркаваць, што рабіць. Становішча цяжкае – у гэтым усе пераканаліся, зірнуўшы на раўніну, якая рассцілалася перад імі.

Навокал не відаць нічога, акрамя чорных прастораў. Нідзе ніякай зеляніны – ні сцяблінкі, ні травінкі. Пажар лютаваў нядаўна – у час летняга сонцастаяння. Спелыя травы і яркія кветкі прэрыі – усё ператварылася ў попел пад разбуральным подыхам агню.

Наперадзе, направа, налева, наколькі хапае зроку, распасціраецца карціна спусташэння. Неба цяпер не блакітнае – яно стала цёмна-сінім, а сонца, хоць і не заслоненае аблокамі, як быццам не хоча тут свяціць і нібы хмурыцца ад віду змрочнай зямлі.

Наглядчык сказаў праўду: не засталося і слядоў дарогі.

Пажар, што спапяліў спелыя травы прэрыі, знішчыў і сляды калёс, якія паказвалі раней дарогу.

– Што ж нам рабіць? – гэта пытанне задае сам плантатар, і ў голасе яго гучыць разгубленасць.

– Што рабіць, дзядзька Вудлі?.. Канешне, працягваць шлях. Рака павінна быць па той бок пажарышча. Калі нам не ўдасца знайсці пераправу на адлегласці паўмілі, мы падымемся ўверх па цячэнню або спусцімся ўніз… Там будзе відаць.

– Але гэтак мы заблудзім, Касій!

– Наўрад… Мне здаецца, што выгаралая прастора не такая вялікая. He бяда, калі мы крыху саб’ёмся з дарогі: ўсё роўна, рана ці позна, мы выйдзем да ракі ў тым ці іншым месцы.

– Добра, мой друг. Табе лепш ведаць, я даверуся табе.

– He бойцеся, дзядзька. Мне здаралася быць і не ў такіх перапалках… Уперад, негры! За мной!

I адстаўны афіцэр кінуў самаздаволены позірк у бок карэты, з-за фіранак якой выглянуў цудоўны, крыху ўстрывожаны твар дзяўчыны. Калхаўн прышпорыў каня і самаўпэўнена паскакаў уперад.

Услед за шчоўканнем пугі чуецца тупат капытоў васьмідзесяці мулаў, змешаны з рыпеннем калёс. Фургоны зноў рушылі ў дарогу.

Мулы ідуць шпарчэй. Чорная прастора, нязвыклая для вачэй жывёл, нібы падганяе іх; ледзь паспеўшы даткнуцца да попелу капытамі, яны зноў падымаюць ногі. Маладыя мулы храпуць са страху. Паціху яны заспакойваюцца і ідуць за старэйшымі роўным крокам.