Іван Чыгрынаў - Звон ― не малітва

Рагнеда. I тую раніцу?

Ізяслаў. Я чамусьці не дужа помню яе. Яна для мяне была як навальніца. Прагрукатала і адышла за небакрай.

Княжыч становіцца на калені перад маці, тая бярэ галаву яго ў свае рукі.

Рагнеда. Ты, мой хлопчык, страціў у тую раніцу бацьку, а я знайшла вернага сына. Дык, кажаш, як навальніца для цябе яна, тая раніца? Можа, гэта і добра. А ў мяне ўсё наадварот. Для мяне тая ноч, а потым раніца як насланнё. I ўсё жыццё таксама здаецца насланнём. Значыць, бацьку ты бачыў у сне безадносна да тае раніцы?

Ізяслаў. Так.

Рагнеда. I як жа ён табе сніўся?

Ізяслаў. Здаецца, зусім без злосці, але ўсё нібыта хацеў штосьці сказаць. I якраз у той момант, як пачуць яго голас, мяне хтосьці будзіў. Напэўна, ваўчыца. I так колькі разоў за ноч. Так што спаў я, мама, дрэнна. I ўсё чамусьці мне сёння не падабаецца. Асабліва вядун Холад. У яго вачах сапраўды холад, дарма што дзікім бляскам гараць. А заўтра ў мяне паляванне. Ведаеш, вакол горада нашага мядзведзіца раз’ятраная ходзіць?

Рагнеда. Я чула, сын. Ведаю, што і на паляванне збіраешся. Але ж...

Ізяслаў. Ну вось, цяпер і ты пачнеш ушчуваць. Не першы раз мне на мядзведзяў хадзіць.

Рагнеда. Ты сапраўды не па гадах набіраешся сілы, Ізяслаў. I розуму.

Ізяслаў. Дык пра што ты збіралася гаварыць са мной?

Рагнеда. Гаворка тая нікуды ад нас не ўцячэ. Каго ты возьмеш з сабой на паляванне? Толькі сваіх слуг? Можаш узяць і маіх. Усё-ткі падмога. Ды і мядзведнікі мае больш спрактыкаваныя. А твае — маладыя.

Ізяслаў. Няхай. Са мной акрамя іх будуць лоўчы і Гарабой. Хіба, можа, злотніка твайго папрасіць у цябе?

Рагнеда. Не варта. Злотнік — па золату, не па мядзведзях.

Заходзіць лоўчы .

Лоўчы. Прабач, княгіня. Мне княжыч патрэбны.

Ізяслаў( бачыць незадаволены матчын позірк ), Гэта я загадаў лоўчаму адшукаць мяне, дзе б ні быў, калі вернецца Гарабой.

Рагнеда( да лоўчага ). Гавары.

Ізяслаў становіцца на ногі .

Лоўчы. Мядзведзіца бадзялася сёння вакол свяшчэннага лесу. Можа, да замка падыходзіла.

Iзяслаў. Хіба людзі з замка яе пакрыўдзілі?

Лоўчы. Не, княжыч. Тыя смерды цяпер не вылазяць з хат сваіх, што ў Валоўшчыне.

Рагнеда. А я думаю, чаму гэта ваўчыца пад самы замак падыходзіла. Таксама абароны шукала?

Iзяслаў. Дзе будзем абкладваць мядзведзіцу?

Лоўчы. Выедзем, княжыч, на ноч, а там відаць будзе. Куды яна, туды і мы. Урэшце, да раніцы высачым. Сабакі дапамогуць.

Рагнеда. Ты, лоўчы, глядзі там!

Лоўчы. Не хвалюйцеся, княгіня. Вачэй не звяду і паперад сябе княжыча не пушчу.

Рагнеда. Няхай з вамі будуць нашы багі.

Лоўчы выходзіць .

Ізяслаў( сядаючы ў крэсла ў прасценку паміж вокнамі ). Усё-ткі з якой прычыны прыходзіў да цябе Холад?

Рагнеда. Я ж казала. Пагаварыць. Тут ніхто не можа рабіць без княскай волі. Але тым часам і ён сон свой расказаў. Дзіўна, усе бачаць сны, а я — не. Вось ужо даўно мне нічога не сніцца.

Iзяслаў. Пра што яго сон?

Рагнеда. Нібыта цябе бачыў на княскім стале.

Iзяслаў. У Кіеве?

Рагнеда. Гэта невядома, на княскім стале. Можа, сапраўды бацька твой успомніў пра цябе. Хоць што я кажу? Хіба да гэтага яму цяпер? I жонку новую бярэ сабе, і веру мяняе.

Iзяслаў. Ты ўсё не можаш яму дараваць?

Рагнеда. Ён не толькі маё жыццё зганьбаваў, але і княства наша Полацкае знішчыў. Ты становішся дарослы, сын, таму пра ўсё павінен ведаць. Можа, дарэмна цябе так доўга трымаю пры сабе? Пара б табе свету паглядзець.

Iзяслаў. Да свету адсюль далёка.

Рагнеда. Далёкі свет заўсёды пасля становіцца блізкі. А бацьку твайму я сапраўды не даравала. У яго ўжо была я, а ён забіў свайго брата і ледзь не з-пад яго ўзяў сабе ягоную жонку, грачанку, ад якой Святаполк.

Iзяслаў. Калі гэта было?

Рагнеда. Што?

Ізяслаў. Ну... тое... калі забіў мой бацька свайго брата Яраполка?

Рагнеда. Не дужа даўно. Але заманіў да сябе ў дом яго, а тады двух варагаў нацкаваў, і тыя паднялі на мячах пад пахі на марозе.

Зноў перапыняюць іх размову — заходзіць кабета. Гэта былая Ізяславава нянька.

Нянька. Матухна княгіня, недагледзелі — Красуля твая занудзілася. Сліна з языка цячэ.