Лидия Иксанова - Алексий Патриарх. Поэма

Ава пален: ох, эргыжым посна чот колеян корно вуча,

Ок пале веле эше тидым шкеже шол йоча.

Ачаж дене аваже черкыш коштыныт тунам,

Россий гыч пагален керек-могай унам.

Ыш кÿрылт кыл кÿдыратле Питер дек,

Вет шочмо эллан кыл кучалын служитлен.

О Ревель! Тые луктыч туныктен-ыс богослов курс гоч,

Кид ден пышталтын дьяклн, а вара – иерей.

Шочынаван черкыже Таллиныште тылетла

Лиеш и сурт и пече ачажлан тунам.

Алексейлан изи годсек черке лийын шке пöрт

Нужнан иленыт, но тудлан тудо ыш шорт.

Мо дене черке-влак да юмоужмо ойыртем улеш?

Кузе ме илышым ты да вес тÿнялаште ужына, коеш.

Ме – хритиан, ме – православный: еҥ йоратымаш,

Пагалымаш, вашполшымаш, чын, порылык лийшаш.

Ме толына ты мландыш юмо полшымо ден вел,

Авалан юмо деч кава гычын вола ты волгыдо увер.

Кунам ме каена каваш, вашлийже манын юмына чоннам,

Яндар лийже ман, тыршена илаш эре шотан.

Эн сай, эн поро, чын, мотор, айдеме чонлан лишыл пеш —

Мемнан шÿм-чонлан пижше православийын религий, еш.

Рвезе толын черкыш шкетын икана.

Ӱжын шÿмжым омса дечын юмава.

Ошкылын миен шыпак лач тудо век.

Кушто йÿкым колын: «Тол. Тол мыйын дек».

Тоштын огыл вуйым нöлталаш, вара гына

Лишеммеке, почо, ончалаш манын шинчам.

Ӱлÿчын кÿшкö изи рвезе ончалеш, вучен.

Да тÿкна ÿдырамашын поро шинчаж ден.

Кÿшÿчын ÿлыкö Казань юмо оҥа гыч Юмава

Тугай шыман шке порылыкшым ончылно шава:

«Тый шочынат шкалан огыл илаш-

Тый шочынат еҥ-шамычлан полшаш».

Мыняр. Ок пале, шогыш рвезе (кас марте).

Ача-ава кычалыныт, йоршешак йомдарен.

А Алексей шоген тунам ту черкыштак,

Лач тудо верыште, лач тудо юмоҥан ончылныжак.

Изи полмезылан ик татла веле чучын чылажат,

А жап эртен улмаш: кас шуын, шижын огыл ялт.

Нигö ыш пале: мом тудо Шочынава ден кутырен,

Лач иктым чылан умылышт: тудлан шке корныжым юмо пÿрен.

Крешене пайремлан моло пайрем ок шу.

Грек йылме гычын «вÿдышкö пуртен колташ». Ит шу.

Ик эн мондаш лийдыме шнуйло тат:

Чыла шем язык дечын шонымаш эрнат.

Кугу ший чаныште налалтын вÿд.-

Посна да юзо вийым пуа тудлан йÿд.

Крешене вÿд! Кава гыч волышо юет

Чыла христианинлан порым пуа тек!

Изи Алексий, куд ияш гына, шоген

Да крешен вÿдым еҥ-влак атылаш оптен.

Тудын ÿмбак онченыт ÿшаныше-влакшат,

Шкежат тудо ош суксо гай койын-ыс нунылан.

Вÿд – тиде юзо, тушто уло тугай вий,

Мо черлым ышта, але мо мемнам эмла ик ий.

Ме налына Крешене вÿдым, шындена ырес воктек,

Лиеш гын неле, йÿына – аралже тек.

Ме лектына ÿдырамашын кöргыж гыч вÿд ден,

Кайымына деч ончыч капым куштылгым ыштат, вÿднам коштен.

Сандалык вÿд дене ила. А кö пуен?

Кунам ме кертына Ош кугу юмо дене ÿчашен?!

Ушан пеш лийын Алексей изинекак.

Волгыдо корно лийын тудын ончылно пешак.

Аваже ыштынеже ыле туныктышым моткочак,

Вет еҥ-влак, кунам тудо кутырен, колыштыныт тÿткынак.

Ачаже эргыжын ушанжым ужын, каласен:

«Тунем умбакыже – лият тый шанчыеҥ».

Изи рвезе вуйым веле рÿзалтен вет нунылан:

«Ачай, авай, ида шöрö, мый священникак лиям».

Кандаш ияш Алексий литургийым чылт чыла

Наизусть улмаш тугак тичмаш пала.

Да модынжат йоча-влак дене черкыште: кузе

Кая шнуй службо, молым таратен.

Ача-ава тыгайлан öрыныт изиш:

Вааламский шоҥгыеҥ-влак дечын йодыныт – мо тиде гын лиеш?

«Лектеш гын кöргö чон гыч шонымаш,

Лийшаш огыл и нимогай лÿдмаш».

Псково-Печорский монастырь лийын ÿшаныше-влаклан

Шке шочмо сурт гае – Россий гыч куржшо эмигрант-влаклан.

Алексий пуйто ала-мом тугайым шкет пален

Да изи шÿмыштыжö пеш кугу ÿшаным шып ашнен.

Ешге чылан ялт кажне ийынак

Паломник лийын коштыныт монастырьлаш.

Уло вер тÿняште, кушко мийыде от керт.

Тый палет, уло айдеме, тый воктеныже от ул шкет.

Шкет гае-шамыч, тыйынла шонат.

Ик корно дене юмо деке чын почеш каят.

Пюхтицкий Свято-Успенский ÿдырамаш-влак монастырь.

Тыш коштыныт кеҥежым. Чон аваже тушко ÿжын дыр…

А рвезе ужын: могай колышт моштышо лияш лиеш,

Да кажне йорлылан кузе полшаш кÿлеш…

Псково-Печерский Свято-Успенский пöрьеҥ-влак монастырь.

Чон-влакым таптыше, куатым пуышо сай вер.

Тыш коштыныт ешге йÿран сур шыжым, йÿштö телымат,