Муса Джалиль - Моабитские тетради

Аңла, бәгърем, менә шул вакытта,
Шул вакытта күңлем кимсенер.
Шунда гына үлем җиңсә җиңәр,
Кайтыр юлым, бәлки, киселер.

Мин моңарчы синең көтү белән
Көчле булдым сугыш кырында.
Синең сөю серле тылсым булып
Саклап килде йөргән юлымда.

Егылсам да, «җиңәм» дигән антым
Хәтеремдә минем һәркайчан.
Син үзең үк рәхмәт әйтмәссең бит,
Илгә җиңү алып кайтмасам.

Көрәш озак, юлы урау булыр,
Син көт, бәгърем, өзмә өметеңне!
Уттан, судан исән алып кайтыр
Мәхәббәтең сөйгән егетеңне.

Өзелеп төште бер гөл сабагыннан
Төньягыннан искән җил белән.
Озакламый җилнең канатына
Төялешеп карлар килделәр.

Мамык карлар гөлгә кәфен булды,
Кабер булды бакча түтәле;
Шунда үскән ялгыз бер ак каен
Кабер ташы ролен үтәде.

Кар бураны яңа корбан эзләп
Бөтерелә койма буенда.
Гөл уянмас, татлы йокы белән
Изелеп йоклый җирнең куенында.

Тик яз килгәч, гөлнең каберенә
Яңгыр явар, уйнар яшеннәр.
Һәм, түтәлне тутырып, таң алдыннан
Чәчәк атар яңа яшь гөлләр.

Сулган гөл күк, мин дә кышны көтәм,
Йоклар өчен ябынып юрганын;
Күңелегездә көлеп чәчәк атар
Минем соңгы йөрәк җырларым.

Иркәм белән икебез,
Пар алмадай битебез;
Чөкердәшеп, гөрләшеп,
Утырабыз серләшеп.

Иркәм минем бик күркәм,
Яратмый дип, юк үпкәм;
Керфекләре гөл генә,
Түбән карый гел генә.

Кыйгач аның кашлары,
Матур чәч тарашлары.
Барысыннан да бигрәк
Үтерә карашлары.

Ул ягымлы елмая,
Утырган да каршыма,
Ләкин шунсы ошамый,
Әллә кая ашыга.

Һаман карый сәгатькә,
Утырган күк сәнәккә.
– Күп утырдым, җитәр, – ди, –
Соңаям, – ди, – китәм, – ди.

Үч иткән күк сәгате,
Кая чаба – җен белсен!
Абау, ямьсез сугуы,
Чиркәү кага диярсең.

Мин ялынам: – Китмә, – дим. –
Әле вакыт иртә, – дим.
Иркәм карый сәгатькә:
– Китәм, вакыт үтә, – ди.

Мин түзмәдем, ахрысы,
Бар сабрымны югалттым.
Барып, юләр сәгатьнең
Телен тартып туктаттым.

– Бәхетлеләр сәгатькә
Карамыйлар, аппагым! –
Шулай итеп, без сизмәдек
Кызарып таң атканын.

Иртән миңа иркәм килгән,
Бәйрәм күлмәген кигән.
Су буена чакыра килгән,
Кичекми барсын, дигән.

Шул хәбәрне ишеттем дә
Ашыгып иркәмә киттем.
Өч адымны бер иттем дә
Иркәмә барып җиттем.

Иркәм әйтә: – Тальяныңны
Ник алмадың, акыллым?
Мин бит синең уйнавыңны
Яратканга чакырдым.

Сүзен тыңлап утырдым да
Торып өйгә йөгердем.
Тальянымны кыстырдым да
Чак-чак килеп өлгердем.

Иркәм әйтә: – Итекләрең
Майламаган икән бит!
Әллә шулмы үчекләвең?
Мин соң синең иркәң бит!

Шул шелтәсен ишеттем дә
Кире өйгә ычкындым.
Учлап-учлап май сөрттем дә
Итекләрне ышкыдым.

Килеп кердем, иркәм әйтә:
– Кырмаган бит сакалың!
Шуның өчен бит таң иртә
Барып ишегең шакыдым.

Болан төсле чабып кайттым,
Пәкене эзләп таптым.
Ары тарттым, бире тарттым,
Сакалны кырып аттым.

Инде килдем, әйтә иркәм:
– Кискәнсең иягеңне,
Үз-үзеңә син үч икән,
Биргәнсең кирәгеңне!

Сугышканнар, дип әйтерләр,
Мин бармыйм синең белән –
Иркәм белән йөрү бергә
Чикләнде шуның белән.

Акрын гына, сүлпән генә
Мин өемә атладым.
Кайткач, үзем: – Иркәм белән
Йөредем, – дип мактандым.

Иркәм минем бигрәк иркә,
Үрле-кырлы сикертә.
Иртә үпкә, кич тә үпкә,
Ә шулай да сөйдертә.

– Мин яратам бер хатынны,
Матурларның матуры.
Тик шунсы бар: ул матурым
Үзе бер ир хатыны.

– Гаҗәп түгел ансы, тик әйт:
Ул ирен яратамы?
Яратмаса, кыен түгел
Төзәтү бу хатаны.

– Ул яратмый бер дә ирен,
Җене белән бер күрә.
Утырып-утырып, бу иренә
Чыкканына үкенә.

– Ә алайса, ул иреннән
Аерылсын, әйт син аңа.
Гөрләтеп бер туй итәрсез,
Кояш чыгар сиңа да.

– Аһ, туганкай, рәхмәт сиңа,
Алтын синең бу сүзең,
Ләкин бөтен бәла шунда:
Аның ире – мин үзем.